Җирһлин хаалһан шүлгүдтән үзүлв

Нертә бичәч болн шүлгч Җимбин Андрейин 100 җилин өөнд нерәдсн сурһульчнрин марһан Хальмг ик сурһульд болв. Бичәч, Төрскән харсгч Алдр дәәнә ветеран, мана хотл Элст балһсиг 1942 җилин чилгчәр сулдхсн баһ наста дәәч, дәкәд элгн-садтаһан хамдан тууврин зовлңла харһсн салдс эврә үүдәврмүдтән тер амр биш җирһлин тускар умшачнртан келҗ өгсмн.

Хальмг келнә болн утх-зокъялын кичәлмүдт сурһульчнр Җимбин Андрейин үүдәврмүдәс кесг мөр шүүҗ авч, олн зүсн даалһвр күцәҗ, түүнә үүдәлтин тускар медҗ авна. Нертә бичәчин болн зөргтә дәәчин 100 җилин өөнд нерәдҗ, Хальмг ик сурһулин хальмг келн-бичгин болн дорд үзг шинҗллһнә күрәлңгин утх-зокъялын тиңкмин багшнр Җимбин Андрейин шүлгүд чееҗәр умшдг сурһульчнрин болн оютнрин дунд марһа бүрдәхәр шиидв. Тернь мел чик тоолвр бәәснь лавта. Яһад гихлә ода сурһульчнр төрскн келән мууһар меднә, өрк-бүлд тедн бас хальмгар күүндхш, тегәд марһанд хальмг бичәчнрин үүдәврмүдлә таньлдҗ, төрскн келнә медрлән үзүлх арһ бәәхлә, терүг эрк биш олзлх кергтә гиҗ сангдна. Марһанд сурһульчнран белдсн райодын болн селәдин сурһульмудын багшнр тер кергин ик чинринь медҗәнә, тегәд чигн теднә бүрдәцсәс шүлгләнд дурта уйн настнр ирв. Болв хотл балһсна цуг сурһульмудын, нег үлү хальмг келәр чееҗәр келдг элчнр ирв гиҗ, келҗ болшго. Күрәлңгин нерн деерәс түүнә һардач Лиҗин Мингиян, тиңкмин профессор, педагогическ номин доктор Дякин Раиса, тиңкмин көдләчнр, бичәчин күүкнь Надежда Андреевна марһа бүрдәлһнд һол оньган өгв, тегәд цугнь дигтә-даратаһар давв гиҗ келх кергтә.
Бичәчин 100 җилин өөнд нерәдсн керг-үүлдврин йовудт болсн сурһульчнрин марһана өмн Җимбин Андрейин намтрин болн үүдәлтин тускар Лиҗин Мингиян келҗ өгв. «Җимбин Андрейин онц билг – хальмг келн-улсин утх-зокъялын зөөр» гисн илдкл эн белдв. Хальмг урн-үгин зөөриг эврәннь үүдәлтәр байҗулсн деерән Андрей Манганыкович кесг җилин туршарт седкүлч болҗ үүлдәд хальмг келнә болн хальмг бичкдүдин утх-зокъялын делгрлтд ик тәвцән орулсмн гиҗ онц кевәр темдглв.
