- Äàâñí šèë ìàíà Õàëüìã íîìèí Öóòõëœ 75 šèëèí ´´í³í òåìäãëë³. Òåð öàãèí ýðãöä êåñã ¢é õàëüìã íîìòíð õàëüìã êåë áîëí òóóš, îëíà áîëí ñîöèàëüí êåñã íîìèí õàëõàð ã¢í øèíšëëò êåš ìàíà òàœº÷ä ´äã³ öàãèí êåìš³íä íîìèã äåëãð¢ëëºíä èê íèë÷³í ê¢ðãñìí. Îäà ìàíà Õàëüìã íîìèí Öóòõëœãèí óñòàâä ÷èãí ñîëüâð îðóëãäñìí, òèèì êåâ³ð øèíšëëòèí êåìš³í ´ð㚢ëãäâ, ºàíöõí ãóìàíèòàðí îëí õàëõàð ê´äëìø³í êåñí äååð³í, îäà ýêîëîãèéèí, áèîëîãèéèí áîëí íàíü ÷èãí ò´ð³ð øèíšëëò³í êåš³í³âèäí. Èðã÷ä³í òåð ñàëâðèí òî ýðê áèø ´ñ³ä-´ðãš³ä éîâõ, - ãèš ìàíà ꢢíäâðèã ÐÀÍ-à Õàëüìã íîìèí Öóòõëœãèí äèðåêòîð Âèêòîðèÿ Êóêàíîâà òåìäãëâ.

Ýí šèëèí ñóðºóëü÷íðèí òàœº÷èí îëèìïèàä öààðàíäíü áîëàä á³³í³. Ôèçèêèí, ôèçêóëüòóðèí, àñòðîíîìèéèí, òóóšèí áîëí íàíü ÷èãí ïðåäìåòì¢äèí ìàðºàí äàâš îäâ, ýíä äèèë³÷íð áîëí ïðèçåðìóä éèëºãäâ. Àíãëü êåëí³ ìàðºàíà òóñêàð îíö êåëõ êåðãò³, ÿºàä ãèõë³ ýí ïðåäìåò³ð òàœº÷èí ñóðºóëü÷íð éè뺳í ñ³í àø ¢ç¢ëí³, òåã³ä ÷èãí êåñã šèë õîîðàí Ýëñòä Öóã³ð³ñ³í îëèìïèàäûí òîâ÷ëã÷ äåâñœãíü áîëñìí, òåð¢íä òàœº÷èí ýë÷íð áàñ ´´ä³í àø á³ðš îðëöñìí. Òåã³ä àíãëü êåëí³ áàãøíð áîëí ñóðºóëü÷íð, òóóšèí áîëí ç´âèí, ýêîëîãèéèí áîëí áèîëîãèéèí áàãøíð ìåò, ²ð³ñ³í îëèìïèàäìóäò îðëöëºíà ñ³í äàìøëò õîðøàš àâñìí ãèš êåëš áîëšàíà.

"Êàëìûêèÿ" òàœº÷èí 糜ãëëºí³ àãåíòñòâä äàðàíè ïðåññ-êîíôåðåíö áîëâ. ²ð³ñ³í íîìèí ´äðèí ´ìí ´ðãíä áîëñí ýí õàðºëòä Õàëüìãèí áþäæåòí ó÷ðåæäåíÿ - àððèäí ºàçðèã êîìïëåêñí øèíšëëòèí èíñòèòóòûí äèðåêòîð, ñåë³í³ ýäë-àõóí íîìèí êàíäèäàò Àíäðåé Áîãóí æóðíàëèñòíðèí ñóðâðìóäò ö³³ëºâð ´ãâ.

¥äã³ öàãò ºóðâí ¢ðò³ ꢢêä ê¢í îëí ¢ðò³ä òîîëãäš, îëí äóíä ê¢íäëëº îëíà. Óðäíü áîëõëà õàëüìã ´ðê-á¢ë áîëºíä òàâàºàä-àðâàºàä ¢ðí á³³ñìí. ¡ñòèí ðàéîíà Áóóñðà Õóäã ãèäã ºàçðò, Áàðóí ñåë³íä á³³ñí Ãîíãîíîâèõí³ ´ðê-á¢ë òàâí ¢ðò³ áèë³. Ìèëüäà ꢢêí óóºí ¢ðí áèë³, òåã³ä áè÷êí³ñí àâí ýê-ýöêä³í í´êä áîëàä, àðäàñí äàõóëñí 䢢íð³í õ³ë³äìí. ij³í³ ´ìí ýê-ýöêíü ìàëûí õîøò ê´äëš éîâëà, òåã³ä ꢢêí çóã éèñò³ä³í øêîëä îðñìí. ªóðâí êëàññ ò´ãñ³õë³íü, ä³³íä ìîðäñí àâºèííü îðìä ꢢêèã õ´ õ³ð¢ëõì÷ ã躳ä, øêîëàñíü ºàðºâ. Õàëüìã óëñèã öààšëà õàðºóëàä, ò´ðñêí ºàçðàñíü õîë Ñèâð¢ð òóóñí öàãò Ìèëüäà àðâí çóðºàòà ãèšãò³ ꢢêí áèë³. Ýäí³ ´ðê-á¢ë Êðàñíîÿðñê êðàéèí Ïàðòèçàíñê ðàéîíà Ìàëîèìáèðñê ºàõà ´ñêäã ñîâõîçä òóñâ.

