Љирєлин кґрњ буйсшго

04-09-2020, 14:47 | Таңһчин зәңгс » Күн болн җирһл

Александр Тимофеевич Сасыковин нерн Хальмгин сойлд бат орман олљ, тањєчин нериг Ірісін кинон тууљд орулсмн. Гўн болн цуг халхин медрлті, цецн ухата, ґвірц билгті эн кўўнлі харєх болєндан љирєлин кґрњ буйсшго гиљ сандг билів. Ўўдігч ўўлдврірн олн-імтндін ўнндін церглљісн, кељіх керг тустан ґґдін дааврта эн кўн, сойлын ўўлдіч болн артист Александр Сасыков давсн зун љилин далдгч љилмўдт љирєлин хаалєд орљасн баєчудын ухан-седклд ик нилчін кўргсмн. Искусствин дґњгір, хальмг улсин билг-эрдмиг, зањ-авциг ўзўлљіх нааддын дґњгір шин цага хальмгуд ямаран болх зґвтієинь йилєсн улсин негнь эн біісмн. Тегід Хальмгин автономин 100 љилин ґґнлі билгті артист болн халун зўркті ўўлдіч Александр Сасыковин тускар келх седкл тґрв.
«Пегий пес, бегущий краем моря» гидг Чингиз Айтматовин тўўкір тівгдсн фильмд єол дўриг бўрдієід, Александр Сасыков кинод дурта олн улст темдгті болсмн. Режиссер Карен Геворкян А. Довженкон нерті киностудьт тер фильмиг цокљ авсмн. Кинон халхин шинљлічнр, искусствин тґрір ўўлддг нань чигн мергљлтнр артистын билг-эрдмиг болн иткмљті кевір Орнан ґвгні дўриг бўрдісинь таасљ бичсмн. Ґвкнрин цуг ухан-седклиг, цецн тоолвриг бийдін шињгісн кґгшін дўрті ик зург нарт-делкін кинофестивальмудын негнд ґлггдсн бііснь тодлгдна. Хальмгин нерті зурач Мошулдан Мергн тер дўрин біідлднь артистын зург зурљ, љирєлин болн билгин дамшлт негдсн билгтин алтн цагиг маднд ўзўлв. Ўўдігч ик ґґдм болсн эн дўрин ґмн чигн кесг фильмд Александр Сасыков олн дўр тогтаљ, імтні оньг эзлљ йовсмн.
Нивх келн улсин біідл-љирєлиг ўзўлсн фильм Сахалин арлд, хґґннь єазадын орнд цокљ авгдсмн. Фильмиг белдлєні кґдлмш 1987-ч љиліс авн 1990-ч љил кўртл кегдсмн. Сахалин арлд фильм цокљ авгдсна хґґн герўрн ирсн цаглань Александр Тимофеевичлі кўўндх саам учрла. Киноэкспедиц тииглін кермір кўрід, кґдлмшін кесмн. Заєсиг ањнллєна амр биш кґдлмшиг цокљ авад, біірн улсиг орлцулад, кґдлмш тґгсхдін ґґрдв. Болв тењгст аюл эклід, ирх зґвті керм цагларнь ирсн уга. Тиигід киноэкспедицин імтн авч єарсн хотнь, уснь чилід, зґвір ик іімшглі харєсна тускар Александр Тимофеевич келљ ґглі. Хотан кемљілід, усиг зуг нег балєад эдн тессмн. Ўлдсн бичкн єуйран хоосн уснд элдід тосн угаєар шарсн, нимгн нег зууєад идчк эвтікн єуйр кељісмн. Терўгін ґдрин дуусн бичк-бичкнір мерід, гесндін ґлг авсн болљасмн. Тиим нег єуйран авч ирљ маднд ўзўллі. Кўўні альхна дґрвні кесніс бичкн єуйриг би ода кўртл тодлнав.
