Ìàíà Öóòõëœ õóðëä ¡ðñ Ñàðëà ÷èíðò³ êåðã-¢¢ëäâðì¢ä áîëõìí. Òåã³ä ´öêëä¢ð Ýëñòä "Êàëìûêèÿ" ÐÈÀ-í òàëâœä áîëñí äàðàíè áðèôèíãä ýí õóðëûí àäìèíèñòðàòîð, ãåëœ Ñàíàí, îðëöàä ýí ò´ð³ð æóðíàëèñòíðò ö³³ëºâð êåâ.

Ýí ò´ð³ð ò¢ð¢í ñòàòüÿ ýí¢í³ ´ìíê òîéãò áàðëãäëà. Îäà öààðàíäíü õ³³âð ê庳ä, Àäã ñåë³íä ³ìòíë³ õàðºñíà òóñêàð êåëš ´ã÷³í³âèäí. Èèã³ä Òàòüÿíà Ãèíäååâíà Øàâêèåâàí òîäëñàð, Îãëà Ö³³äð (Îãóëîâ Öÿäð) ãåëœ áîëñí äååð³í ýì÷ á³³ñíü ìåäãäâ. Ãåëœãèí öåðãëš³ñí õóðë Öàºàí Ñ´ã ãèäã á³³ðíä á³³ñìí. Òåðíü Öàºàí- Óñí ñ³ë³í³ñ õîë áèø áèë³. 30-÷ šèëì¢äèí ÷èëã÷³ð òåð¢ã öààæëà õàðºóëàä àëñí 糜ã á³³í³. Òåð öàãò õóðëûã òàðàºàä, òåð¢í³ ìîäûíü, íàíü ÷èãí ìàòåðèàëûã òàëäàí òîñõëòä îëçëš. ¥äìã áîëºäã ãåð ÷èãí òåð¢í³ñ òîñõãäñèã ³ìòí òîäëíà.

Áóðõí Áàãø ºóðâí èê ³ð¢í ¢¢ëäâð ê¢ö³ñí åâ³ëò³ ´äð ýí šèë èþíèí 9-ä èðëöâ. Òèèã÷ê³ä ¡ð Ñàðèí àðâí òàâíà ´äðë³ õà𺚠èðñíü éèð ñ³í áîëšàíà. Ìàíà òàœº÷ä ýííü Õàëüìã Òàœº÷èí Òîëºà÷ Àëåêñåé Îðëîâèí ç³ðëã³ð àìðëºíà ´äð ãèš çàðëãäâ. Òåã³ä ³ìòí ´ðê-
á¢ë³ðí õóðëä îäàä, ýí ´äð Áóðõí Áàãøòàí ì´ðãõ òààëòà áîëâ.

Áóðõí Áàãøèí íîìèí õàëõàð èê ìåäðëò³ ëàì, èê öîëòà íîìò Ñîïà ðèíïî÷å Õàëüìãò øàší ëàì Òýëî Òóëêó ðèíïî÷åí ¢ðâð³ð èðâ. Ìàé ñàðèí 18-ä ²³äðõí¢ð Ìîñêâàºàñ íèñš èð³ä, Õóëõóòàä ñåë³íä öàã çóóð ³ìòíë³ ê¢¢íä³ä, ê¢íäò³ ëàì Ýëñòä èðâ. Ìàé ñàðèí 19-ä Ñîïà ðèíïî÷å Õàëüìãèí øàší ëàì Òýëî Òóëêó ðèíïî÷åëà õà𺚠ꢢíä³ä, äàðóíü Áóðõí Áàãøèí Àëòí ñ¢ìä èðâ. Ýíä Áóðõí Áàãøèí èê ê´ø³ä ì´ðã³ä, õàäã òàòâ. Òåð ´äðèí áèéäíü ѳê¢ñí ñ¢ìä ÷èãí Ñîïà ðèíïî÷å îäâ.

Ìàé ñàðèí íåã øèí³ñ àâí Áóðõí Áàãøèí Àëòí ñ¢ìä èðäã óëñèí òî õîëâàíä èêäâ. Ýíä Íîºàí ijðêèí ìàíäë ýêëš òîñõãäñí áèë³. Ýíòêãèí ºàçðàñ Äðåïóíã Ãîìàíã õóðëàñ èðñí ãåëœã¢äèí äåëåãàö øàšíà èê ÷èíðò³ áîëí ³ð¢í ¢¢ëäâðèã ê¢ö³â. Õàëüìãèí øàší ëàì Òýëî Òóëêó ðèíïî÷åí ¢ðâð³ð ²ð³ñ³ä èðñí ãåëœã¢ä áóðõí-øàšíä ø¢òäã óëñ á³³äã ðåñïóáëèê¢ä³ð áîëí áàëºñäàð éîâš, øàšíà íîìèã òàðõàš, øàšíà ã¢í ó÷ð-óòõèã ìàíäëûí áîëí íàíü ÷èãí éîñðõëûí ä´œã³ð ¢ç¢ëš éîâíà.

