Игорь Лазаревин нерті сањ тањєчд ик кґдлмш кељіхинь цугтан медні. Нерті дууч болн багш билгті бичкдўдт дґњ болхар иим сањ ўўдісн билі. Ода сањ бичкдўдин ўўдігч школ бўрдіљ давулхар бііні. Энўні тускар Хальмг Тањєчин улсин артист Игорь Михайлович Лазарев «Калмыкия» РИА-д болсн брифингд келљ ґгв.

Шидр мана тањєчур Бурять Республикин Н.Семашкон нерті клиническ больницин эмчнр ирсн билі. Эн клиник 2017 љилд Ірісін стационарн учрежденьсин дунд болсн марєана «Медицинск ўўлдврин халхд ґґдін чинрті болн іімшг уга туслмљ кўрглєні сін гисн медицинск организац» гидг номинацд диилвр бірід, Росздравнадзорин мґрієір ачлгдсмн. Тер марєанд диилвр бірсні хґґн Н.Семашкон нерті клиник, Бурять Республикин эрўл-менд харлєна министерств болн Ірісін Росздравнадзорин мониторингин болн клинико-экономическ шинљллтин Цутхлњгин хоорнд єурвн халхин бооцан батлгдсн билі.

Ґцклдўр Хальмг Тањєчин Толєач Алексей Орлов социальн тґсвс белдсн седвірті баєчудла харєв. Харєлтыг Тањєчин Улсин Хуралын (Парламентин) Ахлачин негдгч дарук Саглр Бакинова нўр ўгір секід, шунлтта болн тґрскнч седклті баєчудын седвіриг соњсљ, тедниг дґњнх санаєан медўлснд Алексей Орловд ханлтан ґргв.

Курган балєсн мана орн-нутгт біітхі, цуг нарт-делкід ортопедийин болн травматологийин Цутхлњ гиљ тоолгдна. Ик холд нернь єарсн номт болн эмч Гавриил Илизаровин єардврт ўўлдљ йовсн клиникд Советск Союзин болн єазадын орн-нутгудын булњ болєнас гемті улс ирљ эмнлє авч йовсмн. Эндр чигн клиникин специалистнр академик Илизаровин эв-арєс ґргір олзлљ шалтгта болн мґч тату улст ґґдін чинрті медицинск дґњ кўргљ кўцімљтієір ўўлдљіні.

Медицинск дґњ кўрглєні чинриг ясруллєна тґр эркн чинрті болх зґвті гиљ Ірісін Президент Владимир Путин неквр тівсн бііні. Хол болн бичкн селідт біідг улс ґдгі цага сін эмнлє авх зґвті болљана. Эн тґр хаєллєнд телемедицині эв-арє олзллєн туслљахнь лавта. Мана тањєчд эн бас ґргір олзлгдљ, біірн імтнд чинрті болн тўргн медицинск дґњ кўрггдљіні. Нидн П.Жемчуевин нерті тањєчин больницин улд біідг катастрофин медицині Цутхлњд 465 телемедицинск консультац бўрдігдв.

¥öêëä¢ð Õàëüìã Òàœº÷èí Òîëºà÷ Àëåêñåé Îðëîâ òàœº÷èí ýìíëºí³ ó÷ðåæäåíüñò îäàä, òåíä óãëš ò³âãäñí øèí ìåäèöèíñê îáîðóäîâàíü õ³ë³â. Õàëüìã Òàœº÷èí ýð¢ë-ìåíä õàðëºíà ìèíèñòð Þðèé Êèêåíîâ ÿìàðàí ïðîãðàììàð, êåí³ ä´œã³ð îáîðóäîâàíü õóëäš àâãäñíà òóñêàð êåëš ´ãâ.
Õàìãèí ò¢ð¢íä Àëåêñåé Îðëîâ "Ýëñò áàëºñíà ïîëèêëèíèê" ãèäã áþäæåòí ó÷ðåæäåíüä îäâ. Ïîëèêëèíèêèí àõ ýì÷ Ãèëÿø Ãàëçàíîâà ðåãèñòðàòóðèí ¢¢ëäâðë³ òàíüëäóëš, ãåìò³-øàëòãòà óëñèí ò´ë³ ýíä øèøëœ òààë òîãòàãäñèã ¢ç¢ëâ. Êåëõä, ïîëèêëèíèêä îðš èðõë³ îëí ç¢ñí ´œãò³ òàñì çóðàòà á³³í³, òåð¢ã³ð êåðãò³ îðìä ê¢ð÷ áîëšàíà. ¡ëã¢ðíü, ðåãèñòðàòóð ê¢ðòë íîºàí òàñì çóðàòà, òåíä èèì ´œãò³ õóâöòà ê´äë³÷íð òàíèã òîñš, öóã êåðãò³ ö³³ëºâð ´ã÷ ä´œ áîëõ. Ýíä ³ìòí àìðàä, ÷ååð¢ä³í ê¢ë³õèí ò´ë³ áàñ òààë òîãòàãäâ, ýíä á³³õ òåëåâèçîðàð ÷èê àâã-á³ðöèí òóñê ñîœñõâðìóä õ³ë³š áîëšàíà ãèš àõ ýì÷ ö³³ëºâ.
