Садв гем хальдврта болн әәмшгтә

Җил болһн моһа сарин 24-д цуг нарт-делкәд садв гемәс хөрлһнә Өдр темдглгднә. Эрүл-менд харлһна нарт-делкән бүрдәцин болн садв гемәс хөрлһнә ниицәнә седвәрәр эн өдриг 1982 җиләс авн темдглдг болсмн. Эн гем ик әәмшгтә болн хальдврта болдг төләд терүнәс саглуллһна төр эркн чинр зүүнә. Җил болһн эн өдр олн зүсн дуудвратаһар давулгдна. Эн җил терүг «Да! Мы можем положить конец туберкулезу: приверженность, инвестиции, выполнение» гидг дуудвртаһар давулх шиидвр авгдв. Сүл цагт садв гемәр гемтсн улсин то икдәд йовхнь әәмшгтә. Мана таңһчд эн гемин туст ямаран бәәдл тогтсна, эмнлһнд ямаран эв-арһс олзлгддгин болн терүг эртәр илдкҗ авлһна туст ямаран керг-үүлдврмүд давулгддгин тускар маднд садв гемәс хөрлһнә диспансерин ах эмч Дорҗин Павел (зургт) келҗ өгв.
- Садв гем энтн хальдврта гем. Эн оошкд болн талдан мөчмүдт ик харшлтан күргнә. Садв гемиг цаглань илдкҗ эс авхла болн эмнлһ эс кехлә күүнә эрүл-менд дор унна, чинәнь алдрад, цогц-махмуднь зована. Терүнәс иштә әмнәсн хаһцҗ чигн болна. Эн гемиг эртәр илдкҗ авлһн эдгхд ик чинр зүүнә. Терүг илдкҗ авхин төлә рентген, цусна шинҗллт болн Манту эс гиҗ Диаскинтест тәрлһ кенә. Эн шинҗллтс гем оошк болн талдан мөчмүдиг ямр кевәр харшлсиг медүлнә. Зәрмдән гүн шинҗллт кех кергтә болна, тер цагт гемтә күүнд КТ-шинҗллт кенә. Ода садв гемиг эдгәдг өдгә цага эм бәәнә, тегәд терүг олзллһн күнд гемтә улст чигн туслдгнь темдгтә. Зуг терүг шишлң диг-дараһар олзлад, эмчин келсиг күцәһәд күцц сәәнәр эдгх кергтә. Келхд, эн эмиг гемтә улст өңгәр йилһҗ өгнә, – гиҗ Павел Сергеевич келнә.
Ямаран чигн гемәс эдгхин төлә саглуллһна керг-үүлдвр күцәх болн эртәснь илдкҗ авх кергтә. Садв гем әәмшгтә болн ик хальдврта болдг учрар терүнәс саглуллһна кергт ик оньг өггднә. Мана таңһчд саглуллһна хәләврмүд болн тәрлһ келһнд дигтә-даратаһар җил болһн кегднә. Тиигәд, райодын эмнлһст болн балһсна поликлиникд флюорографь кехин төлә садв гемәс хөрлһнә диспансерин мобильн флюорограф олзлгдна. Эмнлһнә мергҗлтнр райодын селәдәр йовҗ, бәәрн улсин шинҗллт кенә. Флюорографин шинҗллт садв гемиг эртәр илдкҗ авна, БЦЖ тәрлһн эн гем түглһнә әәмшгиг баһрулхд туслна.
- Мана таңһч садв гемин туст нәрн эпидемиологическ бәәдлтә регионмудын тоод орна. Харм төрхд, эн гемәр гемтсн, терүнәс иштә хорсн то-диг Әрәсән кемҗәнәс ик болна. Тер төләд садв гемәс саглуллһна хәләврмүд давуллһн эркн чинр зүүнә. Сүл кесн то-дигәр 2024 җилд мана таңһчд 14 нас күрәд уга бичкдүд дунд 4 күн болн 15-17 наста күүкд-көвүд дунд бас 4 күн садв гемәр гемтв. Эднә өрк-бүлд гемтә улс бәәсмн, тегәд бичкдүд теднәс хальдв. Нидн бөдүн улс дунд 91 күн эн хальдврта гемәр гемтснь илдкгдв. Хәрнь, 2023 җиллә дүңцүлхлә гемтә улсин то 3,2 процентд баһрв, – гиҗ садв гемәс хөрлһнә эмнлһнә ах эмч заав.
Әәмшгтә болн хальдврта гемәс саглхин төлә әмтн дунд цәәлһврин көдлмш күцәлһнд ик оньг өггднә. Эмнлһнә мергҗлтнр сурһуль-эрдмин бүрдәцст болн күч-көлснә коллективст одад, әмтнд эн гем ямаран харшлт күргдгин, терүг эртәр илдкҗ авхин төлә эмчд одад шинҗллт җил болһн кехин тускар келҗ өгнә. Цәәлһврин көдлмшт өдгә цага эв-арһс, ниигмин сүлҗән, телеүзл, барин һарцс олзлна, таңһчин нертә улс чик авг-бәрцин тускар ухан-тоолврарн хувалцҗ цәәлһвр өгнә. Җил болһн садв гемәс хөрлһнә нарт-делкән Өдрлә «Цаһан камб цецг» гидг керг-үүлдвр болна, эн өдр мобильн флюорограф балһсна төвд зогсна, әмтн өңгәр дарунь шинҗллт кеҗ, эмчнрлә эн гемин тускар күүндҗ чадна. Цуг эн керг-үүлдврмүд гемәс саглуллһнд туслна гиҗ Павел Сергеевич темдглнә.
- Гемтсн улст дарунь эдгҗ дөң болхин төлә өдгә цага эв-арһс олзлх кергтә. Одахн Новосибирск балһснд болсн хургт Әрәсән эрүл-менд харлһна министерствин ах фтизиатр профессор И.А.Васильева садв гемәс хөрлһн нарт-делкән чинртә төр болҗана гив. Медицинск номин докторин келсәр, эн хальдврта гемәс сагллһнд болн эмнлһнд шинҗллтин шин эв-арһс болн эм үүдәҗ һарһх кергтә. Өдгә цага эв-арһс эн гемәс хөрлһнд ик туста болна. Үлгүрнь, өдгә цага рентген-аппарат шинҗллтин цагин кемҗә баһрулна болн тодрха сән зург кехд туслна. Мана эмчнр телемедицинск эв-арһс олзлҗ орн-нутгин нүүрлгч эмнлһсин мергҗлтнрлә селвлцҗ, гемтә улст ямр нег немр эмнлһ болн шинҗллт кехин туст сүв-селвг авна. Дәкәд мана таңһчд оошкин өвч илдкҗ авлһнд ИИ олзллһн күцәмҗтәһәр делгрҗәнә, – гиҗ садв гемәс хөрлһнә диспансерин ах эмч келв.
ДООҖАН Наталья