Шидр Хальмг Таңһчин Улсин Хуралын (Парламентин) дарани биш сессь болв. Терүнд Хальмг Таңһчар үүлддг федеральн инспектор Сергей Бойко, таңһчин Толһачин һардврин һардачин үүл дааҗадг Кирилл Попов, таңһчин Хуралд Хальмг Таңһчин Толһачин элч Манҗин Араш, зөв-йосна, зарһин болн бүртклһнә бүрдәцсин элчнр орлцв. Эн сессьт нег төр хәләгдв, эннь Хальмг Таңһчин Толһач Хаска Батун селвгәр таңһчин залврин Ахлачин үүлд Босхмҗин Гиләнәг батллһна туст зөв өглһн болв.

Хальмг Таңһчин социальн делгрлтин, күч-көлснә болн көдлмшәр тетклһнә министерств өрк-бүлин җилд нерәдҗ «Сән гисн өрк-бүлин эдл-аху» гидг марһа зарлсн билә. Шидр терүнә аш диглҗ, дииләчнриг йилһв. Марһанд орлцсн 25 өрк-бүл дундас долан өрк-бүл йилһҗ авгдад, ашлгч марһанд орлцх зөв авсмн. Әмтн эврә дууһан өгәд, сән гисн эдл-аху бәрдг өрк-бүлмүдиг шүүҗ авв.

Төрскән харсгч Алдр дәәнә җилмүдт Хальмг Таңһчин миңһәд иргнмүд түрүн өдрмүдәс авн фронтд одҗ залу-зөргән үзүлҗ дәәлдҗәсмн. Нег үлү Хальмг мөрн цергә 110-ч тойгта онц дивизь Хальмг Таңһчин, Ростовск мүҗин, Ар үзгин Кавказин һазрт ноолдҗ йоста баатрин кесг йовдл үзүлҗ нерән туурулсмн.

Хальмг Таңһчин Толһач Хаска Бату нег һазра улстаһан даңгин харһад, нәрн төрмүд хаһллһнд орлцхар шунна. Шидр Үстин района Цаһан Амнд бәәдг Җамбинә Айса Бату Сергеевичлә харһҗ, эврәннь зовлңган медүлв.

Эн җил Хар Һазра района «Черноземельский» нертә тохма хөд өскдг эдл-аху 95 җилин өөнән темдглҗәнә. Бемб өдрлә эн ончта өөнд нерәдсн байр болв. Эдл-ахун һоллгч үүлдврнь мал өсклһн болна. Кесг җилмүдин туршарт эн эдл-аху нүүрләчнрин тоод заагдҗ, ик күцәмҗ бәрҗ йовхинь темдглх кергтә.
1929-ч җилд эн эдл-аху бүрдәгдәд, түрүләд «15-ч тойгта совхоз» гиҗ нерәддг бәәсмн, хөөннь «Улан хөөч», 1934-ч җиләс авн болхла эндр күртл «Черноземельский» гиҗ нерәдгднә.

Давсн долан хонгин чилгчәр Хальмг Таңһчин Улсин Хуралын (Парламентин) дарани биш сессь болв. Сүүрт Хальмг Таңһчд ах федеральн инспектор Сергей Бойко, таңһчин Улсин Хуралд Хальмг Таңһчин Толһачин элч Манҗин Араш, зөв-йосна болн зарһин, бүртклһнә бүрдәцсин элчнр, таңһчин залврин гешүд орлцв. Таңһчин Улсин Хуралын Ахлач Артем Михайлов сүүриг нүр үгәр секәд, сессьт һурвн төр хәләгдхиг зарлв.

Басң өдрлә «Негдсн Әрәсән» олна дөңнлтин штабд хальмг барин сән Өдрт нерәдсн байрин хург болв. Хальмгин министерствсин, ведомствсин, зөв-йос харлһна бүрдәцсин, таңһчин РМО-син элчнр терүнд орлцв.

Эн җил Әрәсән гегән-герлин министерств сурһульмудт бәәдг музеймүд дунд соньн марһа бүрдәсн билә. Хальмг Таңһчин сурһуль-эрдмин бүрдәцс терүнд шунлттаһар орлцв. Лаганя, Баһ Дөрвдә, Сарпан, Приютна, Хар Һазра райодын болн Элст балһсна дунд сурһульмуд региональн девсңгин марһанд орлцад, Очра Номтын нертә Элст балһсна 8-ч тойгта болн Сарпан района Х.А.Надеевин нертә Уманцевск дунд сурһульмуд ончрад, ашлгч марһанд орлцх зөв авсмн. Энүнә ашар Элстин 8-ч тойгта дунд сурһуль һурдвгч орм эзләд, нег һазра улсин төлә байр-бахмҗ үүдәв.

Басан Бадьминович Городовиков үкр сарин 15-д 114 наснд күрх бәәсмн. Ах үйин улсин тодлсар балһсна уульнцсар адһм угаһар йовад, альд, юн болҗахинь хәләһәд, көдлмшин өдрән таңһчин һардач эклдг билә. Хаалһднь харһсн әмтнлә мендләд, нег үлү уульнцсиг цеврлҗәдг әмтнлә һар атхлдҗ мендләд, көдлмшәрнь соньмсдмн. Тер килмҗинь үзҗәх әмтн көдлмшән сәәнәр кедг бәәснь маһд уга. Кен ямаран көдлмш кеҗәснь йилһл уга, әмтнд кесн кергәрнь килмҗ һарһдг тевчңгү күн бәәсинь эдн тодлна, үрдтән келҗ өгнә.

«Негдсн Әрәсә» партин ханьд орҗадг депутатнр болн сенатормуд садмудт болн колледжмүдт 2025 җилд кех бат ясврин йовудыг бүрткх.