Ìàíà ìë àõíð-䢢íð ñ³í-ñ³³õí á³³š, ä´ðâí ç¢ñí ìàëàí, îëí ç¢ñí ç´´ð³í ´ñêš éîâñí äååð³í ìàíà ´âêíðèí ãåð³ñëñí óóðõàí ñàœãèã, ýëíöã-õóëöãòàí ¢ëä³ñí àâúÿñ-çàœøàëûã öààðàíäíü õàäºëëºíà, äåëãð¢ëëºí³ òóñêàð óõàëàä, íàðò-äåëê³í "Šàœºð" ãèäã íåð òóóðñí ýêñïåäèöèã á¢ðä³ñìí. Ýäíä Êèòäèí êåëí-óëñèí Àð-äååä ¢çãèí óíèâåðñèòåò, Ìëûí ÌÈÄ, Êèòäèí ¥âð Ìëûí óíèâåðñèòåò, Õàëüìã ãîñóíèâåðñèòåò, ÐÀÍ-à Õàëüìã íîìèí öóòõëœ áîëí êåñã íàíü ÷èãí îðãàíèçàöñ ä´œ áîëñìí. Òèèãš õîë òîîëâðòà óëñ èðã÷èí òóñêàð óõàëš, ´´ðä-õàëüìã áîëí ìîœºë ¢íäñò³ íàíü ÷èãí îëí óëñèí "Æàœºð" àëäð äóóëâðèã øèíšëëºí³, ìë÷óäûã õàìöóëëºíà, êåëí-ñîéëûíü ´´äë¢ëš ´ð㚢ëëºí³ àºó èê ÷èíðò³ êåðã¢äò öåðãëš³õ ýêñïåäèö ýêëñìí, òåðíü éèð ñ³í êåðã áîëšàõèíü êåí ÷èãí ìåäš³í³.

Øèäð ÐÀÍ-à Õàëüìã íîìèí Öóòõëœä Çàÿ-Ïàíäèòûí íåðò³ õàëüìã çàœøàëûí ñîéëûí ìóçåéèí óë äååð "Šàœºðèí" ò´ð³ð "ò´ãðã øèð³í" ñ¢¢ð á¢ðä³ãäâ. "Šàœºð-2017" ãèäã íàðò-äåëê³í íîìèí ýêñïåäèöä îðëöà÷íð, äååð çààãäñí Öóòõëœãèí íîìòíð, Á.Á. Ãîðîäîâèêîâèí íåðò³ ÊàëìÃÓ-í ýë÷íð í³ðí ò´ð³ð ñåëâëöâ. Òàœº÷èí îëíä 糜ãëëºí³ ýâ-àðºñèí ê´äë³÷íð ò´ð³ð ñîíüìñš îëàð èðâ. Ñ¢¢ðò îðëöà÷íð õàëüìã áààòðëüã äóóëâð ìë êåëòíðèí ñîéëûí èê ç´´ð áîëšàõèíü òåìäãë³ä, ýí¢ã øèíšëëºí³ õàëõàð ê¢ö³ñí áîëí êåš³õ ê´äëìøèííü òóñêàð êåëöõ³â.

"Õàëüìã ¢íí" ãèäã óóºí ãàçåò êåñã óëñèí ¢¢ä³ëòäíü, šèðºëäíü ò³âö³í îðóëâ, äàìøëò ´ãâ. Ìàíà òàœº÷èí íåðò³ áè÷³÷íð, ø¢ëã÷íð ýí¢íä ýêëš ê´äë³ä, ¢¢ä³ëòèí õààëºàí îëñìí. Êåñãíü à÷òà àìðëºíäàí ºàðòëàí àðº-÷èäë³í í´´ëãî ê´äëš, îëí äóíä òîîìñð 碢ñìí. Òåäí³ íåãíü Öàºàí Ãàâèðîâíà Øàðàåâà á³³ñìí.

