Кґдлмш уга ўлдсн улсиг дґњнхір

14-08-2020, 16:53 | Таңһчин зәңгс » Эндрк ґдрин тґрір

Кўн болєн тааста эрдмірн олн љилдін кґдлљ, ўўлдврнь кўцімљті болн олнд туста болхин тускар ухална. Кўч-кґлсні хаалєан эклід, нег ормдан олн љилин туршарт кґдлсн улс ўўрмўдтін ўлгўр-ўзмљ болна. Болв љирєлд олн зўсн йовдл учрад, кўн кґдлмш уга ўлдні. Тер цагт иим улст кґдлмшір тетклєні цергллтин мергљлтнр дґњ-тусан кўргљ, шин орм олљ авхд эс гиљ талдан эрдм дасч авхд туслна. Эн љил мана імдрлд коронавирус гем учрад, олн імтні біідл-љирєлин йовудт ўлмієін кўргв. Харм тґрхд, эн геміс ишті кесг предприять ўўлдврін зогсав, терўніс ишті імтн кґдлмш уга ўлдсмн. Мана тањєчд імтиг кґдлмшір тетклєні туст біідл ямаран болљахин тускар бидн соньмсад, Хальмг Тањєчин социальн делгрлтин, кўч-кґлсні болн кґдлмшір тетклєні министрин дарук Ольга МАМИНОВАЛА кўўндвидн.

