1990-гч җил Улан-Баатрт дөрвн ботьта “Моңһл нууцын келкә” гидг бичкн дегтр барлгдсн билә. Эн соньн дегтриг олн умшачнрт тус болх гисн сана зүүҗ седкүлч Сумъягин Җамблдорж зокьяҗ бичсмн. Бидн моңһлчуд эврән бийән, Моңһл орн-нутган эс медхлә, кен мана сән мууһинь келҗ өгх билә? Тегәд бидн Делкәд юуһарн өмн һарад түрүлсн биләвидн? Йир түрүләд давад һарх юмн бәәнү, угай?

Шидр Хальмг Тањєчин Толєач Хаска Бату Элстд ўўлдљідг «Росток» гидг ООО-н ўўлдврлі таньлдв. Энд чирідін ґмсдг медицинск хааєул кељ-єарєлєна ўўлдвр бўрдігдсн бііні. Бўрдіц инвесторин мґњгір секгдсмн.

Одахн Хальмг ик сурһульд шин оютнриг орулҗ авлһна комиссин дарани сүүр болв. Эн саамд 494 күн бакалавриатд орулгдв. Авъяст тохрсар шин селгә орулҗ авлһна болзгнь һурвн девсңгәр хувагдсн бәәнә. Тер тоод ноха сарин 22-т онц хәләврәр (квотар) орулҗ авлһн болв, ноха сарин 24-д цуг шин оютнрин ик зунь (80%) орулгдв, терүнә тускар бидн ода келҗәнәвидн.

Ґцклдўр Хальмг Тањєчин ах санитарн эмч Санљин Љањєр болн тањєчин эрўл-менд харлєна министр Кикені Юрий коронавирус гемин туст тогтсн біідлин тускар келв. Пандемий эклсн цагас авн мана тањєчд эн хальдврта гемір 4054 кўн гемнв гиљ Роспотребнадзорин региональн заллтын єардач келв. Сўл хонгт дікід 73 кўўнд эн гем илдкгдв. Харм тґрхд, сўл ґдрмўдт гемті улсин то икдід бііхнь іімшгті.

Шидр Хальмг Таңһчин тосхлтын, көлгн-күчнә болн хаалһин эдл-ахун министр Җанҗин Виктор болн энүнә дарук Ченкалин Евгений «Элст-Арзгир –Минеральные Воды» региональн хаалһд кегдҗәх ясврин көдлмш бүрткҗ хәләв. Энд «Әәмшг уга болн сән чинртә хаалһс» гидг келн-улсин төсвәр ясврин көдлмш кегдҗәнә.

Жил болєн бидн сентябрин нег шинд медрлин ґдр темдглнівидн. Удл уга ирх тер сін ґдрлі бичкдўд сурєульд орхий аль угай гиљ эк-эцкнр сурад бііні. Одахн тањєчин сурєуль-эрдмин болн номин министрин дарук Санджрга Герман эн болн нань-чигн сурврмудт он-лайн кесн пресс-конференцд хірў ґгв.

Эн љил мана тањєчд сурєулян тґгсісн кўўкд-кґвўд шўўврін йилєін сіінір ґгсні тускар Хальмг Тањєчин сурєуль-эрдмин болн номин министр Манцан Николай зіњглсн билі. Коронавирус геміс ишті сурєульчнр алс-зіієин кевір сурсн бийнь кўўкд-кґвўд шўўвртін сін белдвр кељ, гўн медрл ўзўлснь темдгті. Эн љил мана тањєчд 44 сурєульч шањєа шўўвриг йилєін сіінір ґгч, 100 балл хоршав. Тиигчкід, тедніснь 3 сурєульч хойр шўўвриг ґґдін кемљітієір ґгснь ончта йовдл болв. Тедні негнь Элст балєсна Кґглтин Даван нерті 17-ч тойгта дундын сурєулин сурєульч Єірін Ялмн болна.

Шин төрсн нилхд эк болна гидг ик тоомсрта көдлмш бәәнә. Антонина Манджиевна Мучаева дөчн җилдән акушер-фельдшер болҗ көдләд олн күүкд-көвүд төрхднь орлцҗ йовсмн. Энүнә эвлүн болн эвтә һар тосч авч, җирһлд орулсн нилхдин то тоолхд амр биш. Тедү дүңгә олн бичкдүд энүнә һарар дамҗҗ һарсмн. Цаһан төр болҗах күүкд улст дөң болхдан эн даңгин белн бәәдмн. Күнд йовдл учрхла, юмнас әәлго месллһ чигн эн кедг билә. Удан ухалҗ суудг арһ уга, тер дарунь экд болн нилхд дөң кергтә болх кесг саам учрсмн.

Љил болєн давулгддг «Бичкдўдиг сурєульднь белдхд дґњ болтн» гидг буйнч седклин керг-ўўлдвр сін авъяст тохрв гиљ келљ болљана. Олн ўрті, бає теткврті, љирєлин кўнд таалд туссн улст кўўкдін сурєулин љилд белдхд дґњ-тусан кўргхин тґлі эн керг-ўўлдвр бўрдігдні. Тањєчин райодар болн хотл балєснд ўўлддг імтні социальн теткврин комплексн тґв (КЦСОН) эн кергиг бўрдіљ давулна. Эн љил така сарин 15-с авн эн керг-ўўлдвр эклід, эн ґдрмўдт тґгсхдін ґґрдљ йовна.

Удл уга, дарук долан хонгт, сурһулин шин җил эклх. Зуг эн дааврта кемин алднд мана Хальмг Таңһчд коронавирус гем улм түгәд, бичкдүдин төлә ик әәмшг учрана. Өцклдүрк Хальмг Таңһчин эрүл-менд харлһна министерствин зәңглсәр, COVID-19 гем делгрснәс авн мана таңһчд 3913 күн эн гемәр гемтв.Ут тоодан мана нутгт 2580 күн эмнлһ авсна хөөн эдгв. Сүл хонгт кесн шинҗллтсин ашар 57 күүнд эн хальдврта гем илдкгдв. 10 күн күнд бәәдлд тусв, теднәс 8 күн ИВЛ аппаратын дөңгәр бәәнә. Һундл төрхд, сүл хонгт эн гемәс хойр күн насан барв, ода 50 күн өңгрснә тускар оперштаб зәңглҗәнә.