Кґкін Очрин нер зўўв

18-05-2021, 14:13 | Таңһчин зәңгс » Сойл

Ўр сарин байр эклсн ірўн кемлі Ик Буурл селінд Келн-улсин музейин іњг секгдв. Сойлын эн ик тууљта бўрдіцин зун љилин ґґнин керг-ўўлдврмўд дунд эннь хамгин чинрті йовдл болв. Эн іњг Ірісін ачта зурач Кґкін Очрин нериг зўўв.
Келн-улсин музейин єардач Муучан Иринан келсір, урднь ўўлдљісн хойр іњг деер дікн нег іњг немгдснь цугтад ик урмдта йовдл болв. Иим іњг секхин тґлі 2019-ч љиліс авн кґдлмш кегдсмн. Ик Буурла района єардвр тањєчин сойлын болн зуульчллєна министерствин хайгар эрлє орулљ ґгсмн. Тиигід хамцу ўўлдвриг эклід, бірмт цаас хураєад, ирлцњєў нань чигн министерствлі залєлда бірід, цуг кергті зґвшіл авад, материалмуд болн зургуд хурасмн.

Імтні седвірір керг кўцв
Ик Буурла района сойлын іњгин єардач Аджадыка Нинан седвірті болн шунмєа ўўлдврин ашт керг кўцігдв. «Иим музей секхин тускар Ик Буурла імтн бийснь седвір татсмн, - гиљ ухан-тоолврарн Нина Николаевна хувалцв. - Терўгинь тўргір кўціхд берк болв. Ода сойлын шин гер тосхгдсна хґґн музейин тґлі шишлњ хора йилєљ белдгдв. Цуг наадк кґдлмш Келн-улсин музейин кґдлічнрлі хамдан кўцігдв. Мана єазра билгт, нерті зурач Кґкін Очрин нериг іњгд зўўлєснь цуг маднд ик урмдта йовдл».
Хальмгин зурачнрин Нииціні ахлач Дорљин Викторин келсір, иим йовдл урднь учрад уга біісмн, зурачин нер зўўлєснь ик байрта йовдл. Ода энд хальмг зурачнрин єііхўлмўд бўрдіљ, олн хілієічнрлі харєљах таал учрљана», - гиљ Виктор Исаевич байрарн хувалцв.

Манљихні єазрин билгт
Ик Буурла єазрин нер туурулљах імтні нерд олн. Тернь – олна болн политическ ўўлдіч Пўрвін Анљур, бичічнр Тачин Анља болн Нармин Морхаљ, Хальмгин Герой Нідвді Петр, Ірісін ачта артист, «Золотая маска» мґрін лауреат Улана Иван, Ірісін ачта эмч Бочан Марк, улсин скульптор Тазан Петр, номт, Хальмг ик сурєулин ректор Салан Бадм болн нань чигн олн кўн Манцин кецин єазран туурулљ йовна.
Тер билгтнрин зерглінд Ірісін ачта зурач Кґкин Хулхачин Очрин нерн зґвті орман эзлљіні. Ик Буурла района Колан Хотхр біірнд 1940-ч љилд эн тґрсмн. 1957-ч љилд дунд сурєуль тґгсісмн. Селіні кґвўні билгиг Ірісін ачта артист Мемін Бембі ўзљ, цааранднь зурлєна эрдм дастха гиљ селвг ґгсмн. Рязанск художественн училищ тґгсієід, церглід, Хальмгтан ирід, художественн мастерскойд Кґкін Очр кґдлв. Тер цагас авн кесг єііхўлд – тањєчин, региональн, Цугірісін болн Цугсоюзн, тер мет нарт-делкін олн хіліврт зургудан ўзўлљ йовсмн. Эрдмдін дамшад, Э. Деликовин нерті Хальмгин комсомолын мґрін лауреат болсмн. «Юность» журналд Очрин зург барлгдснь тиигхд басл ик ґргмљті йовдл болсмн.
Хальмгин комсомолын тањєчин комитетин нерн дееріс советин баєчудын Цугсоюзн фестивалин негдгч девсњгин дипломар ачлгдв. Хальмгин бає наста зурачнрин єііхўлд орлцсндан тиим ачлвр авсн болдг. Тер дипломднь тиигхд комсомолын тањєчин комитетин сеглітр кґдлљісн Басњга Иван єаран тівсн бііљ. Ода кўч-кґлсні ветеран, тањєчин сойлын ачта кґдліч, тер цагиг тодлад, иигљ келв: «Ірісін тўрўн Президент Борис Ельцин Хальмгт ирхд зурачин зург басл ик чинр зўўсмн. Тиигхд тањєчин правительствин ахлач біісн Михайла Баатр Москвад орхин ґмн сойлын министерствд љињнўлід, Б. Ельциниг Хальмгт ирхин тґлі яєљ кўўндснь сін болх гиљ селвг сурв. Кґкін Очрин «Аюка хан Петр хаанла харєлєн» гидг зургиг тодлулхмн, гиљ ўгцљ. Тууљин хол цагт орс хан Хальмгт ирсн болхла, ода Ірісін Президент Хальмгт юнгад эс ирхмн болљана. Тууљлгч тер ўўдіврин зургинь авад, Баатр Чимидович Президентлі харєхларн терўг ўзўлід, келснь сін ашта болв. Ельцин нґкдтін заавр ґгід, талдан кергіс сул єурвн ґдр хііљ авад, Хальмгт ирснь тер болљана. Тер ирлєні ашт Хальмгин социальн-экономическ делгрлтд туслсн шиидврмўд батлљ авгдсмн».

