Һарлдсн көвүнлә әдл тоолдг билә

13-11-2020, 16:00 | Таңһчин зәңгс » Күн болн җирһл

Басан Бадьминович Городовиков таңһчин һардач бәәсн цагтан селән болһнд күрч, малын хошмудар, тәрәчнрин бригадмудар йовҗ, эгл күч-көлсчнрлә харһҗ олн зүсн төр хаһлхднь дөң-тусан күргсмн. Советск Союзин Герой гиҗ, таңһчин һардач гиҗ ик санан уга бәәсмн, цаһан седклтә, килмҗтә, әмтнлә тевчңгү бәәснь төләднь энүнлә харһҗ йовсн улс эндр өдр күртл Басан Бадьминовичиг бүләнәр тодлна. Хальмгин Герой, нертә малч Василий Манджиевич Очиров Городовиковла болсн харһлтс энүнд җирһлднь учрсн ончта йовдлмуд болҗ тодлгдв гиҗ келнә.
- Яшкулин района «Гашунский» совхозд көдлҗ йовсн цагтан би Б.Б.Городовиковин тускар түрүн болҗ эгчәсн соңслав. Күүкн Манджиевна Социалистическ күч-көлснә Герой А.К.Босхомджиевин малын хошт җил болһн төл авлһна дааврта кемд дөң болдг билә. Басан Бадьминович кесг дәкҗ ах хөөчин хошт ирҗ, мал үвлзлһнә, төл авлһна йовудар соньмсдг деерән, малчнрин бәәдл-җирһләр соньмсҗ, эднлә ю-бис күүнддг бәәсмн. Эгчм домбр цокдг билә, тегәд Басан Городовиков хальмг айс соңсҗ, эднлә хамдан дуулҗ-биилдг бәәсиг эгчм бүләнәр тодлдмн. Хөөннь би 1968 җилд нәәднр хөөдин сүрг авад, малын хошт көдлдг болв. 1972 җилд Басан Бадьминович түрүн болҗ мана хошт ирәд, хөөнә хаша, өвс хадһлдг сара болн мана гериг хәләһәд, өөрдҗ йовх үвлд сәәнәр белдсиг үзәд, намаг буульв. Хойр өдр давад, манаһур «Хальмг үнн» газетин зәңгч Бакан Бембет болн «Советская Калмыкия» газетин зәңгч В.Беляев ирв. Нүүрлгч малчд йовулхин ормд яһад Басан Бадьминович эдниг манаһур илгәсиг эдн медлго бәәв. Мана хошт цугнь цевр-цер, дигтә-тагта бәәсмн, хашаг бидн сәврдәд, цаһан ширәр ширдәд сәәнәр бәрдг биләвидн, тернь Басан Бадьминовичд таасгдснь кевтә гиҗ би санв. Мана малын хошин тускар таңһчин хойр газетд статья барлгдсна хөөн кесг зәңгч хөөннь ирдг болв, – гиҗ Василий Манджиевич тодлна.
Хөөннь Басан Городовиков хөөч Очра Василийин малын хошт кесг дәкҗ ирсмн. Түрүн харһлтас авн энүг «көвүн» гиҗ дууддг болв. «Менд, көвүн, ямаран бәәнч?» – гиҗ Басан Бадьминович малын хошт ирсн цагтан, ямр нег хургт харһсн цагтан оньдин келдг бәәснь хөөчин седкл байрлулҗ омг өгдг бәәсмн. Василий Манджиевичин келсәр, Б.Городовиков күн болһнд килмҗ тусхаҗ, олн зүсн төртнь орлцҗ, килмҗән тусхаҗ, дөң-тусан күргсмн. Нег дәкҗ малын хоштнь ирхләрн, эн икр хурһдын төлә шишлң терм кех селвг өгв. Күчнь тату хурһн түрүләд экән көкҗ дарунь чаңһрх гиҗ эн келсмн. Хальмг партин Обкомин түрүн сегләтрин селвгәр хөөч тиигҗ хурһдан асрдг болв. Нег дәкҗ Городовиков төл авлһна кемин йовудар соньмсҗ «Гашунский» совхозин нег малын хошт одв. Тенд оютнр хөөчнрт төл авлһнд дөңгән күргхәр ирҗ көдлҗәсмн. Тегәд көвүдлә хамдан нег күүкн бригадын ханьд бәәҗ, тедн нег хорад цуһар хамдан унтдг бәәсмн. Терүг Басан Бадьминович медәд, өрәд көшг өлгәд, күүкнд салу бәәр теткх даалһвр өгсмн.
- Нег дәкҗ Басан Бадьминович Яшалтан района эдл-ахусар йовад, урһц хуралһна көдлмшиг бүрткҗ. Тенд буудя авч ирсн ГАЗ-51 тамһта машинәс өндр нурһта нег баахн залу күн әрә гиҗ һарчахиг таңһчин һардач үзҗ. Терүг үзсн Городовиков нег чигн үг келлго хәрҗ, болв цөөкн өдр давад, эн өндр нурһта җолачд ЗИЛ-150 тамһта маши илгәҗ. Баһ Дөрвдә районд үвләр көдлмшин кергәр йовҗ йовад, Басан Бадьминович кеер теегт чинәнь алдрсн туһл үзәд, машиндән терүг ачад дулан һазрт күргҗ. Малан арднь орҗ эс хәләдг, көдлмшән мууһар күцәдг улс дарунь шоодврла харһулгдв. Тиим олн зүсн йовдлмудын тускар кесгтән келҗ болхмн. Басан Бадьминович селән һазрт ирхләрн, әмтнлә харһҗ күүнддг бәәсмн. Нег үлү олн үртә улсла, баһчудла болн медәтнрлә эн күүндхдән дурта билә, – гиҗ Василий Манджиевич келнә.
Басан Городовиков нүүрлгч көдләчнрин ач-тус темдглҗ, тедн олн дунд үлгүр-үзмҗ болхин төлә неринь һарһҗ, эгл көдләчнрт ик урмд өгдг бәәсмн. Нег дәкҗ Басан Бадьминович СССР-ин һардврас таңһчин төлә ГАЗ-24 тамһта арвн маши йилһҗ өгхинь сурҗ. Теднәснь нег машин хөөч Очра Василийд бәрүлҗ өггдсмн. Тер цагт «Волга» гидг машиһән зуг ик һардачнр йовдг бәәсмн. Тегәд эгл күч-көлсчнриг тиим үнтә мөрәһәр Городовиков ачлсмн.
Эндр Василий Манджиевич Очиров нертә малч, Хальмгин Герой болҗ, таңһчдан болн отг-әәмгтән күндтә болн тоомсрта күн болна. «Көвүн, сәәнәр көдләд, Геройин нер зүүх кергтә» гиҗ Басан Бадьминовичин келсн үг күцв.

ДООҖАН Наталья

Видео