Түрүләд хальмг келәр 8-9-ч, теднә хөөн 10-11-ч классмудын сурһульчнр Җимбин Андрейин шүлгүд умшв. Сурһульчнрин дигтәһәр, олнд медгддгәр келдг эв-арһинь, билг-эрдминь, шүлгиг сәәнәр чееҗәр дассн угаһинь жюрин гешүд үнлв. Марһанд орлцачнр олн зүсн шүлгүд шүүҗ авв: бичәчин төрскн хотна, аврлт уга дәәнә туск, баһ наста үүрмүдин туск болн нань чигн үүдәврмүд умшгдв. Тедн дунд йоста артистнр бәәсиг жюри йилһҗ авв. Цуг сурһульчнр болн оютнр даалһсн кергән му бишәр күцәв, зәрмснь йилһән сәәнәр терүг күцәв, тедн нүүрләчнрин тоод орв. Тиим кевәр хальмг келәр чееҗәр келсн 8-9-ч классмудын сурһульчнр дунд Хар Һазра района Адг селәнә дунд сурһулин 8-ч классин сурһульч Саин Джусубалиев түрүн орм эзлв, «Хавр» гидг шүлг умшв. 10-11-ч классмудын сурһульчнр дундас Приютна района Үлдчн селәнә келн-улсин гимназин 10-ч классин сурһульч Саранкан Даяна «Намр» гидг үүдәвриг олнд, ончта кевәр медүләд, дииләчин өөдән нер зүүв. Талдан нүүрләчнрин тускар келхлә, 8-9-ч классмудын багин Ик Буурла района Орһахна дунд сурһулин 9-ч классин сурһульч Дорҗин Александра «Селәнд һарлав» гидг сәәхн шүлгиг омгтаһар умшад хойрдгч ормд һарв, Ик Буурла района Приманыч селәнә дунд сурһулин 8-ч классин билгт Хоҗан Санҗ «Аюл күчр бәәҗ кевтә» гидг онц учр-утхта шүлгиг седклән өгч келҗ өгәд, һурвдгч орм эзлв. Дарук багд Лагань балһсна 4-ч тойгта сурһулин 10-ч классин элч Бадмин Айса хойрдгч девсңгин дипломар ачлгдла. Һурвдгч ормд Хальмг келн-улсин гимназин 10-ч классин билгт Дорҗин Виталий һарв, «Тег» гидг шүлгиг соңсачнрин седкл авлҗ умшв. Городовиковск олн салврта гимназин 11-ч классин сурһульч Бадган Айта бас билгтә умшлһарн йилһрәд, орлцачин дипломар ачлгдв. Орс келәр умшсн сурһульчнр дунд Чапаевск селәнә сурһулин 8-ч классин элч Анна Садманова болн Городовиковск района Кировск лицейин 10-ч классин сурһульч Екатерина Карягина түрүн ормиг эзлв. Нүүрләчнрин тоод болхла 8-9-ч классмудын багд Сарпан района Садовое селәнә 2-ч тойгта сурһулин 8-ч классин сурһульч Надежда Лапина (2-ч орм) болн Городовиковск балһсна хазгудын кадетин корпусин 9-ч классин элч Эрнцн Муев (3-ч орм) орв. Ик Буурл селәнә сурһулин 8-ч классин элч Алина Магомедалиева орлцачин дипломар ачлгдв. Дарук багд Ик Буурл селәнә сурһулин 10-ч классин сурһульч Гамзат Магомедов (2-ч орм) болн Городовиковск балһсна олн салврта гимназин 10-ч классин элч Илья Маяцкий йилһрв. Цуг дииләчнрт болн нүүрлгч орм эзлсн сурһульчнрт бичәчин өрк-бүлин болн элгн-садна нерн деерәс Надежда Андреевна мөңгнә мөрә бәрүлҗ өгәд, хальмг келән сәәнәр дастн, хальмг бичәчнрин үүдәврмүдлә цааранднь таньлдтн, гиҗ дурдв. Эдн болн марһанд орлцсн цуг сурһульчнр Җимбин Андрейин шүлгүдиг шүүҗ авад, түүнә үүдәлтиг олнд медүлҗәнә, хальмг келәр түүнә үүдәврмүдиг умшчана, тернь йир сән. Келнә айлһан ясрулад, шүлгүдиг улм сәәнәр чееҗәр дасад дарук марһанд күцәмҗ бәртн гиҗ эдниг жюрин гешүд йөрәв. Эдниг марһанд белдсн багшнрт күрәлңгин һардвр болн жюрин гешүд ханлтан өргв, эднә дөңгәр сурһульчнр марһанд белдҗ чадв гиҗ заав. Хальмг ик сурһулин мергҗлтнр хальмг кел даслһна өдгә цагин эв-арһ үүдәв, терүг компьютер эс гиҗ телефо олзлад, үгин көрңгән байҗулад, келнә айлһан ясрулҗ болҗана. Төрскн келән хальмг күүнд дасхд амр, зуг тиим седкл зүүһәд үүлдхлә, керг эрк биш бүтх. Арвтнрин ээҗ-аавнь болхла, бас келән дасч өрк-бүлдән күүндтхә, тиигхлә ирлцңгү төр хаһлгдад бәәхмн.
ҖААХАН Бадм