Ñ¢ë šèëì¢äò õàëüìã ëèòåðàòóðò øèí íåðí ºàð÷ èðâ. Òåðíü - Íèêîëàé Õàòóåâ. Àõð öàãèí äîòð êåñã äåãòð áàðëàä, óìøà÷íð äóíä òààñëò îëâ. Øèí äåãòðíü "Õàëüìãèí ìèðä" ãèñí íåð 碢š³í³. Ñ¢ë öàãò ò´ðñí ø¢ëã¢ä òåð¢íä îðâ. Šèðºëäíü ºîë îðì ýçëš³õ óëñ áîëí éîâäëìóä ø¢ëã¢äòíü òîäðõà êåâ³ð ¢ç¢ëãäñèíü ø¢ëã¢äèíü óìøõëà ìåäãäí³.

Ò¢ðãèí ºàçðò áîëñí íàðò-äåëê³í ôåñòèâàëüä "Ãåðë" áè÷êä¢äèí áèèºèí êîëëåêòèâ èê ê¢ö³ìšò³º³ð îðëöàä èðâ. Êåìåð áàëºñíä "ØîóÌèð. Äîì ñîëíöà Òóðöèÿ" ãèäã íåðò³º³ð õîéðäã÷ êåìä³í áîëñí ôåñòèâàëüä áè÷êí õàëüìã áèè÷íð ò¢ð¢í ºóðâí ì´ð³ã ø¢¢š àââ. "Õîðåîãðàôèÿ" íîìèíàöä íàñíè äèã³ð, áèèºèí îëí ç¢ñí õàëõàð áîëñí ýðäìèí ìàðºàíä Õàëüìã Òàœº÷èí à÷òà àðòèñòê Àëåêñàíäðà Ìàíäæèåâàí ºàðäšàõ êîëëåêòèâ öóãòàºàñíü îí÷ðñíü èê áàéðòà éîâäë. Áèèºèí ºóðâí õàëõàð í¢ð îðì ýçëñí àíñàìáëüä æþðè Ãðàí-ïðè ì´ð³ á³ð¢ëš ´ãâ. Äàðàíè ôåñòèâàëüä èðõ ¢ðâð õàëüìã êîëëåêòèâä ´ããäâ.

Ýí šèëèí èþíü ñàðä Ýëñòä "Õàìãèí ñ³í
´ðê-á¢ë" ("Ñåìüÿ ãîäà") ãèäã Öóã³ð³ñ³í ìàðºàíà ðåãèîíàëüí äåâñœ áîëâ. Öåëèíí ðàéîíà Òðîèöê ñåë³í³ñ èðñí Íèêîëàé Áåìáååâè÷ áîëí Ñîôüÿ Ñàíãàäæèåâíà Êåêíîõàåâèõí ýí òàœº÷èí ìàðºàíä "Àëòí ´ðê-á¢ë" ãèäã íîìèíàöä äèèëâð á³ðâ. Ýí ìåä³òíð îëìºà, õóðö êåë³ðí, äóóëäã, áèèëäã áèëã³ðí, êå糜ê àâúÿñ-çàœøàëìóä ìåääã³ðí ìàðºàíà æþðèí áîëí êåðã-¢¢ëäâðò õóðñí óëñèí ñåäêë àâëš, áàéð-áàõìš ¢¢ä³â. Ñåäêë òóññí èíüãò³º³í áຠíàñíäàí õàíüöàä, ò³âí çóðºàí šèëèí òóðøàðò íåã-íåãí³ííü ñåäêë ñ³³õí ìåäš, íåã-íåãíä³í ò¢øã áîëàä šèðºí³ ãèñí áàñë èê õ´â ãèš ñàíãäíà.

"Õàëüìã ¢íí" ãàçåòèí 100 šèëèí îí÷òà ´´íä íåð³äãäñí êåðã-¢¢ëäâðì¢ä òàœº÷èí ðàéîäàð öààðàíäàí áîëšàíà. Äàâñí äîëàí õîíãèí áàñœ ´äð ÁຠĴðâä³ ðàéîíà öóòõëœ ñåë³íä ò´ðñêí êåë³ð ºàðäã ãàçåòèí ´´íä íåð³äãäñí áàéð áîëâ. Ýí ´äð ºàçà ä´÷í çóðºàí ãðàäóñ õàëóí áîëñí áèéíü ºàœ õàëóíàñ ñ¢ðäëãî áຠä´ðâä³õí "Þáèëåéíûé" íåðò³ ñîéëûí Ãåðò áîëñí õàðºëòä èðöõ³â. Ýí õàðºëòä ãàçåòèí éîñòà èòêëò³ èíüã¢ä îðëöñíü ìàºä óãà.

