Ìë êåëòíðèí èíüãëëò äåëãðš éîâòõà!

15-05-2018, 10:18 | Таңһчин зәңгс » Сойл

É´ð³ëèí ¢ã³ð ýí¢ã Õàëüìã Êåëí-óëñèí ãèìíàçèè ñóðºóëü÷íð ñåê³ä, "Šèâðò³ íàñíòí ´ëç³ò³ áîëòõà, šèðºë-íàñíòí öàºàí áîëòõà!" ãèš îëí ç¢ñí é´ð³ë êåë³ä, õàëüìãàºàð äó äóóëàä, áè áèèë³ä, ò´ðñêí êåë³í ñ³³í³ð ìåääã³í ìåä¢ë³ä, ãèè÷íðèã áàéðëóëâ. ¥äã³ öàãò Áàðóí Ìëä, ²ð³ñ³í ðåñïóáëèê¢äò ÷èãí ìàíà ´´ðä ´âêíðèí íàðí áîëñí êåëèã õàäºëëºíà, òåð¢ã ´ðã³ð òàðõàëºíà ò´ðèã ê¢ö³õ ç´âò³âèäí, òåð èê ÷èíðò³ êåðãèã çóã îëíà ê¢÷³ð õàºëš áîëšàíà ãèš Õàëüìã ãèìíàçèí ñóðºóëü÷íðèí ñ³í ¢ëã¢ð ¢ç¢ëš³í³. Òåðíü ýíäðê ´äðèí ìàíà ºîë ê¢öë áîëšàíà. Òåð èê êåðãò "¥´ðä ò¢ìí" ôåñòèâàëü áàñ èê íèë÷³í ê¢ðãš ÷àäšàíà.
- Ýíäð ´äð ê¢¢í³ ñåäêëèã 䢢ðãš³õ ê¢÷ò³ êåðã-¢¢ëäâð áîëšàíà. Äàìøëòûí áîëí íîìèí ÷èíðò³ êåñã ò´ðèã áèäí õ³ë³õ ç´âò³âèäí, òèèì êåâ³ð óëì 㢢í³ð ìîíºë ¢íäñò³ êåëí-óëñèí ç´´ðèã ìåäš àâ÷ ÷àäõâèäí, - ãèš êîíôåíðåíöèã Õàëüìã ãîñóíèâåðñèòåòèí ðåêòîð Áàäì Ñàëàåâ ýêëâ. Íààðàí Êèòä³ñ, Ìîíºëàñ, Ìîñêâàºàñ, Ñàíêò-Ïåòåðáóðãàñ, Áóðÿòÿñ, Òûâàºàñ, ßêóòÿñ, Àëòàéàñ áîëí íàíü ÷èãí ðåãèîíàñ ê¢íäò³ íîìòíð èðâ ãèš òåìäãë³ä, Õàëüìã Òàíº÷èí Òîëºà÷ Àëåêñåé Îðëîâä ¢ã ´ãâ.
-Ýíäð ìàíà òàíº÷èí ºàçðò "¥´ðä ò¢ìí" ãèäã èê îëíà í³ð-íààäí áîëšàíà, - ãèš Àëåêñåé Ìàðàòîâè÷ ¢ã³í õàëüìãàºàð ýêëâ. Õàëüìã Òàœº÷èí óëñ îíüäèí öàºàí ñåäêëò³º³ð ãèè÷ä èðñí àõíð-䢢íð³í òîñíà, ôåñòèâàëü Ýëñòä ýêëñí éîâäëä áèäí öóºàð èê ãèäã³ð áàéðëšàíàâèäí. Ýí êåðã-¢¢ëäâð ìàíà êåëí óëñèí õîîðíäê èíüãëëòèã áàòðóëõíü ëàâòà. Áèäí ìàíà óðäê ò´ðñêí ºàçðëà, ìàíà àõ-ä¢ ´´ðä îëí óëñëà ñ³í çàëºëäà õàäºëšàíàâèäí, òåð í´êöëòèã áèäí öààðàíäíü ÷èãí áàòðóëš, ´ðãš¢ëš éîâõ ç´âò³âèäí.