Äàðóíü ÊÒÊ-Ð êîìïàíÿ ä´œ-òóñàð õóëäš àâãäñí êîìïüþòåðí òîìîãðàôèã À.Îðëîâ õ³ë³º³ä, äèàãíîñòè÷åñê ³œãèí ê´äë³÷íðë³ ê¢¢íäâ. Õîéðäã÷ äàâõðò êåãäš³õ ÿñâðèí ê´äëìøèã Àëåêñåé Ìàðàòîâè÷ á¢ðòê³ä, ýíä ´´ðõí èðã÷ä³í ñåêãäõ í¢äí³ ìèêðîõèðóðãèéèí ³œãä ê´äëõ ñïåöèàëèñòíðëà áàñ ꢢíäâ. Ã.Ãàëçàíîâàí êåëñ³ð, óðäíü ýíä ïîëèêëèíèêèí àäìèíèñòðàö á³³ñìí, îäà áîëõëà ýíä êàïèòàëüí ÿñâð ê庳ä, 2019 šèëèí ò¢ð¢í ´ð³ëä í¢äí³ ãåì ýäã³äã ³œã ñåêõ çóðà á³³í³. Ñòàâðîïîëüñê ìèêðîõèðóðãèéèí êëèíèêä ê´äëš³ñí ä´ðâí ýì÷ íààðàí èðâ, ýäí ÿíâàðü ñàðàñ àâí ãåìò³ óëñèí øèíšëëò ýêëõìí. Ýí ³œãèí ò´ë³ êåðãò³ ìåäèöèíñê îáîðóäîâàíü õóëäš àâëºíä 30 ñàé àðñëœ éèëºãäõìí. ßñâðèí ê´äëìø õ³ë³º³ä, ýì÷íðë³ ê¢¢íäñí³ õ´´í òàœº÷èí áþäæåò³ñ íåìð 10,5 ñàé àðñëœ éèëºõâèäí ãèš À.Îðëîâ êåëâ.
Áàëºñíà ïîëèêëèíèê³ñ òàœº÷èí òîëºà÷ áè÷êä¢äèí ìåäèöèíñê öóòõëœä (ÐÄÌÖ) îäâ, òåíä áàñ øèí ìåäèöèíñê îáîðóäîâàíü õ³ë³â. Áè÷êä¢äèí ýð¢ë-ìåíä øèíšëëºíä êåðãò³ îáîðóäîâàíü õóëäš àâëºíä 37 ñàé àðñëœ îëçëãäâ, ýííü ñ³í ºàðà, óðäíü ó÷ðåæäåíüä óãà á³³ñí îáîðóäîâàíü áîëíà. Òèèã³ä, Àëåêñåé Ìàðàòîâè÷ä îôòàëüìîëîãè÷åñê àïïàðàò ¢ç¢ëãäâ. Áààõí ýì÷ Î÷èð Ìàöàêîâ øèí àïïàðàò ¢ç¢ë³ä, õîéð ´äð õîîðàí ò´ðš ºàðñí íèëõèí ýð¢ë-ìåíä øèíšëñí³ õ´´í äàðóíü ýìíëº ýêë³ä, í¢äí³ ãåìèíü ýäã³ñí³ òóñêàð êåëâ. "Óðäíü ìàíà áè÷êä¢äò òàëäàí áàëºñäò îäõ êåðãò³ á³³ñìí, îäà áîëõëà ò´ðñí íèëõèí ýð¢ë-ìåíäèí á³³äë øèíšë³ä, äàðóíü ýìíëº êåš ÷àäšàíàâèäí. Ýí íèëõä èèì øèíšëëò ýñ êåñí áîëõëà ýí ãåìò³-øàëòãòà áîëš ¢ëäõ áèë³",- ãèš ýì÷ êåëâ. ÐÄÌÖ-í àõ ýì÷ Ðóñëàí Êàþêîâèí êåëñ³ð, Î.Ìàöàêîâ Êàçàíü áàëºñíä îðäèíàòóð ò´ãñ³º³ä, íààðàí èðš ê´äëš³í³. Ýí ìåñëëº êåäã ýì÷ áîëíà, îäà äååð³í ýí àðâí øàõó ìåñëëº êåâ. Áààõí áîëâ ÷èãí ýí ´´ä³í ìåðãšëòò³ ñïåöèàëèñò áîëš õàìäàí ê´äëš³õ ¢¢ðì¢ä äóíä ê¢íäëëº îëâ. Õ´ð øàõó šèëä³í áè÷êä¢äèí áîëüíèöä òèèì ñïåöèàëèñò óãà áèë³.
Äèàãíîñòè÷åñê ³œãèí çàâåäóþù Èãîðü Êàòàëàåâ ê¢íäò³ ãèè÷íðò øèí îáîðóäîâàíü ¢ç¢ëñí³ õ´´í áè÷êä¢äèí ìåäèöèíñê Öóòõëœä áààõí ñïåöèàëèñòíð ê´äëš³õíü áàéðòà éîâäë áîëšàõèã Àëåêñåé Ìàðàòîâè÷ òåìäãëâ. Ýí ³œãä ò¢ð¢í áîëš óãëš ò³âãäñí ýíäîñêîïè÷åñê áîëí ÓÇÈ àïïàðàòìóä îëçëãäšàíà, òåð¢ã³ð áè÷êí ïàöèåíòíðèí øèíšëëò êåš ýì÷íð îëí ç¢ñí ãåì ýðò³ð áîëí öàãëàíü èëäêš àâ÷àíà. "Ìàäíä ÌÐÒ êåðãò³ áîëšàíà, òåð¢ã óãëš ò³âõèí ò´ë³ øèøëœ îðì á³³í³. Ýí ò´ð õàºëõä ä´œ áîëòí",- ãèš ýì÷ Àëåêñåé Ìàðàòîâè÷èã ñóðâ. Òàœº÷èí Òîëºà÷ ýí ò´ðèã ýðê áèø õàºëõâèäí, êåëí-óëñèí ò´ñâ³ð ìàíà òàœº÷ä ì´œãí éèëºãäõ, íåã ¢ë¢ áè÷êä¢äèí ýð¢ë-ìåíä áàòðóëëºíà ò´ðò èê îíüã ´ããäõ ãèâ.
