Буйнч седклті ээљин тускар

18-03-2021, 17:23 | Таңһчин зәңгс » Санл

- Галя, хіімнь, бос! Цаачнь мґрн тергір муульта тґмр хаалє тосхдг імтн ирљ, чамаг кўліљіні. Улускомин єардач угаєар йовшговидн, маднд кґдлмшин туст заавр ґгх, дікід талдан райодас баєчудыг авч ирх ўг ґглі, кўн кўртљіхш гиєід бііні. Кўўкм, кґґрк, тер кґдлмштін йосндан даргдљана, ґцклдўр сґґни ґріллі ирлі, эндр ґр ціієід уга біітл Советин йосна кергін кўціхір йовх зґвті болљана. Хай тер кґдлмшін, невчк амр, гґњгн юм олљ ав, – гиљ экнь кўўкін серўлн бііљ келљіні.

Болв Галина экиннь келсиг соњсчкад, дарунь босад, єар-нўўрін уєаєад, белдсн нег шаазњ халун ці, нег керчм болєсн єуйр идчкід, дарунь гилті єаза кўліљісн ўўрмўд талан адєв.
Эдн Советин йосна зааврар ик дааврта юм кељіні: Кизлір-Іідрхн хоорнд тґмр хаалє тосхљана. Сталинградын діілдінд орлцљах Улан Іірмин цергиг болн танкудыг эн тґмр хаалєар хот-хоолар, тўлієір болн кергті нань чигн тоотар теткх зґвті. Улан Хоолын болн Лаганя, талдан чигн улусмудын баєчуд, арвтнр, нам кґгшд, кўўкд улс чигн эн тґмр хаалє тосхлєнд ґлсід, даарад, немш авиацин бомдлєнд тусад біісн болв чигн чидлін ірвллго кґдлљіні. Комсомолын Улан Хоолын улускомин єардач Галина Хатуева эн кґдлмшт ўўрмўдтієін хамдан орлцљ, талдан райодас баєчудыг авч ирљіні. «Фронтд, мана іірмд, тенд ноолдљах мана ахнр-эцкнрт дґњ болх зґвтівидн!» – гиљ Галина баєчудыг урмдулљ йовла.
Тиигід Кизляр-Іідрхн хаалє ахр болзгт 1942-ч љилин ноха сарин 4-д эдлврт орулгдла. Сталинградын діічнр болн танкуд, талдан чигн техник тасрхан угаєар тўлієір теткгддг болв.
Зуг тґмр хаалє тосхсн, диилврт бає биш тівцін орулсн, баатрмудан фронтд йовулсн хальмг улсиг 1943-ч љилин бар сарин 28-д бас нег аюл кўліљісмн. Галина тер ґдр кергірн командировкд одла. Тегід элгн-саднлаєан, эк-эцклієін хамдан йовсн уга. «Мана Галя яєсмб, кенлі хамдан йовљ йовхмб, нег тасрха ґдмг кўн ґгдг болхий?» – гиљ экнь зууран зовад йовсмн.
Галина орс келті кўн, зууран йовсн імтнд дґњ болад, тусан кўргід біів. Тегід энўг вагона єардачд шиидв, зуг кўнд хаалєдан Галина гемтсмн. Хамдан йовсн імтн кўўкнд дґњ болад, демнід, геміс гетлв.
Ормдан ирсні хґґн нег колхозин ахлач Галинаг орс кел медні гиєід талдан ґрк-бўлмўдті хамднь эдл-ахудан авсмн. Хавр ирхлі Галинан эрўл-менднь батрад, бає наста кўўкн колхозд учетчикір кґдлв. Тиигід цґґкн сар давад, эк-эцкнь ямаран селінд туссинь медљ авв. Байрлад, тўдл уга тедн талан єарч йовв, шин ормдан бас учетчикір кґдлв.
Алдр Диилврин Ґдр ирсні хґґн 1945-ч љилин мґчн сард фронтас ирсн бає наста салдс Тавн Джанаевич Лиджиевлі ханьцад ґрк-бўлін ґнділєв.
Дікід 1946-ч љилин бар сард ґрк-бўлтієін хамдан Киргизь тал нўўљ єарв. Галина Хулхачиевна энд бас тоочар кґдлв.
