Экономическая ситуация в республике в последние годы такова, что многие жители отправляются на заработки в другие регионы страны. И, помимо предсказуемых Москвы и Санкт-Петербурга, одним из популярных направлений стал Крайний Север. Сотрудники Калмыцкого научного центра РАН провели социологическое исследование, чтобы узнать, как живется калмыкам, уехавшим на заработки в северные регионы страны.

Љил ирвіс Хальмг Тањєчин болн Энткг орна хоорндк нґкцлт делгрід йовна. Нег ўлў Ірісід біідг Энткгин элчллтлі мана тањєчин сойлын кґдлічнр кўцідг залєлдан ґргљід бііні. Цґґкн љил хооран Хальмг ик сурєульд Энткг орна элч ирљ иньгллтин болн кесг халхар кўціљіх залєлдана тускар оютнрт келљ, эдні кесг сурврт хірў ґглі. Тер авъясиг цааранднь батрулљ одахн Хальмг ик сурєульд Энткг орнас ирсн делегацла, культурологин нарт-делкін тґвин элчнрлі соньн харєлт болв.

Нашей Уланхольской средней школе Лаганского района исполняется 75 лет! Вся наша жизнь связана с ней. У всех моих коллег и друзей одна запись в трудовой книжке: «Учитель Уланхольской средней школы». Мое поколение учителей – выпускники Ставропольского педогогического института. После депортации нам казалось, что мы учимся не в Ставрополе, а где-то в Кембридже. Ощущению радости не было предела! С нами учились студенты из Дагестана, Кабардино-Балкарии, но профессор Ушакова нас, студентов-калмыков, за хорошее знание русского языка называла «ортодоксами» русского языка.

Советск Союзин Баатр Санджировин Н.М. нер зүүсн ке-сәәхн школд гүн медрлтә, цецн ухата, үнн-цаһан седклтә, оньдин үүдәлтин хәәврт бәәдг багшнр көдлҗ, школын неринь туурулҗ йовсмн: тедн дунд Төрскән харсгч Алдр дәәнә ветеран Мутляев Эренджен Хазыкович, Әрәсән болн Хальмг Таңһчин ачта багш Анюшева Улана Лиджиевна мөн.
Улана Лиджиевна баһ наста багшнрт дөң болдгнь энүнә җирһлин һол нег заңшалнь бәәсмн, эрдмнь батрхднь дөң – тусан күргҗ йовсмн, хальмг келндән йир хару болдмн. Иим делгү седклтә багшин нилчәр төрскн келнә чинр улм өсәд-өргҗәд йовв, мана талтахна күүкд һаза болвчн, гертән болвчн мел хальмгар күүнддг мөн.
Маднд, баһ наста багшнрт, завсрт һарчкад, багшнрин өрәд, Эренджен Хазыкович болн Улана Лиджиевна “Кемәлһиг” чееҗәр келҗ өгдмн:
– Үүниг юн гиҗ кемәлһсмб?
– Дада хатни сәәр гиҗ кемәлһсмн.
– Дада хатни сәәр гиҗ юуни төлә кемәлһсмб?
– Уга, тер мини буру кемәц. Үүниг сән эмин сәәр гиҗ кемәлһсмн.
– Сән эмин сәәр гиҗ юуни төлә кемәлһсмб? – Эн төрхләрн, көвү һарһдг, төркшлхләрн, темә көтлдг төләднь сән эмин сәәр гиҗ кемәлһсн мөн.
Бидн чикән өгәд, кииһән авлго соңсдг биләвидн. Эн дамшлтта багшнрин күүндвр нанд омг-урмд өгч, үлгүр-үзмҗ болдмн.
Улана Лиджиевна “Арслңгин Арг Улан Хоңһрин” бөлгәр сурһульчнрла наад белдҗ, Элстүр күүкдиг авч йовад, телеүзлд наад үзүллә.
Эн багш мини җирһлин хаалһд ик тусан күргсн күн. Ик сурһулян чиләһәд, би төрскн школдан орс келнә багшар көдлҗ йовлав. Багшнрин нег селвлцәнә хөөн хамдан хәрҗ йовад, Улана Лиджиевна келҗәнә: «Би амрлһнд һарчанав». Троицкое селәнүр өрк-бүләрн нүүҗәнәвидн. Чини хальмг келнчн сән, хальмг келнә багшар орад көдл. Чи чадхич! Чи чадхич!» – гисн үгмүд нанд омг орулв, иим медрлтә багш нанд нәәлҗәнә гиһәд чидл орулв. Терүнә сүв-селвгиг би оньдин седклдән бәрҗ, шунҗ көдлүв. Бийән шалһад, бийдән чаңһ неквр тәвдг бәәснь Бадмин Серәтрин шүлгт келгдснлә лавта ирлцҗәнә:
Күүнд сә кетн,
Күүнд бәәсән өгтн,
Кү бичә өөлүлтн,
Күүнәс бичә келүлтн.
Өгсәр чилдг биш.
Өгәнч хөвтә болдмн…
Улана Лиджиевна өгсн сүв-селвгәр һардвр кеҗ, зүркндән хадһлҗ, мел герәсн кевтә ода күртл хадһлҗ әрүн цаһан седкләсн энүнд ханлтта йовнав, хөвтә хаалһд намаг орулв гиҗ күүкдтән келнәв, үүрмүдтәһән бас хувалцнав.
Эн багш төрүц хар санан уга, тевчңгү, һольшг заңта күн билә. Хамдан көдләд, өөрнь дахад, хальмг улсин авъясар сурһмҗ авад, гүүнәр, нәрнәр шалһдг дасхв.
Багш өргн соньмслтта күн болдмн. Завсрмудт мел дегтр умшсн суудмн, инәдтә юм умшхларн, элкән көштл инәдмн. Ямаранчн юм келхләрн, тодрхаһар, билгтәһәр, тер седклин үүмлтиг сәәхн келәрн күргҗ келҗ өгдмн.
Мана багш һартан өөтә, урн күн билә. Бийдән зокаста хувц уяд өмсдмн. Отхн күүкнь Лена школан төгсәхлә, бийнь күүкндән бүшмүд уяд, хормаһинь хатхад, сәәхрүлсн болдг.
Күндтә Улана Лиджиевнан заасн заавр, гүн медрл, үнн-цаһан седкл мана санан – седклд төөнрәд үлдв.
Һольшг кевәр бийән бәрлһн, өргн ухан-тоолвр, цевр цаһан седкл – эн тоот Багш гисн нериг өөдән үнлнә, Улана Лиджиевна маднд үлгүр-үзмҗ болҗ, сәәхн җирһлүр зална.
Раиса САНДЖИЕВА,
педагогическ күч-көлснә ветеран,
Хальмг Таңһчин ачта багш

