Эн җилин эклцәр кесн то-дигәр, мана таңһчд 96 баахн эк нег дәкҗ өгдг 30 миңһн арслңга демин мөңг авхмн. Эн мөңгн «Демография» гидг келн-улсин төсвин «Үрнь төрҗ һарсн цагт өрк-бүлмүдт дем күрглһн» гидг таңһчин төсвин медлд өггднә. Терүг 2019 җилин туула сарин 1-әс авн 2024 җилин бар сарин 31 күртл цаһан төр болсн 25 нас күрәд уга баахн экнр авч чадҗана.

Хальмг Таңһчин социальн делгрлтин, күч-көлснә болн көдлмшәр тетклһнә министерствин зәңглсәр, «Демография» гидг келн-улсин төсвин «Үрнь төрҗ һарсн цагт өрк-бүлмүдт дем күрглһн» гидг таңһчин төсвин керг-үүлдврмүдин медлд 97 өрк-бүл экин региональн сертификатын мөңгиг олзлв. Ут тоодан терүгәр эдн 6,4 сай арслң олзлв.

Мана тањєчин делгрлтд, бачм болн кўнд кесг тґр хаєллєнд Ірісін правительствин Ахлач Михаил Мишустині ирлєн ик нилчін кўргід бііхнь лавта. Яєад гихлі энўні кґдлмшч йовлєна кемд Элстиг болн райодыг цевр усар тетклєні тґрмўдт єол оньг ґггдв.

Эклц класст сурхд бичкдүдт таалта болна. Эклц класст бичкдүд эрк биш сәәнәр сурхар седнә, му темдг авхасн эдн ичнә. Делкәд медрлин күчн хамгин ик гиҗ эдн иткнә, чидл, йосн болн мөңгн делкәд цугинь залхар седдгинь эдн медәд уга, иргчдән тиим му тоот уга кеһәд уурулх гиҗ бичкдүд тоолна, тиим санан эднд сурһульднь дөң болна. Болв ода бидн хамгин түрүнд сурһуль-эрдмин тускар келҗәнәвидн.

Давсн җил мана таңһчин төлә йир күнд болв. Ниднәһә ирсн хальдврта гем коронавирусин тускар би келҗәхшв. Ковидәс көлтә ода цуг нарт делкә муулян эдлҗәнә. Би оңдан төрин тускар келхәр бәәнәв. Өңгрсн җил мана селәнә эдл-ахун төлә нег үлү күнд болснь маһдго. Урднь үзгдәд уга һаңнас көлтә зуни кемлә цуг мана теегт малын идг шатҗ одв. Тегәд чигн хөөчнрт болн үкрчнрт үвлд хоршасн хотан малдан зуни дундк сарас гилтә өгх кергтә болв.
Яһад гихлә мал гисн юмн хальмгудын төлә хамгин үнтә зөөр мөн. Эн учрар әмтн зальврад деед-бурхдас хур сурад бәәсмн. Зуг зуни кемлә теңгрәс мана һазрур нег чигн дусал унсн уга. Ода күртл мана теегт сән хур орад уга. Болв хойр дәкҗ икәр цасн орв. Эннь бас сән, яһад гихлә цасн – бас уснлм. Түрүн болҗ цасн давсн җилин үкр сард орла. Хөөннь цасн одахн гишң сәәнәр орв. Ода һазр усар ивтрәд, өвсн урһад, малын төлә идг сән болх гиһәд бидн цугтан орсн цаснд теңкән угаһар байрллавидн.
Харм төрхд, Элстд цасн хәәлснә дарунь балһсна уульнцар боомтг угаһар йовдг арһ тасрв. Яһад гихлә әмтн йовдг хату девскртә хаалһс хәәлсн усар дүүрәд, элстихнд ик гидг төр үүдәв. Үлгүрнь, би өдр болһн серүн аһарар киилхәр эврә Клыковин нертә уульнцар йовхдан дуртав. Зуг цасн хәәлснә хөөн әмтн йовдг хату девскртә хаалһар йовн ядв. Хамаран эс хәләввчн эңдән шуугатаһар гүүҗ йовсн усн билә. Йосндан муулян эдлв. Ода усн һазрт ивтрәд уга болв. Яһад гихлә һаң халун, хур-чиг хатяр регионмудт усн түргәр һазрт ивтрнә.
Зуг тер бийнь балһсна һардврт эн туст эврә сурврмудан өгх санатав. Миниһәр болхла, эдн иим төр болхнь урдаснь медх зөвтә бәәсмн. Әмтн йовдг хату девскртә хаалһс усар бичә дүүртхә гиһәд ю кехнь балһсна һадврин специалистнр меддгнь лавта. Зуг Элст балһсна мэрий энүнә тускар ухалсн уга бәәдлтә. Цадхлң күн өлн күүг меддго гидг үлгүр бәәдг биший? Яһад гихлә Элст балһсна толһачнр маднла әдл йовһар йовдмн бишлм. Тедн цуһар цергллтин гиигн машиһәр йовналм. Эн төриг яһҗ хаһлхнь кесг эв-арһ бәәхнь маһд уга. Үлгүрнь, хату девскртә хаалһас усн баһ кемҗәтә цувгудар тогталд гүүһәд тендән хоршагдх зөвтә. Тогталд хоршагдсн усар олн зүсн туста керг күцәҗ болхмн.
ШААКУН Василий

