Îðñí øèí šèëèí ÿíâàðü ñàðèí ýêëö³ð Ýëñòä á³³äã Áîâà Ëèäæèåâíà Õîìóòíèêîâà çóí íàñ íàñëâ. Òàœº÷èí ýð¢ë-ìåíä õàðëºíà ìèíèñòð Ðóñëàí Íàãàåâ áîëí Ýëñò áàëºñíà àäìèíèñòðàöèí òîëºà÷èí íåãäã÷ äàðóê Äåíèñ Èøêååâ ãåðòíü èðš, à÷ èêò³ ìåä³òèã îí÷òà ´´íë³íü é´ð³š, ²ð³ñ³í Ïðåçèäåíò Â.Ïóòèí³ É´ð³ëèí áè÷ã áîëí áåëã á³ð¢ëš ´ãâ.

Êîììåð÷åñê áèø îðãàíèçàöñ ýâð³ííü êåðã-¢¢ëäâð³ðí, ò³âñí ê¢ñë³ðí éèëºðí³. Êåëõä, îëí ç¢ñí áóéí÷ ñåäêëèí ñàœãóä, ò´ðñêí ºàçðèí òóóšàðí ñîíüìñäã óëñèí íåãäëòñ, àœºó÷íðèí áîëí çàºñ÷íðèí íèèö³ñ, ïîëèòè÷åñê ïàðòüñ, ÿìð íåã ýðäì³ð ê´äëš³õ óëñèí íåãäëòñ, íàíü ÷èãí îëíà íèèö³ñ á³³í³.
Äàâñí šèëèí íîÿáðü ñàðä "Êîììåð÷åñê áèø îðãàíèçàöñèí òóñêàð" ãèäã Ôåäåðàëüí çàêàíä ñîëüâðìóä îðóëãäñìí. Ýí¢íë³ èðëö³ò³º³ð 2018 šèëèí ÿíâàðü ñàðèí íåã øèí³ñ àâí ²ð³ñ³í Ôåäåðàöèí þñòèöèí ìèíèñòåðñòâèí òåððèòîðèàëüí îðãàíìóä îëíä òóñòà òóñëìš ê¢ðãäã îðãàíèçàöèã òåìäãëõ éîñòà. Òåð¢í³ñ èøò³ êîììåð÷åñê áèø îðãàíèçàö îëíä òóñòà òóñëìš ê¢ðãäã á³³äëèã (ñòàòóñ) äàøêàí óãàºàð, àìðàð 碢õ àðºòà áîëõìí.
Çóã ñîöèàëüí ç´ð¢ëëò³ð ¢¢ëäš³õ êîììåð÷åñê áèø îðãàíèçàöñ îëíä òóñòà òóñëìš ê¢ðãäã ÷èíðò³ (ñòàòóñòà) áîëš ÷àäõ. Áîëâ ýäíä ò³âãäš³õ íåêâðì¢äíü èèì: íåã šèëèí ýðãöä áîëí ýí¢í³ñ ¢ë¢ óäàí öàãò îëíä òóñòà, ñ³í ÷èíðò³ òóñëìš ê¢ðãš³õ ç´âò³, ºàçàäûí îðíà ýë÷ áîëõ ç´â óãà, òåð ìåò àëâíà áîëí íàíü ÷èãí öóãëóëëºíà ì´œãí³ ´ðí óãà áîëõ ç´âò³.

Îäà šèðºëèí òààë ÿñðš éîâíà, ðàéîíà öóòõëœãóäò áîëí ñåë³äèí èê çóóäíü ãàç êåç³í³ èðë³, öóãòàí ãàçàð ãåð³í, øêîëàí, áè÷êä¢äèí ñàäàí, êëóáàí áîëí íàíü ÷èãí ó÷ðåæäåíüñ³í äóëàëíà. Í¢¢ðñ, àðºñ, ìîä õ³³ëãî àìðàð ãåð³í äóëàëš áîëšàíà.

À. Àìð-Ñàíàíà íåðò³ Êåëí-óëñèí áèáëèîòåêä Õàëüìã óëñèí ø¢ëã÷ Íóóðà Âëàäèìèðëà Ýëñò áàëºñíà øêîëìóäûí ñóðºóëü÷íð õàðºâ. Íåðò³ õàëüìã áè÷³÷èí 80 šèëèí ´´íë³ èðëö¢ëš êåãäñí õàðºëòä õîòë áàëºñíà 2-÷,3-÷,12-÷ òîéãòà øêîëìóäûí, ïðàâîñëàâí ãèìíàçèí ñóðºóëü÷íð áîëí Õàëüìãèí ïåäêîëëåäæèí îþòíð îðëöâ. Øêîëä îðñí öàãàñí àâí ø¢ëã÷èí ø¢ëã¢ä óìøš ´ññí ꢢêä-ê´â¢ä Âëàäèìèð Äîðäæèåâè÷ä õàíëòàí áîëí ê¢íäë뺳í ìåä¢ëõ³ð èðñíü õàðºëòûí ò¢ð¢í àã÷ìàñ àâí ìåäãäâ.

Ìåíäâò, ê¢íäò³ "Õàëüìã ¢íí³" ê´äë³÷íð! Îðñí šèë îðóòà áîëš, òàíà ê¢íäò³, ¢çìšò³ ê´äëìøòí ´ì³ð³í òåìöš, óìøà÷íðàí îíüäèí áàéðëóëš, ñóðºìšàð ´´äë¢ëš, òîîëâðàð ø¢ò³ëºš, àëìàöóëš òîîìñðóëš éîâòí!

