Африкин Өдриг темдглв
Африкин тивин 20 үлү орн-нутгас 200 һар оютн Хальмг ик сурһульд сурчана. 14 җил хооран Бенинәс, Чадас, Ганас болн Конгоһас түрүн оютнр ирв.
Тиим кевәр арвн җилдән Африкин баһчуд Хальмг ик сурһульд сурчана, ода эдн өдгә цагин цуг сән таалта бәәрнд бәәнә, эднд сурһулин болн амрлһна цуг таал тогтагдла. Кесг оютнр сурһулян эклхин өмн вузин өмнк белдврин дацңд сурч орс кел дасна. Дарунь эдн эрдмән шүүҗ бакалавриатд, цааранднь магистратурт орна. Зәрмнь аспирантурт чигн сурна, номтнр болхар седҗәнә. Бас наадкснь нам хальмг күүкдлә өрк-бүлән өндәлһәд, хальмг худнр болад, үрән асрад амрад-җирһәд бәәнә.
Эндр эдн цугтан ни-негн бәәнә, олна көдлмшт, һазадын орна оютнрин ниицәнә үүлдврт шунлттаһар орлцҗ, кесг седвәрән олнд медүлҗ күцәнә. Африкин орн-нутгудас ирсн оютнрин олна үүлдвр Хальмг ик сурһульд темдгтә.
Иигәд, эднә седвәрәр мөчн сарин 19-д, Элстин 7-ч микрорайона Диилврин паркд Африкин өдрт нерәдсн ик нәр-наадн болв. «Меҗә уга Хальмг ик сурһуль» гиҗ оютнр керг-үүлдврән нерәдв. Түрүләд эдн эврә орн-нутгудын келн-улсин ке-сәәхн хувцан өмсәд Африкин келн-улсин тууҗиг ахрар үзүлҗ, теднә һардачнрин-нүүрләчнрин, тедн эврә чөлән төлә яһҗ ноолдҗасна тускар тодрхаһар келҗ өгәд һәәхмҗтә йовлһан тәәз деер кев.
Дарунь хол тивин оютнр Әрәсән частр дуулҗ өгв. Түүнә хөөн Африкин келн-улсин авъясар һазр-тәәз деер ус цацад олн улст хөв-кишг дурдв. Хальмг Таңһчд бәәх олн келн-улсин элчнр цуглрсн олн-әмтиг Африкин Өдрлә йөрәҗ эн тивин оютнрла сән нөкцлт бәрҗәхән келв. «Һазадын орна ниицәнә һардач Ансельм Хундайид ханлтан өргхәр седләв. Бидн Африкәс ирсн, Моңһлын, Китдин болн нань чигн орн-нутгудын оютнрла хамцу кесг керг-үүлдвр бүрдәнәвидн, тернь оньдин мана иньгллтиг батрулҗ туста болн соньн болна. Түрг-месхетинцнрин келн-улсин нерн деерәс Африкин өдрән темдглҗәх оютнрт ханлтан өргҗ, эднд күцәмҗ дурдҗанав. Хальмг ик сурһулин оютнр болн багшнр Әрәсән болн Африкин хоорндк нөкцлтд ик тәвцән орулх гиҗ лавтаһар келҗ болҗана», – гиҗ Раим Файзиев келв.
Дәкәд Хальмг ик сурһулин һардач Салан Бадм авъяст тохрсар, үгән хальмгар келәд, мана олн келн-улста Хальмг Таңһч Африкин оютнрин төлә хойрдгч гернь болв гиҗ темдглв. Эндр кесг тивин баһчуд Хальмг ик сурһульд эрдмән дасҗ номин көдлмш күцәҗ эврә орн-нутгтан туста мергҗлтнр болхар белдҗәнә.
Бидн цуг орн-нутгин оютнриг күндлнәвидн, теднд сурһулян сурх, эврә сойлла цуг оютнриг таньлдулх арһ өгчәнәвидн, гиҗ Бадм Катинович келв. Хальмг ик сурһулин һардачин шунлтта үүлдврин нилчәр ода таңһчин һоллгч вузд Африкин болн нань чигн тивин оютнр сурчана, тер көдлмш цааранднь чигн делгрлт авад бәәхнь лавта, гиҗ наадмин йовудт келгдв.
Дарунь тәәз деер Африкин кесг орн-нутгин оютнр–көгҗмчнр һарч эврә келәр кесг ду дуулв. Ирсн гиичнр теднә айсинь дахад нам бииләд бәәв. «Гитаристнр теднә йир сәәнәр наадна», – гиҗ хальмг баһчуд хоорндан тоолврарн хувалцад бәәв. Африкин айсмуд цугтаднь таасгдв, концертин ик зууһинь маднас хол бәәдг тивин сәәхн дууднь эзлв. Тер мет наадмд ирсн балһсна улс Африкин әмтнә хот-хоолыг амсч чадв.
Наадмин йовудт алдр орс шүлгч Александр Пушкинә өвкнрт нерәдсн наадыг оютнр тәвв, тедн хан-нойна ик цолта әмтн бәәсмн, хөөннь алдр шүлгчин өвк эцкнь Африкәс Әрәсәд туссмн. Эн җил алдр шүлгчин 225 җилин өөниг темдглҗәнәвидн, хальмг улст кесг үүдәврән Александр Пушкин нерәдсмн.
Африкин өдр цуг делкәд хөн сарин 25-д темдглнә, эн тивин орн-нутгудын ниицән 59 җил хооран тер өдр тогтагдла. Тиим кевәр Африкин орн-нутгуд үлмә уга делгрлтин, дән-даҗг уга бәәдл-җирһлин төлә дууһан өгсмн.
Африкин өдриг Әрәсән вузмудт өргнәр темдглнә. Тиим кевәр хол тивин оютнриг дасхҗ Африкин делгрлтд Әрәсә ик нилчән күргҗәнә. Хальмг Таңһчин әмтн чигн Африкин оютнриг зүркни халун кевәр тосҗ, теднд буйнч седклән медүлҗ талдан кесг келн-улсла мет ни-негн бәәнә. Тегәд холас ирсн баһчуд мана таңһчд иньгллтин болн нөкцлтин, сән хәрлцәнә һазр олҗ энд Хальмг ик сурһульд кесг эрдм дасч авчана. Эднә эк-эцкнр хальмг вузин һардврт болн багшнрт бас ханлтан өргҗ сән мергҗлтнриг белднә гиҗ онц темдглв. Хальмг вуз төгсәсн баһчуд ода Африкин кесг орн-нутгудт тоомср эзлҗ көдлҗәнә, мана таңһчд сурсн цаган эдн мартшго.
ТҮРВӘН Һуна