Сән авъяст тохрсар хулһн сарин 1-д цуг нарт-делкәд медәтнрин Өдр темдглгднә. Эн сән Өдриг мана орн-нутгт 1992-ч җиләс авн темдглдг болв, тегәд җил болһн эн өдр бидн мана аав-ээҗнрин ач-тус хәрүлҗ, белгән нерәдҗ, тедндән золһҗ однавидн. Мана ах үйин улсин җирһлин хаалһ адрута бәәсмн, эдн баһ цагтан дәәнә болн тууврин күчр зовлң дааҗ һарсн улс болҗана.

Всего в Калмыкии установлено 50 технических фото-видео устройств, из них в столице республики – 35.

В Элисте, с 30 сентября по 1 октября, состоялся второй экономический форум «Элиста-2021».

Мана цагин хальмгуд цуһар «хадг» гидг юм медҗ бәәв чигн, эн күндллһнә темдгин олн учр-чинриг сәәнәр медхш. Зәрмснь ода эн хадг гисн мана йосн биш, йирдгч җилмүдт Хальмг Таӊһчур авч ирсн темдг гиҗ келнә. Цуг эн сеҗгиг әрлһхин төлә ода хадгин тускар бичәд өгсв.

Справка: Батор Очирович Даваев, действительный государственный советник Республики Калмыкия 3 класса.
На должность руководителя Службы назначен Указом Главы Республики Калмыкия 21 октября 2020 года.

1 октября профсоюзы нашей республики отметят золотой юбилей – 100 лет со дня образования профессиональных союзов в калмыцкой степи. Именно в этот день вышло постановление Секретариата ВЦСПС, согласно которому был утвержден и зарегистрирован Калмыцкий областной совет профсоюзов. Он был создан на основе первых профсоюзных организаций, зарожденных в Малодербетовском улусе в середине 1920 года. То было объединение батраков и служащих, носившее название «Волжский секретариат  профсоюзов». К июлю 1929 года этому объединению удалось организовать пять отделений союзов: работников земли и леса; просвещения; советских служащих; медработников; связи. Затем «Волжский секретариат профсоюзов» был реорганизован в «Малодербетовской улусное профбюро».