Ýëñòä ÿíâàðèí 12-ò ç´â-éîñí (ïðàâî) ãèäã ïðåäìåò³ð òàœº÷èí îëèìïèàä áîëâ, ýíä ìóíèöèïàëüí ìàðºàñèí äèèë³÷íð öóãëðâ. Îëí šèëèí òóðøàðò ýí ïðåäìåò³ð ã¢í ìåäðë³í Ýëñòèí ëèöåéèí, Ýëñòèí îëí ïðîôèëüò³ ãèìíàçèí áîëí ç³ðì ðàéîäûí, íàì ñåë³äèí øêîëìóäûí ñóðºóëü÷íð ¢ç¢ëí³. Òèèì éîâäë èê³ð áàéðëóëíà, ÿºàä ãèõë³ õîë ñåë³äò á³³äã ñóðºóëü÷íð ÷èãí þìíàñ ³³ëãî, ýì³ëãî áàãøòàºàí õàìäàí ìàðºàíà äààëºâð ê¢ö³ëºíä áåëäš ´´ä³í àøò ê¢ðí³.

Óðš ´äð òàœº÷èí ïðàâèòåëüñòâèí ïðåçèäèóìèí ñ¢¢ð áîëâ. Ýí¢ã òàœº÷èí ïðàâèòåëüñòâèí Àõëà÷ Èãîðü Çîòîâ ºàðäš äàâóëâ. Õàëüìãò êåš ºàðºäã ýäë-óóøèã ºàçàäûí îðí-íóòãóäò õóëäëºíà êåðãèã äåëãð¢ëëºí³, îëí äàâõð ãåðì¢äèí êàïèòàëüí ÿñâðèí áîëí ³ìòèã õóó÷í, íóðšàõ ãåðì¢ä³ñ í¢¢ëºëºí³ ðåãèîíàëüí ïðîãðàììñ ê¢ö³ëºí³ àøèí òóñê ò´ðì¢ä õ³ë³ãäâ.

ªóðâí ãèäã òî èê ÷èíðò³ òî ãèš ìåäõìí. Ó÷ðíü èèì: ýí òîîëà çàëºëäàòà îëí àâúÿñ õàëüìã óëñò á³³äìí. Òåäí³ñ ç³ðìèíü çààõëà, èèì:
- Áóðõíä ø¢òäã óëñ áóðõíäàí ì´ðãõë³ðí ýðê áèø ºóðâ ä³êš ãåê³ä ì´ðãõ ç´âò³.

Öàã èðâ³ñ õîò-õîë, õóâö-õóíð, íàíü ÷èãí ýä-òàâð ¢íò³ð³ä, êîììóíàëüí òóñëìšèí ¢í ´ñ³ä éîâíà. Ýí ñààìä õàìãèí ò¢ð¢íä ¢ðò³-ñàäòà ´ðê-á¢ëì¢äò àìð áèø áîëšàíà. Òåã³ä ÷èãí øàœ áຠòåòêâðò³, ýðìäãò³ ¢ðò³, ´íð á¢ëì¢äò ä´œ-í´êä áîëíà. Èèì ´ðê-á¢ëì¢äò áè÷êä¢äèí ò´ë³ äåìèí 촜㠴ãí³, øêîëä îðäã ꢢêä ´œã³ð õàëóí õîòàð òåòêãäí³, ñàíàòîðüìóäò áîëí çóíè ëàãåðüì¢äò àìðíà. ijê³ä áîëõëà ñîöèàëüí õàðñëòûí öåðãëëòñ ýí òóñò èê ê´äëìø êåš³í³. Áຠòåòê¢ëò³ ´ðê-á¢ëì¢äèí ò´ë³ áóéí÷ ñåäêëèí àêöñ á¢ðä³í³. Êåëõä, ´ð-´â÷, š´´ëí óëñèí ä´œã³ð ñóðºóëüä êåðãò³ äåãòðì¢ä, êàíöåëÿðñê ýä-òàâð, ´ìñõ õóâö-õóíð, ºîñ-áàøìã áè÷êä¢äò õóëäš ´ã³ä, ýäíèã øêîëä áåëäõäíü í´êä áîëíà. Ñîöèàëüí ê´äë³÷íð ¢âëèí êåìä äóëàí õóâö ³ìòí³ñ öóãëóëàä, á³³äë-šèðºëèí ê¢íä á³³äëä òóññí ꢢêäò ò¢ã³í³.

Öåëèíí ðàéîíà Áຠ×îíñ ñåë³íä á³³äã Êàëûêîâèõí³ íåðí êåç³ä ÷èãí ºàðàä éîâíà. Íèäí³º³ Ýëñòä "Õàìãèí ñ³í ´ðê-á¢ë"("Ñåìüÿ ãîäà") ãèäã öóã³ð³ñ³í ìàðºàíà ðåãèîíàëüí äåâñœ áîëšàõ êåìä ýäí³ ´ðê-á¢ëèã ò¢ð¢í áîëš ¢çë³â. Êàëûêîâèõí "Àâúÿñ-çàœøàëìóäàí õàäºëäã ´ðê-á¢ë" ("Ñåìüÿ - õðàíèòåëü òðàäèöèé") ãèäã íîìèíàöä îðëöš, ìàðºàíà äèïëîìàíòíð áîëñìí. ¥ðê-á¢ëä³í ÿºš Öàºàí Ñàðèí áîëí Ìàñëåíèöà áàéðèã òåìäãëäãèã ¢ç¢ëš, õàëüìã áîëí îðñ êåëí óëñèí ñîéëûã, àâúÿñ-çàœøàëìóäûã äåãö õàäºëš äåëãð¢ëš³õèíü èòê¢ëñí áèë³.