Иргчин тускар ухалљ йовла
Кґкін Очр Хальмг теегин йоста ўрн біісинь зургудынь хіліхлі йир сіінір ўзгдні. Билг-эрдмин йоста ул болдг оюни заль ўўдіврмўдтнь бііх тґлід љилмўд давх дутман энўні зокъялмудын чинрнь ґсід бііні. Шин секгдсн іњгд зуг зірм ўўдіврмўднь тівљ ўзўлгдљіні. Билгтин зокъялмуд Ірісін, Башкирин, Осетин, Туркменя зургудын галереймўдт бііні. Єазадын орнд онц улсин хурањєуд чигн Кґкін Очрин бає биш ўўдіврмўд хадєлгдљана. Хальмгин зурачнрин Нииціг толєалљахдан чигн, йириндін чигн Очр Хулхачиевич бає наста зурачнрт дґњ болдг біісні тускар, ямаран чигн сурврар дґњ сурљ ирсн цагт, тедні тґрт орлцдг біісинь Ірісін ачта зурачнр Пован Александр, Ботин Степан, Мошулдан Мергн тодлљ келв. Зурачнриг ґґрін дахулад, кеерўллєні кґдлмш келєнд орлцулад, мґњг олхднь дґњ болљ йовсмн. Цаглань ах ўрин дґњ болн селвг авсн зурачнр ода нерті болн олнд темдгті ўўлдічнр болљ тґлљв. Байрин эн керг-ўўлдврт орлцсн зурачнр шин іњгд ўўдіврмўдін белглв.
Тґрскн Ик Буурлднь тавн љилд нег дікљ Кґкін-Очрин ґґнин љилмўдт бичкн зурачнрин хілівр кедг сін авъяс бііні. Эн љилі марєанд чигн района селін болєнас бичкн билгтнр терўнд орлцв. Давсн љилд найн љилі ґґннь болсн зурачин кергиг цааранднь йовулх бичкн билгтнрт зурачин кўўкн Баира Лялина Кўндллєні єашгуд болн белгўд бірўлљ ґгв.
Иргчдін селієін, райоєан, тањєчан туурулх зурачнр чигн ґсхнь маєд уга. Тиигід Хальмгин сойлыг болн билг-эрдмиг делгрўлх Очр Хулхачиевичин хґґт ўйнрин туск кўслнь кўцігдљ йовна.
ХҐҐЧИН Галина

Видео