Хальмгт хөвән олсн Гусейновихн

28-01-2021, 09:49 | Общество, Зіњг, Күн болн җирһл

Хальмг Таңһчд олн келн-улс ни-негн бәәҗ, кен-негнәннь сойл, авъяс болн тууҗ күндлҗ, хамдан эн һазрин цецгәрлтд тәвцән орулҗ йовна. Кесг келн-улс хальмг теегт ирәд, энд хөвән олҗ, насн-җирһлиннь туршарт бәәнә. Төрҗ һарсн һазран эдн тодлдг болв чигн, элгн-садндан гиичлҗ одсна дару хальмг теегән санҗ хәрү нааран адһна. Хол 1981-ч җилд баахн Роман Гусейнов Донецк балһснд милицин сурһуль төгсәснә дару хальмг һазрт күч-көлснә хаалһан эклсмн. Тер цагас авн дигтә дөчн җил болв, энд хойр күүкнь һарв, ачнр-зеенрнь өсчәнә.

- Би Азербайджанд Барда гидг балһснд өсәд-бослав. Тенд сурһулян төгсәснә дару Донецкд милицин көдләчин эрдм даслав. Сурһулян төгсәсн мадниг Советск Союзин регионмудар йовулв. Би урднь Хальмг Таңһчин тускар соңслав, юңгад гихлә Донецкд хулд-гүүлгәнә институтд хальмг күүкн сурдг билә. Түрүн хойр сардан би Советское (ода Көтчнр) селәнд милицд көдлүв, дарунь намаг Чкаловский селәнүр йовулв. Тенд би 1997-ч җилд ачта амрлһндан һартлан көдлүв. Донецкд сурчасн цагтм мадниг 1980-ч җилд Олимпиад болсн цагт Москвад олна диг-дара харлһнд йовулсн билә. Терүнә хөөн зуни амрлһндан герүрн хәрхләрн седклдән тааста Миная күүкнлә өрк-бүлән өндәлһләв. Сурһулян төгсәҗәх цагт мана ууһн көвүн һарв. Тегәд хальмг һазрт көдлхләм авальм болн көвүм намаг дахҗ нааран ирсмн, - гиҗ Роман Идрисович баһ цаган тодлҗ келнә.
Хальмг һазрт ирҗ бәәхднь хам-хоша бәәдг хальмг улс баахн өрк-бүлд дөң-тусан күргҗ, энд дарунь иҗлдҗ гертән бәәснлә әдл бәәхднь нөкд болсиг эн кезә чигн мартхш. Батыревихн, Манджиевихн, Гаряевихн болн нань чигн улс хол һазрас ирсн өрк-бүлд элгн-садн мет өөрхн болв. Эдн олн җилин туршарт ниитә кевәр бәәҗ, хальмг улсин авъясла, заңшалла эдниг таньлдулҗ, азербайджан келн-улсин сойлла таньлдсмн. Роман Идрисовичин келсәр, эдн хальмг болн азербайджан улсин сән өдрмүд хамдан темдглҗ, нег-негән келн-улсин хот-хоолар тооҗ, ду-бииһән чигн һарһдг бәәсмн. Энд Гусейновихнә өрк-бүлд Нурлана болн Ламия күүкд һарсмн, эдн бичкнәсн авн сурһульд орсн дару хальмг кел дасдг болсмн. Ода көвүн-күүкднь өсәд, тааста эрдмәрн көдлҗәнә. Зурһан ач-зень аав-ээҗ хойран байрлулҗ бәәнә.
Арвн шаху җил хооран эднә өрк-бүл Элст балһснур нүүҗ ирв. Эдн хотл балһсна ар үзгт «Элеватор» гер-бүүрин багд бәәнә. Роман Идрисовичин келсәр, эднлә эн бичкн селәнд хөрн тавн азербайджан келн-улсин өрк-бүл бәәнә, тегәд эдн байрин өдрмүдиг хамдан темдглнә. Хамдан бәәдг хальмг болн орс улсин авъяс эдн күндлҗ, цуһар ни-негн бәәнә. Навруз, Курбан Байрам болн Цаһан Сар, Зул, Масленица, Пасха байрин өдрмүдиг эдн хамдан темдглдгнь сән авъяст тохрв. Долма, таба, люля-кебаб, кюрза, шекер-бура болн нань чигн хот-хоолар эдн гиичнрән тоона. Азербайджан улст хальмг улс болһдг хот-хоолла әдл кесг тоот бәәнә. Үлгүрнь, кюрза гиснь мана бөөрглә әдл, дәкәд мана махн шөлтәһән хотла әдл чалан пюрте болна. Олн җилдән энд бәәһәд, эднә өрк-бүлд цуһар хальмг цәәд, боорцгт йир дурта болв.
Мана таңһчд олн келн-улсин иньгллтин фестиваль җил болһн давулгдна. Эндр мана таңһчд хойр миңһ һар азербайджан келн күн бәәнә, эдн цуһар гилтә «Хальмг Таңһчин азербайджанск конгресс» гидг олна организацин ханьд орна. Терүг олн җилдән Сабир Гулиев һардҗана. Эн бас дөч һар җилдән хальмг һазрт бәәҗ, күүкдән энд өскв. Азербайджан улсин ниицән таңһчд болдг сойлын фестивальмудт, марһаст шунмһаһар орлцна. Тиигәд, Әрәсән Өдрт, олн-әмтнә ниицлтин Өдрт нерәдгдсн келн-улсин сойлын фестивальмудт эдн азербайджан улсин авъясла, тууҗла таньлдулна.
- Келн-улс болһн эврәннь сойлан, авъясан болн тууҗан медҗ, дорас өсч йовх баһ үйд терүг хадһлҗ зааҗ өгх зөвтә. Тер мет талдан келн-улсин сойл болн авъяс бас күндлх, ниитә кевәр, ахнр-дүүнр кевтә бәәх кергтә гиҗ баһчудт заах кергтә. Тер цагт олн келн-улс ни-негн бәәҗ, нег-негән күндлҗ, тесвртә болх. Бидн хальмг һазрт олн җилин туршарт бәәнәвидн, мана күүкд энд өсәд-босв. Маднд Хальмг Таңһч төрскнлә әдл болв. Би сүл дәкҗ төрскн һазртан 2006-ч җилд одлав, тенд гиичләд, элгн-садндан золһад, мендинь медснә хөөн хальмг теегән санад, дарунь хәрҗ ирүв. Энд мини өрк-бүл, хамдан көдлҗ йовсн үүрмүдм бәәнә. Ода бидн авальтаһан арһлачнр болҗ үүлдҗәнәвидн, күүкдтән болн ачнр-зеенртән чадсарн дөң болнавидн , - гиҗ Роман Идрисович келнә.

ДАВАН Наталья
ЗУРГУДТ: «Бидн – нег өрк-бүл» фестиваль болҗах кемд

Видео