Øèäð Ðèãà áàëºñíä XIV Äàëà ëàìèí ãåã³í ´ãñí íîìä Õàëüìã Òàœº÷àñ äîëàí çó øàõó ê¢í îäàä èðâ. ªóðâí õîíãòàí èþíèí 16-c àâí 18 ê¢ðòë ³ìòí Ê¢íäò³ áàãøèí íîìä îðâ. Ýí èê ÷èíðò³ éîâäëûí òóñêàð "Êàëìûêèÿ" ÐÈÀ-ä áîëñí ïðåññ-êîíôåðåíö äååð Áóðõí Áàãøèí Àëòí ñ¢ìèí àõ áàãø Àíšà ãåëœ, Éîíòåí ãåëœ, Ëàðèñà Àëëÿåâà, Âèêòîð Àíþøåâ êåëš ´ãâ.

ªàðòàí ýâò³, ýâð³í ÿìàðàí áîëâ ÷èãí íåã ¢¢ë á³ðš ÷àääã ê¢í êåç³ ÷èãí áèé³í òåš³š ÷àäõíü íóóâ÷ áèø. Ñ¢ë öàãò ¢ñ õ³³÷ëäã, õóìñ êå-ñ³³õí³ð ýä-áîä êåäã, þì óéäã, ºóéðèí 碢ò³ õîò-õîë áîëºäã áàº÷óä ìó áèø îëç îëš ¢¢ëäš³í³. Êåëõä, êåñãíü íèëõä³í àñðšàõ êåìä öàã çóóð ýñ ê´äëš³õ ò´ë³ä³í ãåðò³í îëí ç¢ñí òóñëìš ê¢ðãš ´ðê-á¢ë³í òåš³š³õíü áàéðòà. Ýííü éèð ñ³í, ºàðàðí þì êåäã óëñ êåç³ ÷èãí òåš³ëò³ áîëõíü ìàºä óãà.

Ýí ´äðì¢äò ìàíà òàœº÷ä ºàœ õàëóí áîëšàíà. Ýí ó÷ðàð òàœº÷èí Òîëºà÷èí òîãòàâðàñ øèò³ öóã øàœºà ó÷ðåæäåíüñò ê´äëìøèí äèã-äàðàí íåã ÷àñò õàñãäñí áîëäã. Çóíè õàëóíä áîîäãèí óñíä îðàä ´´ìš ñåð¢öõ äóðí ê¢ðí³. Òåã³ä ÷èãí ³ìòí ´´ìõ áîîäã õ³³í³. Áîëâ éèðèí á³³äã òîãòàë óñíä äóðíäàí ´´ìš áîëøãî.
Óðäíü Ýëñòä ßðìàðî÷í áîëí Êîëîíñê áîîäãóäò ³ìòí ´´ìäã á³³ñìí. Áîëâ ßðìàðî÷í áîîäã êåç³í³ øèðãš îäñìí, çóã íåð³äëºíü òîäëâðò ¢ëäñìí. Êîëîíñê áîîäãò áîëõëà ñ¢ë ê¢ðòë ãèëò³ ýëñòèõí èê- áຠóãà èð³ä, ´´ì³ä àìðäã á³³ñìí. Áè÷êä¢äèí ò´ë³ óñíà ´´äì ãèäã àòòðàêöèîí ò³âãäñí áèë³. ²ìòí³ àìðëºíà ò´ë³ öóã êåðãò³ òààë òîãòàãäñí á³³ñìí. Šèë áîëºí ãèëò³ èþíü ñàðèí íåã øèíä ´´ìëºí³ êåì ñåêãääã áèë³. Çóíè ýêëö³ð àìðëºíà ò´ë³ áîîäãèã îëçëšàºàä, äàðóºàñ óñíà ÷èíðèíü ìóóðâ ãèº³ä ³ìòí ´´ìäãèã óóðóëäã áèë³. Áîëâ íèäí³º³ ýí áîîäãò ´´ìõ ç´âø³ë ò´ð¢ö ´ãñí óãà. Ýí šèë áàñ òèèì á³³äë òîãòâ. Ýí šèëèí ìàé ñàðèí 25-ä Õàëüìã Òàœº÷àð Ðîñïîòðåáíàäçîðèí Çàëëòûí Öåëèíí, Èê Áóóðëà, Ïðèþòíà, Ê´ò÷íð³ ðàéîäò áîëí Ýëñò áàëºñíä ¢¢ëääã "Öåíòðàëüíûé" ÒÎ Êîëîíñê áîîäãèí óñí ÷èíð³ðí ñàíèòàðí-ýïèäåìèîëîãè÷åñê íåêâðì¢äë³ èðëöš³õø ãèš ç³œãëñìí. Òåã³ä ÷èãí Ýëñò áàëºñíà àäìèíèñòðàö ýí áîîäãèí óñíä ´´ìõ áîëí áîîäãèí ê´â³ä àìðõ ç´â ýñ ´ã÷³õèí òóñê òîãòàâð ºàðºñìí. Òåã³ä áàëºñíà ê´ê óðºìëûí ýäë-àõó "¥´ìõ ç´â óãà" ãèš ç³œãëš³õ øèøëœ òåìäã¢ä óãëš ò³âñìí.