À.Àìóð-Ñàíàíà íåðò³ Êåëí-óëñèí áèáëèîòåêä Õàëüìã óëñèí áè÷³÷ Íóóðà Âëàäèìèðëà õàðºëò áîëâ. Êåëí-óëñèí êðàåâåä÷åñê ³œã òåð¢ãèíü á¢ðä³â. Õàëüìã êåëí³ áîëí ëèòåðàòóðèí, ýêëö êëàññèí áàãøíð ýí õàðºëòä îðëöâ. Õàëüìã êåëí ýêëö êëàññìóäò ÿºš äàñãäšàõèí òóñêàð õàðºëòä ꢢíäâð áîëâ. Áè÷êí óìøà÷íðò íåð³äñí ø¢ëã¢äèííü òóñêàð ø¢ëã÷ òîäðõàºàð êåëš ´ãâ. "Àëòí àâäð" ãèäã õóðàœºóä îðñí ø¢ëã¢äèí òóñêàð êåëãäâ.

ÐÀÍ-à Õàëüìã íîìèí öóòõëœãèí íîìòíð ñîíüí íåã äîêóìåíò îëš àââ. Ìîñêâà áàëºñíà êå糜ê àêòìóäûí ²ð³ñ³í ãîñóäàðñòâåíí àðõèâä òåðíü îëäâ. 1685 šèëä áè÷ãäñí áè÷ã îëäñíü éèðèíä³í ÷èíðò³ éîâäë. Õàëüìã õàí Àþêàí áè÷ã áîëš ºàð÷àíà. Õóó÷í õàëüìã ¢çã³ð áè÷ãäñí êåñã áè÷ã¢ä áîëí äîêóìåíòñ îëí àðõèâì¢äèí áîëí ìóçåéìóäûí ê´ðœä á³³í³, ãèš íîìòíð òîîëšàíà. Õàëüìã óëñèí òóóšèí òóñê áàéí ìàòåðèàë òåð áè÷ã¢ä³ñ áîëí äîêóìåíòñàñ ìåäš áîëõìí.

Õàëüìã Òàœº÷èí ꢢêä óëñèí íèèö³í äàðàíè ñ¢¢ð³í êåâ. Áóéí÷ êåðã-¢¢ëäâð³ðí, ꢢêä óëñèã òàœº÷èí êåðã¢äò ´ðã³ð îðëöóëëºàðí èê òîîìñð ýçëñí îëíà ýí îðãàíèçàö šèëèí òóðøàðò êåš-ê¢ö³ñí ê´äëìøíü áຠáèø. Øèäð áîëñí ñ¢¢ðò³í ýäí 2017 šèëä êåõ ê´äëøèí çóðà áàòëš àââ.

Äàâñí šèë òàœº÷èí øóíìºà, ñåäâ³ðò³ ꢢêä óëñ "Èíüãë³í" ãèäã îëíà íèèö³ òîãòàñìí. Ýí¢ã îëí šèëä³í ê¢ö³ìšò³º³ð àðºëà÷ Áàéðòà Òîñòàåâà ºàðäšàíà. "Èíüãë³í" íèèö³í õàëüìã êåëíä, ñîéëä äóðòà, êåëí-óëñèííü àâúÿñ á³ðäã, ´âêíðèííü ãåð³ñëš ¢ëä³ñí ç´´ðèã ³ð¢í³ð õàäºëõ ñåäêë 碢ñí ꢢêä óëñèã õàìöóëšàíà.

Ôåâðàëü ñàðä ÒÍÒ òåëåêàíàëàð øèí òåëåñåðèàë ýêë³ä ¢ç¢ëš³í³. Ýí òåëåñåðèàëûí çóðã öîêš àâëºíä õàëüìãóä îðëöšàíà. Êîëüñê òîõà àðëä ê´äëš³õ ìàíà ºàçðà óëñ òåð¢íä îðëöñíü íåã ¢ë¢ ñîíüí áîëšàíà. Ôèëüìä îðëöõèí òóñê ¢ðâð òåäíä ãåíòêí 2016 šèëèí ýêëö³ð èðâ. Àð ¢çãò á³³õ á³³ðí óëñèã ¢ç¢ëõ àðòèñòíðèã õ³³š³ñí ôèëüìèí ò¢¢ðâ³÷ ÁຠĴðâäò ò´ðñí Õîíãîð Áàìáóøåâä ôèëüìä îðëöõ ¢ðâð êåí³. Ôèëüìä îðñí éîâäëìóä ßìàëî-Íåíåöê îêðóãèí Íîÿáðüñê áàëºñíä áîëñìí.

ßíâàðèí 30-ä Ýëñòä, "Åäèíàÿ Ðîññèÿ" ïàðòèí îëíà ïðèåìíä, ÆÊÕ-í òàœº÷èí ìèíèñòåðñòâèí ³œãèí ºàðäà÷íð Àëåêñàíäð Åðìîøåíêî áîëí Èðèíà Ìàíäæèåâà, æèëèùí á¢ðòêëºí³ èíñïåêöèí ê´äë³÷íð Èðèíà Áàðøèãîâà áîëí Èëÿíà Ìîçãóíîâà, Ýëñòèí àäìèíèñòðàöä ýí ò´ð³ð ¢¢ëäš³õ çàëëòûí ³œãèí ºàðäà÷ Åâãåíèé Øåâ÷åíêî, Õàëüìã Òàœº÷èí Óëñèí Õóðàëûí (Ïàðëàìåíòèí) äåïóòàò Î÷èð Õàëãàåâ, ÄÅÇ-èí ºàðäà÷ Ñàíàë Äîëàíîâ ³ìòèã ¢¢ì¢ëš³õ ò´ðì¢ä ìåäš, ñåëâã³í ´ã÷, ç³ðìèíü õàºëõ àðº îëâ.