¥´ðäš éîâõ Øèí šèëèí ´ìí ýìíëº àâ÷àõ áè÷êä¢äò áàé𠢢䳚 Àëåêñåé Îðëîâ øèêð-áàëòà áåëãë³ä, ꢢêä-ê´â¢äò áàò ýð¢ë-ìåíä äóðäâ. Ýí ´äð õîéð çó øàõó ꢢêí-ê´â¢íä òàœº÷èí Òîëºà÷èí íåðí äååð³ñ áåëã¢ä á³ð¢ëš ´ããäâ. Ýëñò áàëºñíä á³³äã Äæåììà Áîêòàåâàí êåëñ³ð, ýí¢í³ ïàëàòä òàœº÷èí Òîëºà÷ îðš èð³ä, áåëã á³ð¢ëš ´ãõë³ ýí àëœ áîëâ.
Ýìíëºí³ ó÷ðåæäåíüñò îäñíà õ´´í À.Îðëîâ øèøëœ ê´ëãí-ê¢÷í³ ò¢ëê¢ð á³ð¢ëš ´ãëºí³ áàéðèí êåðã-¢¢ëäâðò îðëöâ. Ýëñò áàëºñíà öóòõëœ òàëâœä ò¢ðãí ä´œ ê¢ðãëºí³ øèí ê´ëãí 䢜㳚 çîãñšàñìí. Ýí ´äð áàëºñíà ïîëèêëèíèê, ÐÄÌÖ, òàœº÷èí áîëüíèö, Ãîðîäîâèêîâñê, Ê´ò÷íð³, Ïðèþòíà, ÁຠĴðâä³, Îêòÿáðüñê, ßøàëòàí ðàéîäûí áîëüíèö ò¢ðãí ä´œ ê¢ðãëºí³ ìàøèò³ áîëâ. Ñàðïàí ðàéîíä áîëõëà ìîáèëüí ÔÀÏ-èí ò¢ëê¢ð á³ð¢ëš ´ããäâ.
Àëåêñåé Îðëîâ ýìíëºí³ ó÷ðåæäåíüñèí ê´äë³÷íðèã é´ð³º³ä, 2015-2017 šèëì¢äò ìàíà òàœº÷ä 51 øèøëœ ê´ëãí øèíð¢ëãäâ ãèâ. 2019 šèëèí ýêëö³ð ìàíàºóð ä³ê³ä 10 ê´ëãí èðõìí, 20 ìîäóëüí ÔÀÏ éèëºãäõìí. "Ýð¢ë-ìåíä õàðëºí" ãèäã ò´ñâ³ð àºó èê ê´äëìø ê¢ö³ãäõìí, ìåäèöèíñê ê´äë³÷íðèí šàëâ ´´äë¢ëëºí³ ò´ð õàºëãäõìí, ó÷ðåæäåíüñèí ìàòåðèàëüí-òåõíè÷åñê óë áàòðóëãäõìí ãèš Àëåêñåé Ìàðàòîâè÷ êåëâ.

Íàòàëüÿ ÄÀÂÀÅÂÀ
È.Ìóçðàåâàí öîêñí çóðãóä

¥öêëä¢ð òàœº÷èí Òîëºà÷ Àëåêñåé Îðëîâ ´íð Ìó÷êàåâèí-×óæàåâàí ´ðê-á¢ëë³ õàðºâ. Ýííü îðòà, þœãàä ãèõë³ ñàð øàõó õîîðàí ýí ´ðê-á¢ë Ìîñêâà áàëºñíä áîëñí "2018 šèëèí õàìãèí ñ³í ´ðê-á¢ë" ãèäã Öóã³ð³ñ³í ìàðºàíä ê¢ö³ìšò³º³ð îðëöš, äèèëâð á³ðñìí. Ýí áàéðòà éîâäëûí òóñêàð ìàíà ãàçåò óðäíü 糜ãëñí áèë³.
Òàœº÷èí Òîëºà÷ Àëåêñåé Îðëîâ ýâð³ííü ê´äëìø÷ êàáèíåòä³í îëí ¢ðò³ Ìó÷êàåâèí-×óæàåâàí ´ðê-á¢ëèã èê áàéðòàºàð òîñâ. Ýäóàðä Ìó÷êàåâ áîëí Íàòàëüÿ ×óæàåâà òàâí ¢ð³í áèé볺³í äàõóëàä èðâ.
- Òàœº÷ä îëí áè÷êä¢ä ´ñ÷³õíü ÿìàðàí àéòà þìí. Òàäí òàâí ¢ðíä³í îíüãàí ´ã÷, êèëìš³í ê¢ðãš ´ñêš³í³ò, ä³ê³ä áîëõëà òàœº÷èí îëíà á³³äë-šèðºëä áîëí îëí ç¢ñí ìàðºàñò øóíìºàºàð îðëöš, äèèëâð á³ðäãòí áàé𠢢䳚³í³. Øèí šèëèí ´ìí ´ðãíä òàäíä Öóã³ð³ñ³í ìàðºàíà äèèë³÷èí ê¢íäò³ Äèïëîì á³ð¢ëš ´ãõ õ´â ó÷ðâ. ijê³ä áîëõëà ²ð³ñ³í õàìãèí ñ³í ´ðê-á¢ëì¢äèí äóíä òàäíà çóðãóä, òàäíà òóñê êåëâð "Ñåìüÿ ãîäà" Ê¢íäëëºí³ Äåãòðò áàñ îðñìí. Òèèã³ä òàíà ´ðê-á¢ë ²ð³ñ³í òóóšä îðñí áîëšàíà,- ãèš òàœº÷èí Òîëºà÷ òåìäãëâ.
