Әрәсән социальн даатхлһна саңгин Хальмг Таңһчар үүлддг региональн әңгин барин цергллт зәңглсәр, сүл кесн то-дигәр мана таңһчд 2218 күн үрнь күсдундур нас наслтл амрлһнд бәәнә. Эн җилин нәәмн сарин туршарт нилхән асрҗах эк-эцкнрт демин мөңг өглһнд 111 сай арслң олзлгдв.

Мана хотл балєсн цаг ирвіс сііхрљ, ґсљ-ґргљљ йовна. Кесг шин чинрті тосхлтс босхгдад, энўг кеерўлљіні. Эннь Алтн Босха, Бодь суврєн, Долан хонгин сўм, Бурхн Багшин Алтн сўм, нань чигн ке-сііхн, єііхмљті тосхлтс імтні седкл авлна. Элстд 500 шаху уульнц бііні. Эдні нерідлєнь эврі тууљта болн мана балєсна, тањєчин болн орн-нутгин тууљла батар холвата. Урднь кесг уульнц коммуна партин болн Советин йосна єардачнрин болн нўўрлгч ўўлдічнрин нер зўўљісмн. Болв йосн сольгдад, цагин аю дахад, балєсдт тууљлгч кезіњк нерідлєинь хірў сергіљ ґгсн болдг.

Элст балһсна ар-барун үзгт Теңгрин Уйдл гидг уульнцд бичкдүд нааддг талвң тосхлһна көдлмш төгсв. Эн болн хам-хоша бәәдг уульнцсин бичкдүдт цаган сергмҗтәһәр давулхин төлә сән таал тогтагдв. Шидр Элст балһсна администрацин толһач Дмитрий Трапезников углҗ тәвгдсн шин талвң йовҗ хәләв.

«Әәрм-2020» гидг цергә-техническ нарт делкән форум шидр төгсв. Московск мүҗин Одинцовск района «Патриот» гидг һәәхүлин төвд, Кубинка гидг аэродромд болн Алабино гидг полигонд болсн чинртә керг-үүлдврт Әрәсән бәәтхә, 90 һазадын орн-нутгин команд орлцсн билә. Эн керг-үүлдвр секлһнд нерәдгдсн байрт Хальмг Таңһчин Толһач Хаска Бату орлцсн билә. Темдглхәс, Хальмг Таңһч терүнд Әрәсән Өмн үзгин федеральн округин нерн деерәс орлцла, мана билгтнр хальмг улсин сойлла таньлдулҗ билг-эрдм үзүлсмн, уйн наста десантникүд бас делегацин ханьд орсмн.

Шидр Хальмг Тањєчин правительствин Ахлачин дарук Ирина Шварцман тањєчин сурєуль-эрдмин, финансин министерствсин єардачнрла селвлці давулв. Терўнд райодын муниципальн бўрдіцсин толєачнр селекторн залєлдаєар хілігдсн тґрір болсн кўўндврт орлцв. Селвлцінд «Сурєуль-эрдм» гидг келн-улсин тґсвин «Ґдгі цага сурєуль» гидг региональн кґтлврір тосхгдљах объектсиг эдлврт оруллєна, «Демографь» гидг келн-улсин тґсвір кўўкд улсиг кґдлмшір тетклєні, єунн нас кўрід уга кўўкд-кґвўдт бичкдўдин садт немр орм бўрділєні тґрмўд хілігдв.

Һаха сарин нег шинәс авн мана таңһчд олн давхр гермүдин ора яслһна керг-үүлдврмүд эклв. Эн җил мана таңһчд ут тоодан 19 олн давхр герт орань шинрүлгдхмн гиҗ зуралгдҗана. Элст балһснд - 9, Яшлтад – 3, Лаганьд болн Яшкульд – 2, Ик Буурл болн Троицк селәдт неҗәд гермүд эн көтлврт орв. Энжл эн кергт 105,6 сай арслң йилһгдв, терүнәснь 81,9 сай арслң олн давхр гермүдт бәәдг улс цуглулсн мөңгн болна.

Удл уга мана таңһчин хотл балһсн 155 җилин өөнән темдглхмн. Өөнин байр угтҗ Элст балһсна администрацин шиидврәр долан хонг болһн субботник бүрдәгдҗәнә. Терүнә йовудт министерствс-ведомствсин, бәәрн залврин органмудын, бүрдәцсин көдләчнр эргндк һазриг хог-богас ахулҗ, сән таал тогтаҗана.

Ноха сарин эклцәр бидн Хальмг Таңһчин ар үзгин килд бәәх “Гөрәсд” гидг бумблвиг шинрүллһнә тускар бичләвидн. Одахн таңһчин өмн үзгин Приютна болн Сарпулин Апанасенковск райодын кил деер бәәдг бумблв бас шинрүлсмн. Сарпулин талас хәләхлә эн бумблвин деер көк өнгтә төгрг дотр цаһан бадм цецг зурата бәәнә. Дәкәд болхла “Хальмг Таңһч” гиҗ тод бичгәр бичсн үгмүд эн көшәг кеерүлҗәнә.

Хальмг Таңһчин социальн делгрлтин, күч-көлснә болн көдлмшәр тетклһнә министерствин зәңглсәр, бичкдүдиг сурһульднь белдхд дөң күрглһнә буйнч седклин керг-үүлдврин йовудт 877 миңһн арслң цуглулгдв. Тер мөңгәр 823 сурһульчиг хувцлҗ, канцелярск эд-таврар теткҗ, сурһульднь кергтә тоот хулдҗ авв. Таңһчин предприять-бүрдәцс, арһлачнр, селәнә эдл-ахус, селәдин муниципальн бүрдәцс, буйнч секдлтә улс эн кергт демән күргв.

Давсн долан хонгт Әрәсән Президент Владимир Путин шаңһа ачлврмудын туск зәрлг батлв. Терүнд орн-нутгин социальн-экономическ делгрлтд ик тәвцән орулсн болн олн җилин туршарт үнн-чик седклтәһәр көдлҗ йовх улст өөдән нерд зүүлһгдҗәхин, шаңһа орденәр ачлҗахин тускар келгдҗәнә.