Áóðõí Áàãøèí Àëòí ñ¢ìä Íîºàí ijðêèí ìàíäë ýêëš òîñõãäšàñí êåìë³ ²ð³ñ³ä, Ìëä áîëí ÑÍÃ-í îðí-íóòãóäò Äàëà ëàìèí ê¢íäò³ ýë÷, Õàëüìãèí øàší ëàì Òýëî Òóëêó ðèíïî÷å òàœº÷ä èðš, ÷èíðò³ ýí øàšíà ¢¢ëäâðèã é´ð³ëèí ¢ã êåëš ñåêë³. Òåð ìåò ýí éîâäëëà èðëö¢ëš, øàšíä ø¢òäã îëí óëñëà õà𺚠íîì õ³³ðëâ. Íîìèí ö³³ëºâðò òàœº÷èí óëñàñ íàíü òàëäàí ºàçðàñ èðñí êåñã ê¢í îðëöâ.

Êåñã çóí šèë õîîðàí øàð øàšíà ñ¢çãòí áîëñíàñ àâí ´âêíðìèäí Çóóºèí Àëòí Äååâðò ê¢ð³ä ì´ðãäã áèë³. Èê öîëòà ãåëœã¢ä öóºàð ò´âäèí Äðåïóíã Ãîìàíã õóðëä ñóð÷àñìí. ¥äã³ öàãèí õàëüìã ìàíšíð áàñ òåíä ñóðºóëü ñóðöõàíà. Õàëüìãóä, áóðÿòíð, ìëìóä, òóâèíöð, ò´âäíð äóíä ÷èãí Äðåïóíã Ãîìàíãä ñóðñí ãåëœã¢äèã äàœãèí èê ãèäã³ð ê¢íäëäã áèë³. Øèäð òåíä³ñ èê öîëòà áàãø Õóòãò Êàäçî õ¢â뺳í çàëðš èðâ. Ýí èê êèèä³ñ áàãøíð èðñíü - éèð ñ³í éîâäë áîëšàíà.

Ìàé ñàðèí íåã øèíë³ õàâðèí áîëí ê¢÷-ê´ëñí³ áàéðèí ´äðë³ Õàëüìãò åâ³ëò³ éîâäë áîëâ. Áóðõí Áàãøèí Àëòí ñ¢ìä Íîºàí ijðêèí ìàíäë ýêë³ä òîñõãäâ. Ýí ´äðèí ´ð¢íè ì´ðã¢ëä Õàëüìã Òàœº÷èí Òîëºà÷ Àëåêñåé Îðëîâ îðëöâ. Äðåïóíã Ãîìàíã õóðëàñ èðš, ìàíäë òîñõšàõ ãåëœã¢äò Õàëüìãèí øàší ëàì Òýëî Òóëêó ðèíïî÷å ìåíäèí ¢ã êåëš öóãëðñí óëñèã ê¢÷-ê´ëñí³ áàéðëà é´ð³â.

Áóðõí Áàãøèí Àëòí ñ¢ì äàâñí šèëä ñîíüí íåã ò´ñâ ýêëñìí. Ñîíüí áîëñí äååð³í òåðíü èê ÷èíðò³ ò´ñâ áîëšàíà. Õàëüìã êåë³ð ³ìòí áàºàð ꢢíääã áîëñí öàãò ýííü íåã ¢ë¢ áà÷ì ÷èíðò³ áîëšàíà. Ò´ðñêí êåëí³ áîëí áóääèçìèí óë-ñ¢¢ðèã äàñëºíà êóðñìóä äàâñí šèëä ò¢ð¢í áîëš êåãäë³. Îëí áàº÷óä áîëí íàñíü ºó÷íä ´´ðäš éîâõ çàëóñ áîëí ꢢêä óëñ òèèãõä îëàðí èðš õàëüìã êåë³í äàñëà. Êåñãíü êóðñèí õ´´í ø¢¢âð ´ã³ä, ã¢í áîëí áàò ìåäðë àâñíü ì´ð³ëãäë³.

Äðåïóíã Ãîìàíã õóðëûí ãåëœã¢ä šèë áîëºí ²ð³ñ³ä èðš, øàšíà îëí êåðã-¢¢ëäâð ê¢ö³í³. Éîâëºí áîëºíäàí ýäí Õàëüìãò èðëºíü ñ³í àâúÿñò òîõðâ. Ýí šèë èê òîîìñðòà õóðëûí ãåëœã¢ä àïðåëèí 15-ä ²ð³ñ³ä èðâ. Êõàäæîê Òóëêó ðèíïî÷å, ãåâø-õàðìá Äæàìïà Äîíäóï òîëºàëš èðñí äåëåãàö ìàíà îðí-íóòãò õîéð äîëàí õîíãò á³³õìí. Ýâð³ííü ãèè÷ë뺳í ýäí Ñàíêò-Ïåòåðáóðãàñ ýêëâ. Õàëüìãò ýäí àïðåëèí 24-ä èðš³í³.