УЛАН ТАЛВЊГАР ЗЕРГЛІНД ЙОВЛА

23-07-2020, 09:44 | Таңһчин зәңгс » Эдн Төрскән харсла

Одахн мана газет 1945 -ч љилин мґчн сарин 24-д Москва балєснд тўрўн Диилврин парадт орлцсн мана тањєчин дґрвн салдсин тускар бичлі. Тедн дунд Тґрскін харсгч Алдр діінд орлцачнр Дорљин Шарда, Хаска Павел, Шаран Лиљ болн Георгий Кузьмин біісмн. Тедніс би Георгий Ивановичиг сіінір меддг билів, яєад гихлі нер туурсн ветеранла кесг дікљ харєљ кўўндід, терўні туск материалмудан барллав. Харм тґрхд, эн Диилврин 70-ч љилин ґґн кўртл хойр љил бііљ кўрлго найн ніімтідін 2013-ч љилд сіієін хіілі.
Тўрўн болљ би Георгий Ивановичла 1994-ч љилд таньлдлав. Тиигхд эн 69-ті билі. Тер цагт би «Известия Калмыкия» гидг газетд іњгин єардачар кґдлљілів. Тиигхд нанд Алдр Диилврин 50-ч љилин ґґнд зурц кергті біісмн. Тегід би Георгий Кузьминиг интервьюд дуудсн болдг. Нег ґдр мини кабинетин ўўдн секгдід, шулун-шудрмг, біідлірн дунд наста кўўніс невчкн ах залу кўн орљ ирід, єаран суњєад: «Георгий Кузьмин», гиєід єарм чањєар атхв. Тер цагас авн бидн бііљ-бііљієід, нег ўлў Алдр Диилврин ґмн-ґргнд харєад, кўўнддг билівидн.
Терўні келсір, 1945-ч љилин хґн сарин дундурар Белорусск фронтын 7-ч гвардейск мґрті цергин товин батарей Берлин балєсна алднд зогсчала. Салдсмуд йир ик байрта біісмн. Дін тґгсв, хортыг хамх цокад диилсмн.
Тиим сін-сііхн ґдрмўд дављахд генткн бух цергин штабас нег салдс ирід комбатд бичг бірўлљ ґгв. Тер бичгт комбат болн Кузьмин штабд шулун болдгар иртхі гиљ бичіті біісмн.
Штабин ґмн бух цергин цуг єардвр хурсн болдг. Комбат бух цергин командир тал ґґрдід, ирсін зіњглсмн. Тиигхлі бух цергин командир цугтаднь: «Одер єолыг залу-зґрмгір єатлсн тґлі таниг Улаг Тугин Діічин орденір ачлсмн», – гиєід Кузьмині ґрчднь ачлвр зўўв.
Дарунь цуглрсн салдсмудас тўрўн парадт орлцтха гиєід нег баг тогтаєад дивизин штабур авад єарсмн. Келхд, шўўљ авсн салдсмуд иим некврмўдлі ирлцх зґвті билі: тедн цугтан медаль-орденмўдір ачлгдсн, ґндр нурєта баахн залус болх зґвті біісмн. Тиим салдсмудыг дивизьд авч ирід, хойр зерглінд зогсасмн. Тер салдсмудас ґрілинь шўўљ авад Москва балєснур йовулхар біісмн.
Тер хоорнд инрлын баг Кузьмин тал ґґрдід, – «юуна тґлі эн орденмўдір ачлгдвт?» гиєід соньмсв. «Тґрскін харсгч дііні орденір Курск дуєуд болсн діілдінд орлцсн тґлі, Улан Тугин Діічин орденір болхла Одер єолыг єатлсн тґлі ачлгдлав», гив.
Шўўљ авсн салдсмудыг сґґєір поездт суулєад Москва балєснур авад єарсмн. Поездыг немшнр бичі дівртхі гиєід терўні вагон болєнд ик-ик улан кирсмўд зурата біісмн. Келхд, салдс болєн автоматта билі.
Москваєур поезд сґґєір ирсмн. Парадт орлцачнр Сокольники районд біідг Ворошиловин нерті салдсин герт бііршлљілі. Зерглінд йовдг дамшлтыг салдсмуд сґґєір дасла. Кузьмині баг диилсн фашистнрин тугмудыг Мавзолейин улд хайх зґвті біісмн. Эн дамшлтан кўцц олзлхин тґлі парадт орлцачнр сарин туршт гилті цуцрлт угаєар белдсмн.
Аш сўўлднь парадын ґдр ґґрдід ирв. Мґчн сарин 23-д сґґєір салдсмудыг Улан талвњ тал авч ирсмн.
10 часин алднд кењкрг цоксн і соњсгдад біів. Салдсмуд Улан талвњ тал ґґрдсмн. Кузьмині тодлсар, зуг тиигхд эн керг-ўўлдврин тууљлгч чинринь лавта медв. Георгий Ивановичин баг 400 кўўніс тогтла. Тедн цуєар нег кўн мет зергліниг эвдлго немшнрин тугиг Мавзолейин улд хаяд, хортн диилгдсиг медўлсмн.
Георгий Ивановичин тер дііні цагин болн Диилврин парадин тускар келсн тиим тоодлвр мини сананд тґґнрід ўлдв.

ШААКУН Василий

Видео