Тиигід артистын љирєлд дўр болєнд белдсн цагла юн эс учрљ йовла. Яєдг болвчн эрдмин кўчір цугинь дааљ єарад, тііз деер єарсн хґґн хілієічнр зуг наадна дўриг ўзх зґвті, гиљ артист Сасыков тоолдг билі. Тиигљ ўўлддг билі. Дўрин дотрк ухан-седклинь, зањ-авцинь медўлсн деерін єазак біідлднь тер дўр иткмљті болтха гиєід, хувцн, грим кўртл ямаран болхинь Александр Тимофеевич ухалад, дигті кевір ўзўлдг билі. «Ленинградцнр» гиљ театрин тууљд орсн артистнрин негнь біісмн. 1963-ч љилд театрин, кґгљмин болн кинематографин Ленинградск кўрілњ тґгсієід, Хальмг драматическ театрт ирљ кґдлсн шиніс босхгдсн тањєчдан сойлын, театральн љирєлд ик йовуд ґгсмн. Кўн болєн эврієірн соньн болн билгин янзнь ідл биш тґлідін эдн театрин тііз деер олн-зўсн дўрмўд бўрдіљ, імтн театрт дуран ґглєнд нилчін кўргсмн. Тањєчин райодар йовад, селіні клубмудт нааддан ўзўлід, селіні імтнлі таньлдад, эдн кесглінь ўўрлід, ўр-иньгўд болад, кўўкд-кґвўдиннь хґв-љирєлд орлцљ йовв. Улана Иван, Яшкула Сергей, Мучирян Сергей, Кґкін Алевтина, Арсан Валентина… эдниг імтн нерірнь меддг, наадынь ирљ хілієід, шин наадн болєиг дуталго біідмн. Нерірнь дуудад, тедні наадсн дўрин тускар ґрк-бўлдін, таньл-ўзлтієін кесгтін кўўндљ йовсмн. Тиигід театр імтні љирєлд ґґрхн болснд «ленинградцнрин», тер тоод Александр Сасыковин ик ач-тус бііні.
Ґњг-зўсірн імтні оньг авлдг артист олн-зўсн дўрмўд, тер дотр єоллгч олн дўр театрин тііз деер бўрдісмн. Тер нааддыг ўзљ ґссн імтн ода кўртл ґњг-дўринь, зањ-авцинь мартхш, радиоєар нааддыг соњссн цагтан дууєарнь таньна.
Ўўдігч хаалєнь кесг єазр эргх, ґврмљті олн тоот ўзх, соньн улсла харєх таал ґгчісмн. Болв чигн Александр Тимофеевич тґрскн театртан ирхлірн, селіні клубмудт ирљ, хамгин дурта олн хілієічнрлі харєхларн чеељнь сарулдљ, байрта біідмн. Ўзсн-соњссн тоотын тускар келљ, імтні сурврмудт хірў ґгхлірн чирінь герлтљ, нўднь гилс гиљ байрар дўўрснь кесг ўзљ йовлав.
Тиигід мана Цаєан Нур селінд шин клуб секгдсн байрин ґдр энд цуглрсн імтні ґґр машин ирљ зогсад, терўніс Александр Сасыков, Улана Иван, Арсан Валентина, Яшкула Сергей єарч ирсиг ўзсндін би алњ болсн угав. Селіні імтні байриг хувалцад, нерті артистнр «Иван и Мадонна» гидг наадыг шиніс ўўдін сексн клубин тііз деер ўзўллі. Ивана дўриг билгті кевір наадсн Александр Сасыковин ґњг-біідл ода кўртл мартгдхш.
Љирєлин кґрњ буйсх зґв уга. Тер кґрњгиг билгин залярн герлткљ йовсн, ўйнрин залєлдаг батлљ йовсн Александр Сасыков тиигід љирєлин болн ўўдігч ўўлдврин ўлгўрірн мадниг уралан йовулљ йовна.

ХҐҐЧИН Галина

Видео