Хойр цергч

13-07-2020, 17:16 | Таңһчин зәңгс » Эдн Төрскән харсла

Эн хойр цергч мини уханас єархш. 1945 љилд бидн Сиврт, Алтай гидг селінд біілівидн. Би сурєуль орад уга билів, юњгад гихлі бидн орс кел меддго билівидн. «Дін чилв!» – гиєід імтн уульлдад, инілдід, байрлад, олн імтн хіікрлдід йовдг билі. Яєад імтн тиигід йовдгинь нанд медгддго билі.
Тер цагла мана (хальмгуд) біісн баракд нег ґрісн кґлті цергчиг авч ирљіні. Дііні аюлд эмчнрнь нег кґлинь ґвдгіс деегшін керчід авчкиљ. Тер шавнь бўрлтід уга билі. Боодгаєинь тіілід уєаєад хагсасна хґґн бидн терўгинь цуглулдг билівидн. Зірмдін сґґд нґґрмлід: «За Родину!», «За Сталина!» – гиљ хіікрдг билі. Тер цергч мана Яста гидг селіні Муукан Ууља гидг кўн билі. Ода тер бурхн болсн кўўні ґрк-бўліс кўн ўлдсн угань медљіхшв. Єанцхн кґвўнь Эрнљін гидг нерті билі. Ода тернь чигн уга болх биз. Ода ачнрнь, зеенрнь, љичнрнь ўлдх маєд уга.
Хойрдгч цергчин нернь Дорджиев Эрдни-Горя Шолдаевич. 1947 љилд мини экиг мана селіні улсла хамдан (пос. Дальний Кондинского района Тюменской области), нег колхозд авч ирв. Тер намр генткн маднла хамдан нег залу бууљана. Тўўні гер-бўлнь маднла йовсн бііљ. Тиигід бидн – 4 ґрк-бўл нег бичкн модн герт бііввидн. Булњ болєнд – ґрк-бўл.
Тер залуєин ґрк-бўлд: гергнь, экнь, 2 кўўкн біісмн. Бичкн кўўкнь ґдр-сґ уга ууляд біісмн. Тер 1947 љилин ўвлір тўрўлљ экнь ґњгрні, дарунь – гернь. Би тер цагла сурєульд орљалав. Нег дікљ гертін ирхлі, тер залу келљіні: “Сергі, нанд дґњ бол! Зоя хірљ одв!” – гив.
Бидн хойр нег бичкн яршг кељ авад, ноха цанд тівід чирід єарввидн. Тер љил цаста, киитн ўвл билі. Бидн кўўні ўкірт авч ирід, нўк малтсн угавидн. Тер юњгад гихлі, єазриг тґмр чигн авдмн биш. Цасар невчк дарчкад хірввидн. Залу ик кўўктієін ўлдв. Хґґннь би талдан селінд сурєульд ордг болв. Теднь альдаран одсинь медхшв.
Бидн эктієін 1958 љилд хірљ ирліввидн. Ирн бийірн – Ленинградын Ик сурєульд орлав. Хґґннь сурєулян чилієід ирв. Љирдгч љилмўдт Яшкуль одхла, Эрдни-Горя дікід гер авад, 2-3 кўўкті бііљ. Тедн ода чигн біідг болх. Зуг би тедниг таньхшв.
Муукан Ууљан кґвўнь Эрнљін бас Яшкульд бііљ. Ода болхла мини тодлврт бііхіс биш, нань кўн медшго.
Мини эцк Мучирін Єучн бас эн дііні кґлд сіієін хіілі, ода цогцнь Белоруссин єазрт кевтні. Эн 75 љилин Диилврин ґдрлі эн єурвна неринь єанцхн нанас талдан кўн медхш. Медтхі гиєід бичљінів.

Мучирін Єучна кґвўнь Сергей.
2020 љилин мґчн сарин 25.

Видео