Тааста эрдмәрн тәвн җилдән көдлҗәнә

16-02-2021, 14:33 | Таңһчин зәңгс » Эрўл-менд харлһн

Эн өдрмүдт Элст балһснд бәәдг Клавдия Давыдовна Амнинова ончта өөнән темдглҗәнә. Таңһчин эрүл-менд харлһна халхд тәв һар җилдән көдлҗ йовх «СССР-ин эрүл-менд харлһна йилһән сән көдләч» болн «Хальмг АССР-ин эрүл-менд харлһна ачта көдләч» гидг өөдән нер зүүҗәх Амнина Клавдиян тускар хамдан көдлҗәх үүрмүднь бичхиг сурв. Байн дамшлтта, өөдән мергҗлттә, кергән йилһән сәәнәр меддг, көдлмштән ик дааврта болсн деерән эн цаһан седклтә, үр-иньгсг, ик санан уга күүкд күн гиҗ үүрмүднь буульҗ келв.

Клавдия Давыдовна бийнь Городовиковск районд өсәд-боссмн. Дигтә 8-ч класс төгсәҗәхләнь эднә сурһульд Хальмг Таңһчин эрүл-менд харлһна министрин дарук Плехан Николаевич Сусеев ирәд, баһчудт медицинск училищд орх дуудвр кесмн. Тегәд Клавдия фельдшерин эрдм дасхар Т.Хахлынован нертә учидищд орв. Сурһулян төгсәхләнь баахн күүкиг Үстин района (ода Көтчнрә район) Сарпа селәнә Алтн Булг гидг бичкн фермд фельдшерск-акушерск пунктд көдлмшт йовулв. Тиигәд 1970 җилд хол бичкн селәнд Клавдия Давыдовна күч-көлснә хаалһан эклв.
Фермин залач Энча Калцуевич Царцаев ФАП-д гер йилһҗ өгв, терүг кергтә өлг-эдәр, кергсләр тетклһнә төр хаһлх кергтә болв. Сарпа селәнә больницин ах эмч Нина Ивановна Хальмикова баахн фельдшерт сән таал тогталһна төр хаһлһнд дөң-тусан күргҗ дөңнв. Тер цагт фермд 18 малын хош билә гиҗ Клавдия Давыдовна тодлна. Нурһлҗ тенд чечен улс көдлдг билә, тедн тал күрхин төлә мотоциклар чигн йовх кергтә бәәсмн.
- Би мөрн сарин эклцәр тиигәрән ирсн биләв. Элвг ноһан урһад, бамб цецг цецгәләд, кесг гөрәсд гүүһәд хальмг тег сәәхрҗәх цаг билә. Баахн насн тер гидг, ханцад шамлад, түрү-зүдүһәс әәлго, көдлмшән гүҗрҗ күцәһәд, күч-көлснә хаалһан эклләв. Малын хошмудар йовад, малчнрин эрүл-менд бүрткәд, кергтә тәрлһ кеһәд, фермин улст дөңгән күргдг биләв. Хойр дәкҗ күүкд улст цаһан төр болхд дөң күргх кергтә болв, хәрнь эдн дөрвдгч болн доладгч үр һарһсн билә, тегәд нилхд эрүл-менд төрв. Тер фермд би хойр җилдән көдләд, сән дамшлт хоршаҗ авв, – гиҗ Клавдия Давыдовна келнә.
1972 җилд Амнина Клавдия П.Жемчуевин нертә таңһчин эмнлһнд терапевтическ әңгд ирҗ көдлв. Тер цагт Деля Бадмаевна Мухлаева әңгиг һардҗасн билә, тегәд өөдән мергҗлттә эмчин һардврт эн төлҗәд көдлмшин халхар дамшлтан гүүдүлв. Д.Мухлаева СССР-ин Деед Советин депутат бәәсмн, тегәд чадмг, седвәртә болн шунлтта ах үүрин һардврт көдлсн җилмүдиг Клавдия Давыдовна бүләнәр тодлна. Деля Бадмаевнаг эн эврәннь багшд тоолна. Хөөннь 1978 җилд таңһчин эмнлһнд неврологическ әңг бүрдәхлә, терүг һардсн Мухлан Деля энүг ах медсестран үүлд авв. Тер цагас авн Амнина Клавдия эн әңгд дөчн һурвн җилдән ах медсестра болҗ эндр өдр күртл көдлҗәнә. Көдлмшән үнн-чик седклтәһәр болн өөдән чинртәһәр күцәдг төләдән эн Москва балһснд Кремльд Диилврин тугин өөр зурган цокулх зөв авсмн, Финляндь орн-нутгт амрх путевкар ачлгдсмн, нань чигн ачлврар темдглгддг билә.
- Мана әңгд күнд гемтә улс эмнлһ авна, эднд онц оньг күргҗ тесвртә болх кергтә. Мана эмчнр болн дунд медицинск көдләчнр күн болһнд килмҗән тусхаҗ, дөңгән күргхәр шунна. Эн җилмүдин эргцд би нертә болн өөдән мергҗлттә эмчнрлә хамдан көдлүв. Ода мана әңгиг Галина Борисовна Дорджеева һардна. Ах медсестра болҗ би мана әңгин үүлдвриг диглҗ, эмчнрт нөкд болҗ, заасн эмнлһиг чикәр күцәхиг бүрткнәв. Эрүл-менд харлһна халхд би тәв һар җилдән көдлҗәнәв, эн мини җирһлин һол керг болв. Әмтнд туста болдгм нанд чидл-омг өгнә, гиҗ күүкд күн келнә.
Ах медсестра болад Клавдия Давыдовна баахн көдләчнрлә дамшлтарн хувалцҗ, теднд дөң-тусан күрглһнд ик оньг өгнә. Эн 35 медсестраг белдәд, теднә мергҗлт өөдлүллһнд туслв. Амнина Клавдия таңһчин эмнлһнә олна бәәдл-җирһлд шунмһаһар орлцна. Эн дунд медицинск көдләчнрин конференцсин, эмнлһнә әңгсин ах медсестрасин хүүвин көдлмшт ик тәвцән орулна. Энүнә ач-тусар дунд медицинск көдләчнр мергҗлтән өөдлүлҗ, эрдмчин сертификат авв.
Пандемий эклсн цагт Клавдия Давыдовна урдк кевәрн көдлв, җирн тав һарсн медәтв гиҗ гертән суусн уга. Зуг үкр сарас авн эн гертән бәәдг болв. Тернь учрта, эн Давид Сагинович эцкән хәләҗәнә. Төрскән харсгч Алдр дәәнд орлцач ода 97 наста, терүнд сән хәләвр кергтә болҗана. Герин эзнь Владимир Дорджиевич Алжеев бас эмч билә, зуг эн гемин уршгар сәәһән хәәв. Ода Клавдия Давыдовна көвүтәһән болн эцктәһән бәәнә. Цаг зуур көдллго гертән бәәдг болв чигн зу наснд күрч йовх эцкән хәләҗәхнь энүнд ик даавр болҗана.

ДАВАН Наталья

Видео