Àëåêñåé Îðëîâ ´´ðäš éîâõ áàéðëà ´ðê-á¢ëèã é´ð³š, øèí ñ³í ºàðà òåëåâèçîð, ꢢêäòíü òàœº÷èí Òîëºà÷èí Øèí Šèëèí í³³ðò îðõ áèëåòì¢ä áîëí íàíü îëí ç¢ñí áåëã¢ä áåëãëâ.
Äàðóíü Íàòàëüÿ ×óæàåâà áîëí Ýäóàðä Ìó÷êàåâ ìàðºàñò ÿºš îðëöñíà òóñêàð êåëš, óõàí-òîîëâðàðí õóâàëöâ. Òåìäãëõä, ýäí ò¢ð¢í áîëš 2016 šèëä "Õàìãèí ñ³í ´ðê-á¢ë" ãèäã òàœº÷èí ìàðºàíä îðëöš, 2-÷ îðì ýçëñí áèë³. Ýí šèë ýäí ñ³³í³ð áåëä³ä, õîéðäàä òàœº÷èí ìàðºàíä îðëöàä, "¥íð ´ðê-á¢ë" ãèäã íîìèíàöä äèèëâð á³ðš, Öóã³ð³ñ³í ìàðºàíä îðëöõ àðºòà áîëâ.
Ýâð³ííü ðåãèîíäàí äèèëâð á³ðñí ´ðê-á¢ëì¢ä Öóã³ð³ñ³í ìàðºàíä îðëöš, "Áààõí ´ðê-á¢ë", "Îëí ¢ðò³ ´ðê-á¢ë", "¥âêíðèííü àâúÿñ õàäºëšàõ ´ðê-á¢ë", "Ñåë³í ºàçðò á³³äã ´ðê-á¢ë" áîëí "²ð³ñ³í àëòí ´ðê-á¢ë" ãèäã íîìèíàöñò õîîðíäàí ä´ðëäâ. Óò òîîäàí ýí šèë ìàðºàíä 329 ´ðê-á¢ëèí äîêóìåíòñ îðóëãäâ, òåäí³ñíü 85-íü ø¢¢š àâàä, ôèíàëä îðëöõ ç´â ´ããäñìí. Òåäí³ òîîä Ýëñò áàëºñíä á³³äã òàâí ¢ðò³ Íàòàëüÿ ×óæàåâàí áîëí Ýäóàðä Ìó÷êàåâèí ´ðê-á¢ë áèë³. Ìàíà òàœº÷ä ÷èãí, Ìîñêâàä ÷èãí á¢ðä³ãäñí ìàðºàñ ´´ä³í ¢çìšò³º³ð, ñîíüí êåâ³ð äàââ ãèš Íàòàëüÿ áîëí Ýäóàðä òåìäãëâ. Òàœº÷èí ñîöèàëüí äåëãðëòèí, ê¢÷-ê´ëñí³ áîëí ê´äëìø³ð òåòêëºí³ ìèíèñòåðñòâ Öóã³ð³ñ³í ìàðºàíä áåëäâð êåëºíä öóã õàëõàñíü ä´œ áîëâ. Òåð ìåò òàœº÷èí óëñèí ¢¢ä³ëòèí Ãåðèí ñïåöèàëèñòíð ¢¢ä³ã÷ ìàðºàíä áåëäëºíä í´êä áîëâ.
- Ìàäí Ìîñêâàä äàâóëñí ´äðì¢äèã êåñãò³í òîäëõâèäí, íåã ¢ë¢ áè÷êä¢äò öóãíü òààñãäâ. Áè÷êä¢äèí ò´ë³ ìàñòåð-êëàññìóä äàâóëãäâ, ýäí îëí ç¢ñí êåãäëì¢ä êåš, ìàðºàñò áîëí íààääò îðëöš ñåðãìšò³º³ð àìðâ. Ò¢ð¢í áîëš òàœº÷èí ºàòö ºàð÷ éîâàä ´ðê-á¢ë³ðí àìðâèäí ãèš Íàòàëüÿ Áàäíÿåâíà êåëâ. Òèèãõë³íü òàœº÷èí Òîëºà÷ ýäíä çóíè êåìä ´ðê-á¢ë³ðí òåœãñèí ê´â³ä àìðëºíà ïóòåâê áåëãëš³í³â ãèâ.
Ìàðãàðèòà ÀÐÇÀÅÂÀ

Óðš ´äð "Êàëìûêèÿ" òàœº÷èí 糜ãëëºí³ àãåíòñòâä òàœº÷èí æèëèùí-êîììóíàëüí áîëí ýíåðãåòèêèí ìèíèñòð Íåëëè Òêà÷åâàí áðèôèíã áîëâ. Êåðã-¢¢ëäâðèí ýêëö³ð ýí "Âìåñòå ÿð÷å!" ãèäã Öóã³ð³ñ³í ôåñòèâàëèí êåðã-¢¢ëäâðì¢ä á¢ðä³ëºíä áîëí äàâóëëºíä èê ò³âö³í îðóëñíà ò´ë³äíü "ÌÐÑÊ-Þãà" - Êàëìýíåðãî ÏÀÎ-í ñïåöèàëèñò Ãèëÿíà Ìàëàêàåâàä õàíëòàí ´ðãš, ²ð³ñ³í ÆÊÕ-í ìèíèñòåðñòâèí Õàíëòûí áè÷ã á³ð¢ëš ´ãâ. Ýí ôåñòèâàëü ýíåðãåòèê äåëãð¢ëõ áîëí ýí õàëõèí ýðäìèã îëí äóíä òàðõàõ ê¢ñëò³º³ð äàâóëãäíà.
