Билгтә бичкдүдиг өскхәр

30-01-2021, 07:55 | Таңһчин зәңгс » Сойл

Вузмудын медлд билгтә күүкдин төлә школ-интернатмуд бүрдәх. Тиим интернатмуд секлһн – цагин неквр. Билгтә әмтн альд болв чигн, болв хамгин түрүнд номин, сурһуль эрдмин халхд кергтә. Эдн шин технологийсиг делгрүлх, йиртмҗ шинҗлдг, экологийиг харсдг болн нань чигн номиг иргчдән гүүдүлх зөвтә.

Тиим интернатмуд Советин йосна цагт җирдгч җилмүдт Москван болн Новосибирск ик сурһульмудын медлд секгдлә, тенд өсҗ-боссн билгтә сурһульчнр орн-нутгт нертә номтнр болсмн, физик болн математик делгрүллһнд туслҗ, эднә нилчәр ода Әрәсән ном ик делгрлт авсн бәәнә гиҗ келхлә буру болшго.
Болв тер билгтә улсин тоог тасрхан угаһар икдүләд бәәх кергтә, тиим көрң бәәхлә номин болн шин технологийсин делгрлтд күцәмҗ бәрҗ болхмн. Тегәд Әрәсән правительств тиим көдлмшиг эклҗәнә. Тиим интернатмуд секхин төлә керглгдх мөңгинь Әрәсән сурһуль-эрдмин болн номин министерств өгхмн. Иим бүрдәцс Әрәсән хамгин делгрлттә болн нүүрлгч вузмудын медлд үүлдхмн. Болв түүнә өмн тер вузмуд министерствин зарлсн марһанд диилвр бәрх зөвтә. Аштнь дииләчнрт зурһан зун сай арслңга грантмуд өгхмн гиҗ зуралгдҗана.
Тиим кевәр тер диилвр бәрсн вузмудын ул деер тогтагдсн сурһулин болн номин шишлң төвмүдин сеть (СУНЦ) гүн медрлтә, сән белдвртә мергҗлтнриг өсклһнә көдлмшиг эклх арһ өгхмн, тер билгтә көвүд-күүкдиг нам бичкнәснь авн эклҗ белдх кергтә. Тиим онц сурһуль болһнд 250 һар сурһульч сурх зөвтә, эднә интернатд болхла зун орм бәәх йоста. Грантын дөңгиг диилвр бәрсн вузмуд һурвн җилин туршарт авад бәәхмн.
Марһанд федеральн келн-улсин шнҗллтин болн нүүрлгч классическ ик сурһульмуд орлцх зөв авв. Дииләчнрин нериг моһа сарин 25 күртл олнд медүлх.
Хальмг университетд эн туст бас ик көдлмш кегдҗәнә. Вузин медлд бичкдүдин университет үүлдҗәнә, энд садмудын, эклц школын сурһульчнр сурна, физикәр, математикәр болн нань чигн халхар медрл авна. Хальмг ик сурһулин багшнр цуг райодын болн селәдин школмудла бат залһлда бәрнә. Таңһчин һоллгч вузд физикин болн математикин заочн школ үүлдҗәнә. Ик сурһулин олимпиад сурһульчнрин төлә болна, тиим кевәр билгтә сурһульчнриг урдаснь белдлһнә болн шүүҗ авлһна көдлмш өргәр күцәгдҗәнә.
Тиим билгтә сурһульчнрин тооһас шүүҗ авад эдниг Федеральн ик сурһульд йовулҗ болҗана. Тер мет мана таңһчд «Сириус» төвин салвр үүлдҗәнә, энд бас йилһән сән сурһульчнриг шүүҗ авч болҗана. Района болн таңһчин олимпиадмуд бас тиим арһ өгчәнә. Тиигәд билгтә көвүд-күүкдт улм ик оньган өгч, тедниг бичкнәснь авн билг-эрдминь йилһҗ белдх кергтә.
Төрскн келән, хальмг сойлан болн утх-зокъялан цааранднь делгрүлх бичкдүдт бас онц таал тогтаһад, тедниг иргчдән бичәчнр, хальмг кел меддг дуучнр, көгҗмчнр, артистнр болн нань чигн үүлдәчнр болдгин төлә таал үүдәх кергтә. Райодын төв болһнд болн Элстд эн кергт һол оньган өгх кергтә, яһад гихлә төрскн кел болн хальмг сойл хадһллһн болн цааранднь делгрүллһн йир нәрн болн кесг күчр-күнд тоотла залһлдата керг. Авъясан, келән меддг әмтн бәәһә бәәтл тер кергиг оньгасн алдхмн биш.
Төрскн һазртан ирәд бидн мана келән болн сойлан өргҗ йостаһар делгрүлхвидн гиҗ мана медәтнр, мана ахнр-эгчнр Сиврин хөөн санҗала. Болв тер цагин йосна үүлдвр тиим төрскнч кергиг күцәхд харш болад бәәв, зуг мана медәтнрин күслиг бидн эрк биш бәәдл-җирһлд тохрах зөвтәвидн. Ода түүнә төлә ямаран чигн харшлт уга, зуг төрскн сойлан өргх, олнд медүлх седкл кергтә.

ТҮРВӘН Һуна