Ìàíà êåñã êåëí-óëñèí õîîðíäê õ³ðëö³í³ óë äååð íîìèí çàëºëäàí ÷èãí ´ñ³ä-´ðãš³ä á³³õ. Êèòä³ñ áîëí Ìîíºëàñ èðñí ìàíà àõíð-䢢íð ´´ðä óëñèí àâúÿñèã õàäºëšàíà. Ìàäíèã ò´ðñêí÷ ñåäêë íåãä¢ëš³í³. Ìàíà ýëãí-ñàäí áîëšàõ ê¢íäò³ ãèè÷íðèã áèäí õàìãèí ´´ä³í êåìš³íä òîñ÷àíàâèäí. Ìàíà ó-´ðãí ñåäêëèã ìåäš, òåð¢ã òîäëâðòàí ¢ëä³òõ³, ò´ðñêí ºàçðòàí òåð¢í³ òóñêàð êåëš ´ãòõ³. Ìàäíèã ñ³³õí èðã÷ ê¢ë³š³í³, áàº÷óä áîëõëà ìàíà ñîéëûã áîëí àâúÿñèã õàäºëòõà,- ãèš Àëåêñåé Ìàðàòîâè÷ òîâ÷ëâ.
ijê³ä Ìëûí Óâñ ³³ìãèí ãóáåðíàòîð Äàéâèéí³ì Áàòñàéõàíä ¢ã ´ããäâ. "Áè êîíôåðåíöä èðñí öóã íîìòíðèã áîëí îðëöà÷íðèã õàëóí ç¢ðêí³ñí é´ð³š³í³â. "¥´ðä ò¢ìí" ãèäã èê í³ð-íààäíä îðëöõäàí èê áàéðòà-áàõòà á³³í³â. ¥´ðä óëñèí óóë ò´ðñêí ºàçð á³³ñí Áàðóí Ìîíºëûí Óâñ ³³ìãèí îëí óëñ ò¢ð¢í áîëš "¥´ðä ò¢ìí" ôåñòèâàëèã àðâí šèë õîîðàí á¢ðä³ë³. Ýíäðê ´´íèí àðâäã÷ ôåñòèâàëü Õàëüìã Òàíº÷ä áîëõìí ãèñí 糜ãèã áè èê áàéðòàºàð òîñëàâ. 400 šèë õîîðàí õàëüìãóä ²ð³ñ³í ºàçðò èðñìí, îäà èê í³ð-íààä êåš³í³ò, êå糜ê àâúÿñàí ìàðòšàõøèò, òåðíü ñ³í.
Ýíäð ´äð Óâñ ³³ìãò 87ì蜺í ê¢í á³³í³, òåäí³ñ 40 ì蜺í ä´ðâä, 30 ì蜺í õîøóä óëñ. Îäà áîëšàõ íîìèí êîíôåðåíö èê ÷èíð 碢š³í³, ìàíà àâúÿñ, êåëí öààðàíäíü äåëãðš ìàäíèã õàìöóëš éîâòõà, ìàíà ´´ðä ¢íäñò³ êåëí-óëñèã èðã÷ä³í öåöã³ðëò áîëí äåëãðëò ê¢ë³š³í³, òåã³ä ìàäíä èíüãëëò³í áàòðóëàä á³³õ êåðãò³. Ìàíà ´âêíð ¢ëä³ñí ç´´ðèã àëäð íîìò Çàÿ Ïàíäèòûí ýëíöã¢ä õóó÷í òîä áè÷ã³ð óìøàä, áè÷³ä äàñ÷àíà, òèèãš áèäí öóãòàí ìàíà òóóšèã, çàœøàëûã, êåëèã äàñàä á³³õë³ òóñòà áîëõìí. Äåëê³ä á³³õ öóã ´´ðä óëñ íåãä³ä ìàíà õàìöó òóóšèã öààðàíäíü õàäºëš äåëãð¢ëõ ç´âò³âèäí ãèš áàò èöãò³ á³³í³â ãèš Óâñ ³³ìãèí ãóáåðíàòîð êåëñí ¢ã³í òîâ÷ëâ.