Ýí šèë òàœº÷ä õîã-áîã õóðàš ºà𺚠紴ëºí³ õàëõä õ¢âðëòñ ó÷ðšàíà. Òåã³ä ÷èãí òàœº÷èí ÆÊÕ-í áîëí ýíåðãåòèêèí ìèíèñòð Íåëëè Òêà÷åâà ýí ò´ð³ð ö³³ëºâð ´ã÷, æóðíàëèñòíðèí ñóðâðìóäò õ³ð¢ ´ãâ. Ôåäåðàëüí çàêàíëà èðëö³ò³º³ð õîã-áîã àõóëºíà òóñò ê´äëõ îðãàíèçàö ø¢¢š àâëºíà õàëõàð ìàðºàí äàâóëãäàä, ðåãèîí áîëºíä ýâð³ ðåãèîíàëüí îïåðàòîð ¢¢ëäõ ç´âò³. Ìàíà òàœº÷ä ìàðºàíà àøàð ðåãèîíàëüí îïåðàòîð áîëš "×èñòûé ãîðîä" ÃÊ" ¢¢ëäš³í³.
Òåã³ä øèí çàêàºàð áàëºñíà, ñåë³í áîëºíà ê¢í áîëºí õîã-áîã õóðàëºíà òóñëìšèí ò´ë³ 촜㠴ãõ ç´âò³. Ðåãèîíàëüí îïåðàòîð áîëõëà öóòõëœ áàëºñíàñ ÿìàðàí ÷èãí óóšìä á³³õ áè÷êí ñåë³íä ÷èãí ê¢ð³ä õîã-áîã õóðàš ç´´š ºàðºõ ç´âò³.
Ýí šèë³ñ àâí õîã-áîãèã öóãëóëëºíà, ç´´ëºí³ áîëí óãà êåëºí³ êåðã-¢¢ëèã ê¢ö³ëº³ð ðåãèîíàëüí îïåðàòîð ¢¢ëäâð³í ýêëš ê¢ö³š³í³. Îðí-íóòãò õîã-áîã õóðàëºíà êåðã-¢¢ëèã øèí³ð ê¢ö³õèí òóñê øèèäâð àâãäâ. Þœãàä ãèõë³ ýí¢í³ òóñò í³ðí á³³äë òîãòâ. Õîã-áîãèí çóã 10 ïðîöåíòíü øèøëœ ïîëèãîíóð ç´´ãäí³. Èê çóíü áîëõëà êååð îâàëãäàä, éèðòìšèã áóçðäàíà. Ýíòí ýðãíäê á³³äëä èê ÷èãí õîðëò ê¢ðãš³í³.
Õàëüìãèí ºàçðèí àºó èê áîëàä, òåð ìåò ñåë³ä íåã-íåãí³ñ õîë, òåã³ä õîã-áîã öóãëóëëºíà í³³ìí òàë✠òîãòàõ ñàíàòà. Ýí á³³ðä òàœº÷èí êåñã ðàéîíä òîãòàãäšàíà. Ýííü öàã çóóð õîã-áîã öóãëóëëºíà á³³ðí áîëõìí. Òåð¢í³ñ øèøëœ ê´ëãí-ê¢÷³ð õîã-áîãèã éèëºäã, ýä-áîä êåäã áîëí óãà êåäã îáúåêòñò ç´´õìí. Òàœº÷èí ê¢í áîëºí õîã-áîã óãà êåëºí³ òóñëìšèí ò´ë³ 촜㠴ãõìí.
Ïàòüðò êåä¢ ê¢í á³³äã áîëíà, òåð¢íë³ òóñëìšèí ¢í èðëöõìí.
Õàëüìãèí õîòë áàëºñíä õîã-áîã õóðàš ç´´š ºàðºëºíà ðåãèîíàëüí îïåðàòîð ýí šèëèí îêòÿáðü ñàðèí 1-³ñ àâí ýêë³ä ê´äëš³í³, òàœº÷èí ðàéîäàð íîÿáðü ñàðèí íåãí³ñ àâí õîã-áîã ºà𺚠紴š³í³.
¥ðê-á¢ëèí îðóºèí ì´œãí³ñ 20 ºàð ïðîöåíòíü æèëèùí-êîììóíàëüí òóñëìšèí ò´ë³ ºàðºãäõëà, øàœºàñ ä´œöë ì´œã àâ÷ áîëõìí. Ýí¢í³ñ íàíü çàêàíëà èðëö³ò³º³ð ²ð³ñ³í Ôåäåðàöèí ê¢÷-ê´ëñí³ âåòåðàíìóäò, öààšëà õàðºš, íåð³í öåâðë¢ëñí óëñò, Ò´ðñê³í õàðñã÷ Àëäð ä³³í³ âåòåðàíìóäò, áåëâñð³ä ¢ëäñí ä³³íä îðëöà÷íðèí àâàëüìóäò 50 ïðîöåíòä áàºàð òóñëìšèí 촜㠴ãõìí, îëí ¢ðò³ ´ðê-á¢ëì¢ä - 30 ïðîöåíòí ëüãîòòà. ijê³ä ÿìð íåã ãåðò òåìäãëãäš áè÷ãäñí óëñ òåð õàéãàð ýñ á³³äã áîëõëà ìóíèöèïàëüí îðãàíìóä ãåð÷ áîëàä, ýí òóñò èòê¢ëš³õ öààñ ´ãí³. Òèèãõë³íü ³ìòí òóñëìšèí ì´œãèã çóã ãåðò³í á³³äã óëñèí ò´ë³ ´ãõìí.
Õààëº óãà áè÷êí ñåë³äò šèëä çóã ä´ðâ ä³êš ê¢ð³ä õîã-áîã ç´´š ºàðºõìí. Áîëâ á³³ðí ³ìòí³ñ òóñëìšèí ì´œãèã àâøãî ãèš Íåëëè Òêà÷åâà êåëâ.
