Хальмг Тањєчд дала тґр бііні. Тер тоод нег чинрті гисн тґрнь энтн хальмг келін хадєлљ делгрўллєн. Ода дундын сурєульд долан хонг болєнд хальмг келні хойр кичіл давулгдна. Эннь дегд бає, сурєульчнр дасч чадшго. Долан хонгин эргцд кўўкдин тґлі хойр кичіл давулад, тґрскн кел дасхљ болшго.

Эн хойр цергч мини уханас єархш. 1945 љилд бидн Сиврт, Алтай гидг селінд біілівидн. Би сурєуль орад уга билів, юњгад гихлі бидн орс кел меддго билівидн. «Дін чилв!» – гиєід імтн уульлдад, инілдід, байрлад, олн імтн хіікрлдід йовдг билі. Яєад імтн тиигід йовдгинь нанд медгддго билі.

Хальмг улсин амн үгин зөөрт түүклəн (домг-туульс, домгуд, түүкс) номин шинжллтс гүүнəр судлгдад уга. Хальмг урн үгин зокъялд иим үүдəврмудиг «домг» эс гиҗ «амн үгин тууҗ» гиҗ нерəднə. Зəрмдəн домгиг «домг-туульс» гиҗ орчулна, тууҗиг «амн үгин тууҗ» гиҗ чинрəрнь келнə. Келмрчнр домгиг, амн үгин тууҗиг «келвр» эс гиҗ «соңсхвр» гиҗ келнə.

Коронавирус тўрўн болљ илдкгдсн цагт эн гем маднд іімшг учрашго гиљ бидн сандг билівидн. Зуг эн хальдврта гем дарунь тўгід, цуг нарт-делкід біідг імтнд ик харшлтан кўргљ йовна. Харм тґрхд мана тањєчд ода 2107 кўн эн гемір гемтсн бііні. Хірнь тедніснь 1276 кўн кергті эмнлє авсна хґґн эдгв гиљ тањєчин эрўл-менд харлєна министерств зіњглљіні.

Эн жилин хулєн сарин 1 кўртл федеральн льготникўд социальн туслмљ (НСУ) авлєна туст шиидвр авч пенсионн сањд эрлєін орулљ ґгх зґвті. Социальн туслмљ эс гиљ терўні ормд дґњцл мґњг авхан шиидх кергті болљана. Ірісін пенсионн сањгин Хальмг Тањєчар ўўлддг іњгин барин цергллтин зіњглсір, социальн туслмљиг бўклднь авшго гиљ эс гиљ зірм хўвинь ўлдіљ терўні ормд мґњг авх гиљ шиидх кергті. Болв зірмдін социальн туслмљ авснь деер болна. Ўлгўрнь, кемр пенсионерт ўнті эм кергті болхла.

2020-2024-ч љилмўдт Хальмгин социальн-экономическ делгрлтин онц кґтлвриг кўцілєні йовудт ЖКХ-н халхд шишлњ техник хулдљ авлєна тґлі 111,11 сай арслњг, тер тоод федеральн бюджетд – 110 сай арслњ, йилєљ ґгхмн. «Жилищн-коммунальн туслмљ кўрглєні чинриг ґґдлўллєн, Хальмг Тањєчин ЖКХ-н комплексин инфраструктуриг делгрўллєн» гидг шањєа кґтлврин йовудт ЖКХ-н эдл-ахун техник шинрўлгдхмн.

Тањєчд «Іімшг уга болн сін чинрті кґлгн-кўчні хаалєс» гидг келн-улсин тґсв кўцілєні йовудт эн љил 57 єар дууна региональн хаалєс шинрўлгдхмн. Хаалєин эдл-ахун кґдлічнр Утта-Ўст-Цаєан Амн, Георгиевск-Буденновск-Улан Хол, Элст-Арзгир-Минеральные Воды гидг региональн хаалєсин участкст ясврин кґдлмш дуусчана. Удлго хаалє тосхачнр асфальтн-бетонн хольврта єоллгч кґдлмшін дуусад, хаалєин эргндкиг ясрулхмн. Эндр кґдлмшин ик зунь кегдсн бііні.

Хальмг автономь бўрдсні 100 љилин ончта ґґнд нерідљ тањєчин босхмљд болн делгрлтд ик тівцін орулсн, насн-љирєлиннь туршарт тґрскн єазр-уснаннь цецгірлтин тґлі ўнн-чик седклтієір кґдлљ, отг-іімгтін кўндті болн тоомсрта болсн улсин ач-тус эрк биш темдглгдх. Эдниг ґґнин медаляр ачлљ, байрин керг-ўўлдврмўдт кўндлљ тевчхмн. Яшкулин РМО-н толєач Савр Мушаевин келсір, эдні районас љирн дґрвн кўн ґґнин медаляр ачлгдхмн. Тедн дунд Тґрскін харсгч Алдр діінд орлцач Дербен Мацаковна Кичикова бііні. Медіт ода районд ор єанцхн діінд орлцач болна.

Хальмгин хііврин отрядмудын Ассоциацин зґргті летчикўдин санлыг мґњкрўллєні туск тґсв Ірісін Президентин мґњг шўўљ авв. Діінд імнісн хаєцсн цергчнрин нериг илдкљ медљ авхар хііврин кґдлмш кедг баєчуд Хальмгт бає биш. Эдн Хальмгин хііврин љисінд негдні. Эдні тохнята ўўлдврин нилчір зууєад улсин нерд илдкљ, альд, ямаран діілдін болсинь кўцц сіінір йилєљ авгдв.

Тууљин болн иргчин ґмн цуг улс дааврта болљахин тускар Алдр Диилврин 75 љилин ґґнд нерідљ, Ірісін Президент Владимир Путин бичсн илдклд дііні туск ўнн тоотыг хадєлх кергтіг дікн тодлулљ, кўмни тууљд учрсн делкін хойрдгч дііні ашинь хаљилєхір седљіх политикўдин, номтнрин, олна ўўлдічнрин болн нань чигн улсин задын хутхур болгч ўўлдврт харш тівх кергтієинь єооднь зааљ бичљіні. Імтні ухаг салвлљ, нег ўлў ґсч йовх ўйнрин толєад чик биш тоолвр орулхар кегдљіх тоотыг Президент ил біідлднь ўзўлв.