Äàðóíü ²ð³ñ³í Îðí-íóòãèí Õ¢¢âèí äåïóòàò Ìàðèíà Ìóêàáåíîâà ¢ã àâàä, ìë ÿñòà óëñàñ ´´ðä óëñ íåã áàò ³œãíü áîëš îäà ñîéëàí, àìí ¢ãèí ç´´ð³í äåëãð¢ëš éîâíà, îäà ìàíà õîîðíäê èíüãëëòèã áàòðóëš "¥´ðä ò¢ìí" ôåñòèâàëü áîëšàíà. Íîìèí áîëí ñîéëûí, êåë äàñëºíà áîëí ´ð㚢ëëºí³ õàëõàð õîðøàñí äàìøëòàðí õóâàëöõ àðº Õ íàðò-äåëê³í àìí ¢ãèí ç´´ðèí áîëí ýòíîãðàôèí ôåñòèâàëü ´ã÷³í³.
Ýíäð ´äð, ´öêëä¢ð áè Óâñ ³³ìãèí ãóáåðíàòîðëà îð÷óëà÷ óãàºàð ꢢíäë³â, òåã³ä ìàíà êåëí éèð ´´ðõí ãèš êåëš áîëšàíà. ¥´ðä êåë³ð êåëäã êåñã õîòí Áàðóí Ìëä á³³í³ ãèš ãóáåðíàòîð òåìäãëâ. Áè òàäíä èê ê¢ö³ìš äóðäšàíàâ, ìàíà òàë èðñíäòí õàíëòàí ´ðãš³í³â.
Öààðàíäíü ²ð³ñ³í Îðí-íóòãèí Õ¢¢âèí äåïóòàò Áàòîð Àäó÷èåâ èðñí ê¢íäò³ ãèè÷íðèã é´ð³â. ѳ³õí ôåñòèâàëü õàëüìã ºàçðò áîëšàíà, íàðò äåëê³í ´´ðä ìë êåëòíðèã é´ð³š, ìàíà õàìöó ¢¢ëäâðò ê¢ö³ìš äóðäšàíàâ ãèš äåïóòàò òåìäãëâ.
- Õàëüìã óíèâåðñèòåòä ìë êåëòíðèí òóóšèã áîëí àâúÿñèã, êåëèã øèíšëëºí³ ê´äëìø ´ðãš³ä éîâíà, òåð ìåò ò¢ðã êåëí-óëñèí, êèòä, ÿïîí, êîðåé êåë äàñëºíà ¢¢ëäâð ´ðãš³ä éîâíà, - ãèš ¢ã³í ðåêòîð Áàäì Ñàëàåâ ýêëâ. Îäà Õàëüìã ÃÓ ò¢øã÷ ðåãèîíàëüí âóçèí ´´ä³í íåð 碢š³í³, äîðä ¢çãèí îðí-íóòãóäûí õàëõàð øèíšëëòèí ´ðãí ¢¢ëäâð ê¢ö³š³í³. Îäà ìàíà âóç Åâðîïèí áîëí Àçèí ê¢ö³ìšèã çàºëäóëš äîðä ¢çãèí êåë ìåääã êàäðìóä áåëäš³í³. Ìë ÿíçòà êåëí-óëñèí àìí ¢ãèí ç´´ðèí 10 áîòüòà õóðàœºó, êåëí-óëñèí òóóëüñèí, êå糜ê äóóäûí äåãòðì¢ä ìàíà íîìòíð ºàðºšàíà. Òèèì êåâ³ð Õàëüìã ÃÓ äîðä ¢çãèí øèíšëëòñèí íàðò äåëê³í èê öóòõëœä õ¢âðš³í³ ãèš ðåêòîð òåìäãëâ.