Ìàðãàðèòà ÀÐÇÀÅÂÀ

Äåêàáðèí 24-ä ïðàâèòåëüñòâèí ãåðò ²ð³ñ³í ñóœºâðèí ñèñòåìèí 25 šèëèí ´´íä íåð³äñí õóðã áîëâ. Ò¢ð¢ë³ä õóðãò îðëöà÷íð ´´íä íåð³äñí ²ð³ñ³í Öóòõëœ ñóœºâðèí êîìèññèí òóñê âèäåîôèëüì õ³ë³â. ijê³ä Àëåêñàíäð Äèêàëîâ ýí¢í³ òîëºàëšàõ Õàëüìã Òàœº÷èí Ñóœºâðèí êîìèññü 2018 šèëä ê¢ö³ñí ê´äëìøèí òóñêàð òîäðõàºàð êåëš ´ãâ.
Äàâšàõ šèëä òàœº÷èí Óëñèí Õóðàëûí (Ïàðëàìåíòèí) äåïóòàòíðèã ñóœºëºí áîëâ. Îëíà ïàëàòûí, ïîëèòè÷åñê ïàðòüñèí íåðí äååð³ñ êåñã á¢ðòê³÷íð ñóœºâðèí éîâóäûã á¢ðòêâ. Öóã ó÷àñòêóäûí áîëí òåððèòîðèàëüí êîìèññüì¢ä äèãò³-äàðàòàºàð ¢¢ëäñìí, ýðìäãò³ áîëí ãåìò³-øàëòãòà öóã óëñèí ç´âíü ê¢ö³ãäâ, öóã êîìèññüì¢ä îäà íåãäã÷ äàâõðò á³³ðøëí³. Ñóœºâðèí àøàð ïîëèòè÷åñê ïàðòüñàñ áîëí íàíü ÷èãí îðãàíèçàöñàñ, îíö èðãíì¢ä³ñ 60 ºóíäë ´ðãš ýðëºí èðâ, òåð¢ã³ð èðëöœã¢ êåðã-¢¢ëäâð áàñ ê¢ö³ãäâ.
Áຠíàñòà ñóœºà÷íðëà áàñ äèãò³-äàðàòà ê´äëìø ê¢ö³ãäš³í³, òåð ìåò ïàðòüñ áîëí îëíà îðãàíèçàöñ áàº÷óäûã ñóœºâðò îðëöóëëºíà ¢¢ëäâðèã ´ð㚢ë³ä éîâíà.
Öààðàíäíü ²ð³ñ³í ñóœºâðèí ñèñòåìèí 25 šèëèí ´´íë³ Õàëüìã Òàœº÷èí ñóœºâðèí êîìèññèí, òåððèòîðèàëüí áîëí ó÷àñòêóäûí êîìèññüì¢äèí ýë÷íðèã òàœº÷èí Òîëºà÷ Àëåêñåé Îðëîâ é´ð³â. Áîëâ õàìãèí ò¢ð¢íä ñóœºâðèí ñèñòåìèí äåëãðëòä îðóëñí à÷-òóñèíü òåìäãë³ä Àëåêñàíäð Äèêàëîâä ²ð³ñ³í Ôåäåðàöèí Ïðåçèäåíòèí Õàíëòûí áè÷ã á³ð¢ëš ´ãâ. ijê³ä é´ð³ëèí àõð ¢ã³í êåë³ä, ýí ´´íèã á¢êë îðí-íóòã ´ðã³ð òåìäãëš³í³ ãèš òàœº÷èí Òîëºà÷ çààâ. Òèèì àõð öàãèí áîëçãò ìàíà îðí-íóòãò éîñíà ïîëèòè÷åñê ñèñòåì ñîëüãäâ. Òåð ìåò ñóœºâðèí ñèñòåì ÷èãí îëí ñîëüâðëà õàðºâ.
Ýí šèë ²ð³ñ³í Ïðåçèäåíòèí ñóœºâð áîëâ. Ýí òóñò áåëäâðèí èê ê´äëìøèã ²ð³ñ³í áîëí òàœº÷èí ñóœºâðèí êîìèññüì¢ä ê¢ö³â. Õ´ð ºàð šèëèí ýðãöä ìàíà òàœº÷èí ñóœºâðèí ñèñòåìä ìåäðëò³ ñïåöèàëèñòíðèí õàíü òîãòàãäâ. Ýäí öóã êåìš³í³ êîìèññüì¢äò äèãò³-äàðàòàºàð ê´äëš³í³. Ýíä¢ ºàðäã áîëâ ÷èãí, ýäí êåðã³í éè뺳í ñ³³í³ð ê¢ö³š³í³.
Öààðàíäíü ÷èãí ²ð³ñ³í áîëí Õàëüìã Òàœº÷èí ñóœºâðèí ñèñòåì ´´ä³í êåìš³íä ¢¢ëäâð³í ê¢ö³š, îðí-íóòãèí èðãíì¢äèí èòêëèíü áàòðóëàä éîâõ ãèš ñàíšàíàâ. Èðãíì¢äèí ´ãñí äóí êåç³ ÷èãí ÷èíðò³ áîëš, ê¢í áîëºíà ñàíàí-ñåäêëíü òîîä àâãäõíü ëàâòà. Èðã÷ šèë ÷èãí àìð áèø áîëõìí, áîëâ ìàíà òàœº÷èí ñóœºâðèí ñèñòåì, òåð¢í³ ã¢í ìåäðëò³ êàäðìóä ê´äëìø³í äèãò³-äàðàòàºàð ê¢ö³õ ãèš áàò èöãò³ á³³í³â.