Бидн эврәннь хотл балһсндан йоста келн-улсин онч зүүх зөвтәвидн. Сүл җилмүдт эн туст баһ биш көдлмш кегдсмн. Элстд «Бурхн Багшин алтн сүм», «Долан хонгин бумб», «Бортха» булг, «Сити чесс», Көглтин Даван Гер-музей, «Мөр унсн алтн дәәч» болн нань чигн сәәхн гермүд болн бумбс җил болһн хотл балһснд ирсн миңһәд зуульчин оньг авлна. Зуг эн туст кех көдлмш ода чигн дала.

Пандемий эклсн цагас авн социальн көдләчнрин даавр кесг холванд икдв гиҗ келхлә үнн болх. Эдн хәләвртнь бәәдг медәтнрт, гемтә-шалтгта улст коронавирусн гем түгҗәх цагла онц оньган тусхаҗ, килмҗән өгч дөңгән күргхәр шунна. Нег үлү һанцарн бәәдг медәтнрт социальн кодләчнр хот-хоолынь хулдҗ авч, герин көдлмшинь кеҗ, эндрк бәәдл-җирһлин тускар күүндҗ, хальдврта гемәс саглуллһна тускар цәәлһвр огнә.

Шин җилин өмн өргнд Элстд бәәдг хойр баахн өрк-бүл гер-бүүрин таал ясруллһнд сертификат авв. Ирина Дюдишева болн олн үртә Иван Марина хойр Кулик шаңһас авсн мөңгәр патьр хулдҗ авч шин бүүртә болхмн.

Хөр һар җилин туршарт бидн намрин сүл амрлһна өдрлә экин Өдр темдглнәвидн. Эн хамгин сәәхн болн күн болһнд өөрхн байр болдгнь маһд уга. Күн болһн эн сән өдрлә эңкр экиннь, хәәртә ээҗиннь ач хәрүлҗ, ханлтан өргҗ, бүлән үгән нерәдҗ йөрәхәр адһна. Ик Буурл селәнд бәәдг өнр-өсклң Лиджиевихнә өрк-бүлд эн өдр өрүн эртәс авн шуугата-байрта болна. Тавн үртә баахн экиг, герин эзн күүкд күүг эн өдр күүкднь болн эңкр авальнь йөрәнә, бүлән үгән нерәднә. Күүкднь экдән эврән кесн кегдлмүд белглҗ, ду-бииһән һарһҗ билг-эрдмәрн байрлулна.

Одахн Элстд тањєчиг заллєна Тґв (ЦАР ) секгдв. «Энўг бидн Ірісін Президент Владимир Путині даалєврар бўрдіљінівидн. Орн – нутгин тўрўн регионмудын тоод бидн эн системиг эдлврт орулљанавидн», – гиљ эн йовдлын тускар тањєчин Толєач Хаска Бату келв. Электронн болн то-дигин залєлдан улм ґргір олзлгддг болв. Социальн гґлмд, Интернетд тоолвран бичід Хальмг Тањєчин імтн дґњ сурна.