Òåð ìåò êîíôåðåíöä ÐÀÍ-à âîñòîêîâåäåíÿ èíñòèòóòûí äèðåêòîðèí äàðóê, ïîëèòè÷åñê íîìèí äîêòîð Àëåêñàíäð Æåëåçíÿêîâ ¢ã êåëâ. Ýí šèë èíñòèòóòûí 200 šèëèí ´´í òåìäãëõ, òåã³ä îäà Õàëüìãò áîëšàõ "¥´ðä ò¢ìí" ôåñòèâàëü íîìòíðèí èê îíüã àâëšàíà. Êåç³í³ñ íààðàí äîðä áîëí äååä ¢çãèí òóóšèã äàñàä ²ð³ñ³ íàðò-äåëê³ä ýçëš³õ îðìàí éèëºâ. Ìàíà èíñòèòóòûí áîëí Õàëüìã ÃÓ-í õîîðíä áàñ áàò çàëºëäàí òîãòàãäñí á³³í³. Ìë îðí-íóòãò òàëäàí öèâèëèçàöàñ îíö êåâ³ð éèëºðí³, äåëê³í öèâèëèçàöñèí ºîëëã÷ ³œãíü áîëíà, òåäí³ õîîðíäê í´êöëòèã øóíìºàäóëíà, òèèì í´êöëòèí ñ³í ¢ëã¢ðèã Êèòäèí, ²ð³ñ³í áîëí Ìëûí õîîðíäê õ³ðëö³í ¢ç¢ëš³í³, ãèš ïðîôåññîð À.Æåëåçíÿêîâ òåìäãëâ.
Öààðàíäíü Ìëûí ñîéëûí áîëí áèëã-ýðäìèí èíñòèòóòûí ïðîôåññîð, êóëüòóðîëîãèí èíñòèòóòûí ïðîôåññîð Øèíýí Ýðäýíöýöýã ìîœºë ¢íäñò³ êåëí-óëñèí øàãøàâäûí, øàšíà, ìàòåðèàëüí áèø ç´´ðèí ¢¢ä³âðì¢äèã óëì 㢢í³ð øèíšëõìí ãèš çààâ, òåð¢ã óëì ´ðã³ð äàñõ òààë îäà òîãòàãäšàíà. Òèèì ç´´ðèí òîîä êåëí, àâúÿñ, áèëã-ýðäì áîëí íàíü ÷èãí òîîò îðíà. ¥´ðä óëñ òåð ç´´ð³í èêä¢ëëºíä èê íèë÷³í ê¢ðãš³í³ ãèš íîìò òåìäãëâ.
Äàðóê ´äðòíü Àìð-Ñàíàíà íåðò³ Êåëí-óëñèí áèáëèîòåêä êîíôåðåíö öààðàíäíü áîëâ. Ýíä õîéð ñåêö ê´äëâ. ¥´ðä êåëí-óëñèí òóóšèí, êåëí³, øàšíà, ñîöèàëüí-ýêîíìè÷åñê ò´ðì¢ä øèíšëëºíä íåãäã÷ ñåêö íåð³äãäâ.
Õîéðäã÷ òàâëœä ´ìí ñèáèðñê áîëí öóòõëœ àçèàòñê êåëí-óëñèí õóâöíà-ÿíç ´´ðä óëñèí êåñã ýòíîñèí ñîéëä ÿìàðàí îðì ýçëš³õèí òóñêàð ꢢíäâð áîëâ. Êîíôåðåíö èíüãëëòèã áàòðóëëºíä, õàìöó øèíšëëò êåëºèã øóíìºàäóëëºíä èê íè÷ë³í ê¢ðãâ.
Ò¡ÐÂ²Í ªóíà

Видео