Òåð ìåò òàœº÷èí Óëñèí Õóðàëûí (Ïàðëàìåíòèí) Àõëà÷ Àíàòîëèé Êîçà÷êî é´ð³º³ä, ê¢ö³ñí ê´äëìøèí ò´ë³ òàœº÷èí ñóœºâðèí êîìèññèí ê´äë³÷íðò õàíëòàí ´ðãâ. Áèäí îðí-íóòãò áîëšàõ ñîëüâðìóäëà èðëö³ò³º³ð ¢¢ëäâð³í ê¢ö³š³í³âèäí. Ìàíà òàœº÷ä Îëíà ïàëàòûí áîëí ïîëèòè÷åñê ïàðòüñèí á¢ðòê³÷íð ñóœºâðèí éîâóäò îðëöš öóãèíü îíüãòàí àâíà.
Ñóœºâðèí áþëëåòåíüñ áåëäëºíä õàìãèí øèí òåõíîëîãèé îëçëíà. Òàœº÷èí ïàðëàìåíò áîëí ñóœºâðèí êîìèññü ñ³³í³ð í´êöëòí³, ýí¢ã òàëäàí ðåãèîíà ýë÷íð ÷èãí òåìäãëí³, òåðíü éèð ñ³í. Ê¢ö³ã÷ áîëí çàêà òîãòàëºíà îðãàíìóä ñóœºà÷íðëà áåëäâðèí äèãò³-äàðàòà ê´äëìø ê¢ö³í³, òåã³ä ìàíà òàœº÷ä ³ìòí îëàð ñóœºâðò îðëöíà ãèš ïàðëàìåíòèí Àõëà÷ òîâ÷ëâ.
Öààðàíäíü ñóœºâðèí êîìèññüì¢äèí ê´äë³÷íðèã ïàðëàìåíòèí Àõëà÷èí äàðóê Ñàãëð Áàêèíîâà é´ð³š, ñóœºâð šèë èðâ³ñ óëì ñ³í òààëä, äèãò³- äàðàòàºàð ê¢ö³ãäš³í³ ãèš òåìäãëâ. ijê³ä ´´íë³ èðëö¢ëš òàœº÷èí, ðàéîäûí áîëí ó÷àñòêóäûí ê´äë³÷íð Õàíëòûí áè÷ã¢ä³ð áîëí ìåäàëüìóäàð à÷ëãäâ.
Ò¡ÐÂ²Í ªóíà

Äåêàáðü ñàðèí 24-ä ÐÑÔÑÐ-èí à÷òà ýì÷, ÑÑÑÐ-èí ýð¢ë-ìåíä õàðëºíà éè뺳í ñ³í ê´äë³÷, Õàëüìã Òàœº÷èí ýð¢ë-ìåíä õàðëºíà äåëãðëòä èê ò³âö³í îðóëñí Ëåâ Áàäìèíîâè÷ Òàïêèí 85 šèëèí ´´í³í òåìäãëõ á³³ñìí. Ýí ´äð ýí¢íë³ õàìäàí ê´äëš éîâñí óëñ, ¢¢ðì¢äíü áîëí ´ðê-á¢ëíü ñàíëûíü òåâ÷š, Ëåâ Áàäìèíîâè÷èã á¢ë³í³ð òîäëâ. Õàëüìã Òàœº÷èí ýð¢ë-ìåíä õàðëºíà ìèíèñòåðñòâèí ìåäëä ¢¢ëääã Îëíà ñîâåòèí àõëà÷ Àëåêñàíäð Áîëòûðîâèí ñåäâ³ð³ð áîëñí ñàíëûí àñõí á¢ë³í áîëí ¢ð-èíüãëã÷ òààëä äàââ.
Õàðºëòûí ýêëö³ð Àëåêñàíäð Ïþðâååâè÷ àõ ¢¢ðèí šèðºëèí áîëí ê¢÷-ê´ëñí³ õààëºèí òóñêàð êåëš ´ã³ä, Ëåâ Áàäìèíîâè÷èí òóñê òîäëâðàðí õóâàëöâ. Ë.Òàïêèí Áàðóí ¢çãèí óëóñèí ßøàëòå ñåë³íä ò´ðš ºàðñìí. Àðâí íàñòàäàí öààšëà õàðºàä, ýêò³º³í Îìñê îáëàñòüä òóññìí. Áààõí öàãòàí Ëåâ ëåò÷èê áîëõ ñàíàòà áèë³, áîëâ öààšëà õàðºñí õàëüìã ꢢíä èèì ýðäì äàñõ ç´â ´ãñí óãà. Òåã³ä ýêèííü ñåëâã³ð ýí ìåäèöèíñê ó÷èëèùä îðíà. Ìåäèöèíñê-ôåëüäøåðñê ó÷èëèùä ýí éè뺳í ñ³³í³ð ñóðàä, ã¢í ìåäðë àâñìí. Ñóðºóëÿí ò´ãñ³õë³íü ýí¢ã Íîâîñèáèðñê îáëàñòèí Àëåêñååâêà ñåë³íä ÔÀÏ-ä ôåëüäøåðàð ê´äëõ³ð éîâóëñìí. Õ´ðò³ áààõí ê´â¢í ýäí³ ñåë³í¢ð èðš ê´äëõë³ á³³ðí ³ìòí ò¢ð¢ë³ä òààññí óãà, áîëâ ýí êåðã³í ñ³³í³ð ìåääã³í ¢ç¢ë³ä, ê¢í áîëºíä öàºàí ñåäêë³ñí ä´œ áîëñíà õ´´í öóºàð Ëåâ Òàïêèíèã ê¢íäëäã áîëâ. Íåã šèëä³í ê´äëñí³ õ´´í ýí¢íä õàíëò ´ðã³ä, ê¢÷-ê´ëñí³ äåãòðòíü òåìäã ò³âñìí. 