Киргизьд ґрк-бўлтієін біісн цагт Галина тиигірін ирдг хальмгудт, тер тоод нег єазра улст дґњ болљ, хорєдх біір теднд олљ ґгід, элгн-садан мет тосад-тооєад, хотлад, эрдмін сурхин эс гиљ кґдлхин тґлі таал бўрдідг біісмн. «Хальмг кўн мел тиигљ таньл-ўзлдін дґњ болљ бііх зґвті. Кўнд цагла дґњ эс болхла тегід кезі нґкд болхмби», – гиљ Галина Хулхачиевна келдмн.
Мини эцк Тўрвін Манљ бас дііні ґмн Улан Хоолд эк-эцктієін, дўўнртієін біісмн, Галина Хулхачиевнаг, эк-эцкинь сіінір медљісмн, тегід Киргизьд ветеринарин эрдм дасхар техникумд сессьт ирхлірн Лиджиевихні герт бііршлдмн. Эдн дііні ґмнк цаган, Кизлір-Іідрхн тґмр хаалє тосхлєна олна ик кергін, таньл-ўзлін тодлад біідмн.
Дікід мана эцк Лиджиевихні ґрк-бўллі Хальмг Тањєчд 1960-ч љилд Яшкульд харєсмн, Галина Хулхачиевнала хамдан района ветеринарн станцд кґдлљісмн, эндіс тооч Г. Х. Лиджиева 1973-ч љилд пенсьт єарсмн.
2020-ч љилин мґчн сарин 6-д зу нас наслн гиљієід Галина Хулхачиевна сіієін хіів. Туслњ 2021-ч љилин моєа сарин 5-д тер ик насндан кўрх зґвті біісмн.
Тылын ветеран болсн деерін Галина Хулхачиевна баєчудла, Хальмг ик сурєулин оютнрла харєад, эвріннь љирєлин хаалєин тускар келљ ґгдг біісмн.
Галина Лиджиева 1921-ч љилин моєа сарин 5-д Каспийск района Улан Хол селінд тґрсмн. Элстд ахр болзгта багшин курсмуд чилієід, эклц классин багш болљ кґдлљісмн. Болв 1941-ч љилд Тґрскін харсгч Алдр дін эклсмн, залу улс фронтд йовсмн. Шунмєа комсомолк Галина Хатуеваг комсомолын Улан-Хоолын улускомин негдгч сеглітрт суњєв. Тўўніс нань комсомольцнр фронтд дґњ болад дулан хувц-хунр уйљасмн, беелі, ґґмс ґлгљісмн, орн-нутгин займин цаасиг імтн дунд тархаљасмн. Тўўні кўціљісн наадк ик дааврта ўўлдврин тускар бидн келід ґгчклівидн.
Болв Галина Хулхачиевнан љирєл хґвті, сін-сііхн болв гиљ келљ болшго. 1960-ч љилин бар сард авальнь Тавн Джанаевич Лиджиев гем-шалтгин зўўлір ґњгрв, єар деерін долан ўртієін арднь ўлдв. Болв кўчр-кўндиг дааєад, Галина Хулхачиевна єанцарн кўўкдін ґскід, теднд сурєуль ґгв. Ачта амрлєнд єарсна хґґн эњкр ээљ Галина Хулхачиевна арвн дґрвн ач-зееєін болн йисн љич-зеенцін таалљ эрклўлљ йовсмн.
Экин хойр медаляр, «Тґрскін харсгч Алдр дііні 1941-1945-ч љилмўдт зґрмг кевір кґдлсні тґлі», «Кўч-кґлсні ветеран», Алдр Диилврин 50, 60, 65-ч љилмўдан ґґнд нерідсн медальмўдар, Хальмг Тањєч Ірісін ханьд орсна 400 љилин ґґнд нерідсн ґґнин медаляр ачлгдла.
Єольшг, буйнч сііхн седклті кґгші Галина Хулхачиевна Лиджиева ода маднла уга, болв герлті, олнд ик туста љирєлин хаалєин туск тууљ тўўні ўрдин, элгн-садна, терўг ўзљ-харєљ йовсн улсин болн баєчудын санлд ўлдх, мана орн-нутгин болн тањєчин делгрлтд тылын болн кўч-кґлсні ветеран ик тівцін орулсмн.
ТЎРВІН Єуна

Видео