– Ольга Борисовна, мана кўўндврин эклцд хамгин тўрўнд ода тањєчд кедў кўн кґдлмш уга бііхин тускар келљ ґгхитн сурљанав.
– Сўл кесн то-дигір мана тањєчд 8897 кўн кґдлмш уга бііні. Эн љилин моєа сарин 1 шиніс авн кґдлмшір тетклєні цергллтд 9492 кўн ирід, кґдлмш олљ авхд дґњ болхиг сурв. Пандемий эврі ўлмієін кўргснь маєд уга. Кґдлмш хіієід ирсн кўн болєнд бидн дґњгін кўргљ, эрдмірнь ямаран кґдлмшч орм бііхин тускар ціілєнівидн. Август сарин 13-д кесн то-дигір тањєчд 1995 кґдлмшч орм бііні, тедніснь 638 талдан регионмудт кґдлх вакансь болна. Авъяст тохрсар сўл љилмўдт эрўл-менд харлєна халхд кґдлічнр икір керглгдні. Ода деерін тањєчин эмнлєст 622 сул кґдлмшч орм бііні, тенд љалвин кемљін 12 мињєн арслњгас авн 47 мињєн арслњ кўртл тогтана. Дікід сурєуль-эрдмин халхд кґдлічнр кергті болна, ода 292 орм бііні. Эн халхд кґдлх улст бас 12 мињєн арслњгас авн 25 мињєн арслњ кўртл љалв ґггдхмн гиљ кґдлічнриг хііљіх бўрдіцс медўлв. Моєа сарин нег шиніс авн мана цергллтсин дґњгір 996 кўн кґдлмшір теткгдв. Тедніснь 581 кўн «Хальмг Тањєчд імтнд кґдлмш олљ авхд дґњ кўрглєн» гидг шањєа кґтлврір цаг зуурин кґдлмшір теткгдв.
– Пандемий учрсна таалд кґдлмш уга ўлдсн улст ямаран дґњ кўрггдљіні?
– Зуг мана тањєчд биш, цуг нарт делкід коронавирус гем імтні љирєлин йовудыг сольљ, ўлмієін кўргв. Эн геміс ишті экономическ кўнд біідл тогтснь нуувч биш. Тегід Ірісін правительств эн амр биш цагла иргнмўдтін дґњ кўргхин тґлі кесг керг-ўўлдвр батлв. Тиигід Ірісін правительствин тогтаврас ишті орн-нутгин правительствин шишлњ кґрњгіс Хальмг Тањєчин бюджетд 138,2 сай арслњга субвенц йилєгдв. Эн мґњгн коронавирус гем тўгљіхіс ишті кґдлмш уга улст социальн демин мґњг ґглєнд олзлгдх зґвті. Ут тоодан федеральн шањєас немр мґњгн йилєгдсні ашт кґдлмш уга ўлдсн улст социальн дем кўрглєнд 262,0 сай арслњг йилєгдв. Тер мет моєа сарин 30-с авн мґчн сарин 1 кўртл кґдлмш уга ўлдсн улс Хальмг Тањєчин Толєачин зірлгіс ишті нег дікљ ґггдх дґњцл мґњг авх зґвті болв. Тиигід мана тањєчд 2400 кўн эн дем авв, эн кергт тањєчин шањєас 12,1 сай арслњ йилєгдсн билі.
Така сарин чилгчір мана тањєчд моєа сарин 1-с авн кґдлмш уга ўлдсн 2342 кўн федеральн шањєас демин мґњг авв. Эн кергт 52,4 сай арслњ олзлгдв. Дікід эн улс насни дигт кўрід уга бичкдўд асрљадг болхла ўрн болєндан немр 3 мињєн асрлњ авв. Ода деерін 975 кўн 1679 ўрнд эн дем авсн бііні. Насни дигт кўрід уга бичкдўдиг асрљах кґдлмш уга улст эн дем ґглєнд 7,5 сай асрлњ йилєгдсмн.
– Кґдлмш уга улсин демин мґњгні кемљін ямаран болна?
– Кґдлмшір тетклєні цергллтд ирід, кґдлмш олљ авхднь дґњ кўргхиг сурсн улсин 52,6 процентнь хамгин бичкн гиснь 4,5 мињєн асрлњга дем авна. Иим дем арєлачнр чигн бас авдг билі. Болв мґчн сарин 10-д Ірісін правительств шишлњ тогтавр батлад, пандемий учрсна ашт ўўлдврін зогсасн арєлачнрт єурвн сарин туршарт бає гиснь 12130 арслњга дем ґгхмн гиљ шиидсмн.
– Тогтсн біідлиг ясрулхин тґлі імтиг кґдлмшір тетклєні тґриг хаєлх немр керг-ўўлдврмўд кўцігдхий аль угай?
– Імтиг кґдлмшір теткхин тґлі немр керг-ўўлдврмўд эрк биш кўцігдхмн. РФ-н субъектмўдт орн-нутгин правительствин шишлњ сањгас немр керг-ўўлдврмўд кўцілєнд мґњг йилєхин тускар Ірісін правительств тогтавр батлсн бііні. Тегід эн чинрті кергт федеральн болн тањєчин бюджетіс мґњгн йилєгдхмн. Эннь ут тоодан 8757,0 мињєн арслњ болхмн. Терўніснь 8669,4 мињєн арслњ федеральн болн 87,6 мињєн арслњ тањєчин бюджетіс болхмн.
– Пенсьт удл уга єарх улст шин эрдм дасч шин кґдлмш олљ авхд туслх тґсв батлгдсн бііні. Энўні тускар келљ ґглт.
– «Демографь» гидг келн-улсин тґсвин медлд «Ах ўй» гидг кґтлвр батлгдсн бііні. Эн удл уга ачта амрлєнд єарх улст немр сурєуль сурхд туслна. Эн љил мана тањєчд тиим улсас 136 кўн сурєуль сурхмн. Ода деерін 111 кўн келн-улсин тґсвір йилєгдсн мґњгір шин эрдм дасв. Імтиг кґдлмшір тетклєні цергллтс 14 сурєуль-эрдмин бўрдіцлі бооца батлад, ачта амрлєнд ґґрхн иргчдін єарх улсиг сурєхин тускар ўгцв. Ірісін кўч-кґлсні болн кґдлмшір тетклєні агентств Хальмг Тањєчин правительствла бооца батлсна ашт эн љил 3354,49 мињєн асрлњ эн кергт йилєгдхмн. Терўніснь 3287,4 мињєн асрлњ федеральн бюджет, наадк 67,09 мињєн арслњ тањєчин бюджет йилєљіні. Тів єарсн болн удл уга пенсьт єарх улс ґњгір немр эрдм дасад, цааранднь кўч-кґлсні ўўлдврін кўціљ чадхмн. Эпидемиологическ біідл учртан авгдљ немр сурєуль сурсн улс алс-зіієин эв-арєар медрлін гўўдўлв.
– Ольга Борисовна, мана сурврмудт хірў ґгсндтн ханлтан ґргљінівидн. Кељіх кґдлмштн кўцімљті болтха.

ДАВАН Наталья

Видео