1956 šèëä Ëåâ Áàäìèíîâè÷ Íîâîñèáèðñê áàëºñíà 3-÷ òîéãòà ïîëèêëèíèêä èðš ê´äëâ. Ýíä áààõí ôåëüäøåðèã áàñ öóºàð òåâ÷š, ñ³í ñïåöèàëèñò ãèš ´´ä³í³ð ¢íëäã á³³ñìí. 1958 šèëä Ë.Òàïêèí Íîâîñèáèðñê áàëºñíä ìåäèöèíñê èíñòèòóòä îðàä, ýì÷èí ýðäìò³ áîëâ. Èíñòèòóòàí ò´ãñ³º³ä, Ëåâ Áàäìèíîâè÷ ò´ðñêí ºàçðóðí õ³ðš èð³ä, ýíä ñàíèòàðí ñóðºóëèí Ãåðèí àõ ýì÷èí ¢¢ëä áàòëãäâ. ²ìòí äóíä ö³³ëºâðèí ê´äëìø äàâóëëºíà, îëí ç¢ñí ãåì³ñ ñàãëóëëºíà êåðã-¢¢ëäâðì¢ä á¢ðä³ëºí³ áîëí ÷èê àâã-á³ðö òàðõàëºíà êåðãèã Ëåâ Òàïêèí ÷àäìã êåâ³ð ê¢ö³ñìí. Ëåâ Áàäìèíîâè÷ ÷àäìã ºàðäà÷, ñåäâ³ðò³ áîëí äààâðòà ê¢í á³³ñí ò´ë³ä³í òàœº÷èí ýð¢ë-ìåíä õàðëºíà ìèíèñòðèí äàðóêèí ¢¢ëä áàòëãäñìí. Òåìäãëõ³ñ, õ´ð øàõó šèëä³í ýí ìèíèñòåðñòâä ê´äë³ä, òàœº÷èí ýð¢ë-ìåíä õàðëºíä èê ò³âö³í îðóëñí ê¢í áîëšàíà. Ýí¢í³ øóíìºà îðëöàòàºàð áîëí à÷-òóñàð òàœº÷ä ä´÷ øàõó ýìíëºí³ ó÷ðåæäåíü òîñõãäš ýäëâðò îðóëãäñìí. Êåñã šèëä³í Ë.Òàïêèí òàœº÷èí ýð¢ë-ìåíä õàðëºíà ê´äë³÷íðèí ïðîôñîþç ºàðäš, ìåäèöèíñê ê´äë³÷íðèí ç´â õàðñ÷ éîâñìí.
Ëåâ Áàäìèíîâè÷ ÷àœº íåêâðò³, äààâðòà áîëí ÷àäìã ºàðäà÷ á³³ñí äååð³í èòêëò³ ¢ð, ýœêð ýöê áîëí àâàëü á³³ñí³ òóñêàð õàðºëòä êåëãäâ. Ýëãí-ñàäíü Òàïêèí³ ´ðê-á¢ëèí òóóš îëíä ìåä¢ëš ñîíüí ôèëüì ýäí³ îíüãò òóñõàâ, òåð¢íä Ëåâ Áàäìèíîâè÷èí ýê-ýöêèí, àõèí çóðãóä áîëí áè÷ã¢ä ¢ç¢ëãäâ. Àâàëüíü Àííà Î÷èðîâíà áàñ òîäëâðàðí õóâàëöš, Ëåâ Áàäìèíîâè÷èí ñàíëûã ³ð¢í³ð õàäºëš èèì êåðã-¢¢ëäâð á¢ðä³ñíä ¢¢ðì¢äòíü õàíëòàí ´ðãâ.
Õàðºëòä îðëöñí ýì÷íð, òàœº÷èí ýð¢ë-ìåíä õàðëºíà âåòåðàíìóä àõ ¢¢ðèííü òóñêàð òîäëâðàðí õóâàëöš, îëí ç¢ñí éîâäë ñåð㳚, Ëåâ Òàïêèíà íåðèã Ýëñò áàëºñíà íåã óóëüíöä 碢õ êåðãò³ ãèñí ñåäâ³ð òàòâ. Êåñãíü Ëåâ Áàäìèíîâè÷ ýäíä áàãø áîëš, ê¢÷-ê´ëñí³ õààëºàí ýêëõäíü ñ¢â-ñåëâã³ðí áîëí äàìøëòàðí õóâàëöš éîâñèã òîäëâ. Òàœº÷èí ýð¢ë-ìåíä õàðëºíà äåëãðëòä èê ò³âö³í îðóëñí óëñèí àëëåé ñåêõ ñåäâ³ðèã á³³äë-šèðºëä òîõðàõèí òóñêàð õàðºëòä îðëöà÷íð áàñ êåëâ. Òåð ìåò Ò.Õàõëûíîâàí íåðò³ ìåäèöèíñê êîëëåäæä ñóð÷àõ îþòíðò òàœº÷èí ýð¢ë-ìåíä õàðëºíà áîñõìšä áîëí äåëãðëòä èê ò³âö³í îðóëñí óëñèí òóñêàð øèøëœ êè÷³ë á¢ðä³õ êåðãò³ ãèñí ñåëâã îðóëâ. Òàœº÷èí ýð¢ë-ìåíä õàðëºíà ìèíèñòåðñòâèí ìåäëä ¢¢ëääã Îëíà ñîâåòèí àõëà÷ À.Áîëòûðîâèí ¢¢ëäâðèã öóºàð òåìäãëš, íåðò³ ýì÷íðèí íåð ì´œêð¢ëëºí³ õàëõä ê¢ö³š³õ êåðãèíü ´´ä³í³ð ¢íëâ. Òèèì óëñèí íåãíü Ëåâ Òàïêèí á³³ñìí, ýí¢í³ íåðí ìàðòãäõ ç´â óãà.

Íàòàëüÿ ÄÀÂÀÅÂÀ
ÇÓÐÃÒ: Ñàíëûí àñõíà êåì
È.Ìóçðàåâàí öîêñí çóðã