Óóºí æóðíàëèñòíðèí òóñêàð êåëõë³ðí ýí ê¢¢í³ òóñêàð êåëëãî á³³š áîëøãî. "Õàëüìã æóðíàëèñòíð äóíä Ýðäíü Ìàíäæèåâè÷ Èëüäæèðèíîâë³ ³äë³ð ãàçåò êåäã ê¢í õîâð ãèõë³, ´ãš³ëš êåëëºí áèø áîëõ. Ýí¢ã ÿñí óãà êåë³ð, õàðà á³³õ³ð áóóëüšàíà ãèš áè÷³ ìåäòõ³. Ýí éèðèíä³í òèèì ýðäì÷ ê¢í áèë³. Îäà ÷èãí ýí¢í³ õàÿ-õàÿ áåëäñí ãàçåòèí õàëõñíü àºàð óãà äàëàä ãèëâêñí îäí áîëš éèëºðí³", - ãèš ãàçåòèí ä³êí íåã âåòåðàí Ëèš Óëþìäæèåâ ¢¢ðèííü òóñêàð áè÷ñíü òåð¢ãèíü ìåä¢ëš³í³. Ãàçåòèí ìàêåò êåëºíä, øèí
ò´ðì¢ä îëš áîñõëºíä, ò´ðèã äèã-äàðàòàºàð ¢ç¢ëõä Ýðäíü Èëüäæèðèíîâ äàœãèí ¢ëã¢ð áîëäã áèë³.

Îäàõí "Ìèð" ãèäã òåëåêàíàëàð "Òàêèå ñòðàííûå" ãèäã ïðîãðàììä øàð øàšíä ø¢òäã óëñèí òóñêàð êåëãäâ. Òàœº÷èí ñîéëûí áîëí òóðèçìèí ìèíèñòåðñòâèí ä´œí뺳ð ýí òåëåêàíàëûí ¢¢ä³ã÷ áàã ýí šèëèí àïðåëü ñàðä ìàíà ºàçðóð èðš, ñîœñõâð áåëäñìí. Ïðîãðàììèí ò¢¢ðâ³÷íðèã òàœº÷ èê ãèäã³ð ñîíüìñóëš. Åâðîïèí ºàçðò äîðä àâã-á³ðöò³ ³ìòí á³³äãèíü ýííü ìàíà òàœº÷èí ´â³ðöíü áîëšàíà. Ýí ºàçðà ³ìòí áèéñíü ÷èãí áàñ ´â³ðöò³ áîëõ ç´âò³ ãèš ýäí òîîëšàíà.

Îäàõí íåðò³ ñêóëüïòîð, ÐÊ-í ñîéëûí à÷òà ê´äë³÷ ϸòð Òàçàåâ òàœº÷èí Í.Ïàëüìîâèí íåðò³ Êåëí-óëñèí ìóçåéä "Õàëüìã õîòí" ãèäã ¢¢ä³ã÷ ê´äëìø³í áåëãëâ. Òàœº÷èí ñîéëûí áîëí òóðèçìèí ìèíèñòðèí äàðóê Íèêîëàé Ñàíäæèåâ òîîìñðòà ñêóëüïòîðò èê õàíëòàí ´ðãâ. "Ìàíà òàœº÷ä èðäã òóðèñòíð õàëüìã óëñèí ñîéëàð, ýäí³ êå糜ê í¢¢äë á³³äë-šèðºëèí òóñêàð èê³ð ñîíüìñíà. Ìóçåéä áåëãëñí "Õàëüìã õîòíä" ìàíà ´âêíð ÿìàðàí
¢¢ëäâðì¢ä ê¢ö³š éîâñíü èë ¢ç¢ëãäš³í³.