Хальмг малын махна тускар

29-09-2020, 09:15 | Таңһчин зәңгс » Эндрк ґдрин тґрір

Улм дала імтиг зуульчллєар соньмсуллєна болн хойр региона хоорнд тедні йовлєиг икдўллєні туск ўгцієін Хальмг Тањєч болн Іідрхні мўљг одахн мана хотл балєснд давсн «Элст-2020» экономикин хургт батлв. Тиим кевір керг-тґрин улсин тўрўн ик кемљіті селвлцінд дотр-дундын зуульчллєиг делгрўллєні ик чинрті тґр бас хілігдв.
Хам-хоша біідг хойр регионд ода зуульчллєиг делгрўлхин, эн кергт нег-негндін дґњ болхин, эн салврт шин сін таал тогтахин тґлі дамшлтарн хувалцлєн ик туста болхнь маєд уга.
Дала гиичнриг тосхин тґлі Хальмг Тањєч белний? Гиичлўрин бизнес энд сін кевір делгрљінў? Зуульчллєиг делгрўлхин тґлі теегин тањєчд юн дуту болљана? Эн болн нань чигн тґрір хургт орлцачнр кўўндвр кев.
Олн ґњгті бамб цецгўд, оошг ґњгті нур, Европин хамгин ик шар шаљна хурл, Шатрин балєсн болн эњ-зах уга тег – цуг эн ґврмљті тоотыг єііххір љил болєн орн-нутгин кесг балєснас болн єазадын орнас туристнр ирні. Тиигчкід бурхнд шўтдг кесг улс медитац, ретрит кехір ирні. Тиим кевір Хальмг Тањєчд хіліх, ґврх олн тоот бііні, зуг терўг єііххір, амрхар ирсн імтн сін таалта гиичлўрт бііхір седні, болв тиим гиичлўр манад ода деерін ховр, тегід эн туст бає биш кґдлмш кўціх кергті. Хот-хол эдлдг сін єара кафе болн ресторан бас кўртљіхш.
Туристнрин ик зунь хам-хоша регионмудас ціілєвр ґгдг кўўєін авад мана тањєчд ирні. Болв нег ґдрір ирдг тиим туристнр Хальмг Тањєчд ик ору ґгхш. Нег-хойр хонад хірдг гиичнр мана тањєчин тґлі ик орута болх біісмн. Іідрхні дамшлт, урдаснь батлсн ўгцівр эн халхар ик тусан кўргід мана мергљлтнрт сін ўлгўр болљ чадљана.
Олн зўсн эв-арє, шин технологий хоршалєнд, ґдгі цагин таал тогталєнд регионмудын арєлачнрт Ростуризм болн стратегин седвірин агентств (АСИ) дґњгін кўргні. Келхд, АСИ Цугірісін марєа зарлв, энўні некврір заповедникўдин эргнд пилотн єазрмуд илдкгдх зґвті. Хальмг Тањєч эн марєанд бас орлцљана, хулєн сард арвн тўрўн диилічин нерн медгдід бііх. Одахн болхла Ростуризмин марєан эклв, энд туризм делгрўллєні тґсвин тґлі єурвн сай шаху арслњга грант ґггдх. Энўнд бас мана хальмг арєлачнр орлцх гиљ кўлігдљіні.
Тиим кевір одахн болсн хург эклід тусан кўргљіні, ЮФО-н болн талдан чигн округудын регионмудла нґкцлт бўрдіх арє эн ґгчіні. Эн туст эвріннь тоолвран Хальмг Тањєчин Толєач Хаска Бату келв.
- Давсн «Элст-2020» хургт мана тањєчин тґлі ик чинр зўўљіх регионализацин – тўгдг малын гем уга келєні тґрір кўўндвр болсмн. Талдан кесг регионас ирсн орлцачнр эн тґрт бас єол оньган ґгід, тоолвран келв, тернь бас соньн болв. Эн туст фермермўд, мал ґскічнр ю тоолљахнь медгдв.
Малын кесг геміс кґлті шин таал орулгдсна хґґн мана малчнр орн-нутгин талдан регионмудт мах хулдлєна болн эдл-уушан тиигірін оруллєна таал улм кўчр-кўнд болв. Тиим йовдл ЮФО-н болн СКФО-н цуг регионмудт гилті учрљасмн,- гиљ Бату Сергеевич келв.
Хальмг Тањєч малын гем уга регион болхла, тер кўчр-кўндиг диилљ чадх. Тўўні тґлі нарт-делкін малын тўгдг гем уурулдг бюро тівсн неквриг (МЭБ) кўціх кергті. Тер кґдлмш кўцігдљіні, терўг иткўлљіх кергті цаас МЭБ-д йовулгдв.
Эн организацин элчлі Ірісін Орн-нутгин Хўўвд малчнриг дґњнлєні тускар кўўндвр болхмн, энўнд Іідрхні болн Дагестана мергљлтнр бас орлцхар белн бііні гиљ тањєчин толєач иткўлв. Мана малын махиг нарт-делкін болн орн-нутгин рынкд хулдлєиг ґргљўлхин тґлі ик зура бііні. Тегід Хальмг Тањєч экспортд ґргір орлцдг регионмудын тоод орхар седљіні, гиљ Бату Сергеевич хургин йовудт тоолвран келв.
Мана тањєчин чинриг ґґдлўллєні туск шиидвр ирх љилин хґн сард олнд медўлгдх. Хальмг малчнрт тааста шиидвр тер болхмн гиљ бидн батар ицљінівидн гиљ тањєчин толєач ашлљ келв. Тер кемиг цуг малчнр болн фермермўд тењкін угаєар кўліљіні, нарт-делкін рынкд єархла эдні ору ўзмљтієір ґсх, тањєчин селіні эдл-аху улм ик делгрлт авхнь лавта, энд мал ґсклєні болн єазр усллєна ґдгі цагин шин технологий улм ґргір олзлљ болхнь лавта.
Тиим кевір Элстд болсн ик хург тањєчин болн хотл балєсна экономикиг ґргљўллєні тґлі ик чинр зўўљіні, цааранднь чигн хургин олз-туснь ґсід йовхнь лавта. Кесг региона элчнр нааран ирід, мана тањєчин, тўўні экономикин тускар улм тодрхаєар кесг тоот медљ авв, нґкцлтін ямаран халхар ґргљўлљ болхинь бас темдглљ авснь лавта. Дарук хургт улм икір орлцачнр ирід бііх, тиигхлі мана тањєч нґкцлтин эв-арєар кесг тґриг хаєлљ чадхмн, эн хургин тўрўн дамшлт терўг лавтаєар иткўлљіні.

ТЎРВІН Єуна

Видео