Øèäð ²ð³ñ³í Ïðåçèäåíòèí äààëºâðàð ýí¢í³ ñåëâã÷ Ìèõàèë Ôåäîòîâ âèäåîêîíôåðåíöèí ýâ-àðºàð Öåëèíí ðàéîíà Âîçíåñåíîâêà ñåë³ã óñàð òåòêëºí³ ò´ð³ð ñåëâëö³ äàâóëâ. Ýí ñåë³í³ á³³ðí ꢢêä ê¢í Àííà Ðóñòàìîâà îðí-íóòãèí Ïðåçèäåíòä áè÷ã³í èë㳺³ä, óñàð òåòêëºí³ ò´ðèã õàºëëºíä ä´œ áîëõèã ñóðñìí. Ýí ñåëâëö³íä Õàëüìã Òàœº÷èí ïðàâèòåëüñòâèí Àõëà÷ Èãîðü Çîòîâ, òàœº÷èí ÆÊÕ-í áîëí ýíåðãåòèêèí ìèíèñòðèí äàðóê Ñåðãåé Ðàðîâ áîëí Öåëèíí ÐÌÎ-í òîëºà÷ Åâãåíèé Ìàìóòîâ îðëöâ.
Îäà äååð³í Àð ¢çãèí Ëåâîêóìñê óñíà òîãòàëàñ Èê Áóóðëà óñíà ñóðâëší Âîçíåñåíîâêà ñåë³í ê¢ðòë óãëš ò³âãäñí á³³í³. Ñåë³í³ çàõä óñíà äàðëò äèãëäã õîéð òîñõëò áîñõãäâ. Ýí îáúåêò ýäëâðò îðóëõäàí áåëí, òåã³ä ýí šèëèí ÷èëã÷ ê¢ðòë íààðàí óñí îðóëãäõ. Òåð öàãò ñåë³í³õí óñ àâ÷ ÷àäõìí. Ýí òîñõëò "2013-2020 šèëì¢äò æèëèùí-êîììóíàëüí òóñëìšèí ÷èíð ´´äë¢ëëºí, òàœº÷èí ÆÊÕ-í èíôðàñòðóêòóðèí äåëãðëò" ãèäã øàœºà ïðîãðàììàð ê¢ö³ãäš³í³. Ýí êåðãò 10 ñàé àðñëœ éèëºãäâ, óò òîîäàí 4,14 äóóíà ºàçðò òóðâà óãëš ò³âãäõ ç´âò³. Äàðóíü ñåë³í³ óóëüíöñàð óñíà ñóðâëš òîñõëºíà ê´äëìø ýêëõìí. Ýí ê´äëìø ñåë³í³ äåëãðëòèí ïðîãðàììàñ èøò³ ê¢ö³ãäš³í³. Óò òîîäàí ýí êåðãò 26,3 ñàé àðñëœ éèëºãäõìí. Êåëõä, òîñõëòûí ê´äëìø ºóðâí äåâñœã³ð 2020 šèë ê¢ðòë ê¢ö³ãäõ ç´âò³ áèë³, áîëâ òåð¢ã 2019 šèëä ò´ãñ³õ êåðãò³ ãèš ïðåìüåð-ìèíèñòð äààëºâð ´ãâ.

Áàëºñàð ê´ëãí-ê¢÷í õàÿ-õàÿ éîâíà, ºàœ õàëóíä óäàíä ºàçà çîãñ÷, ê´ëãèã ê¢ë³õ êåðãò³ áîëíà. Òîñí-ò¢ë³í³ ¢í ´´äë³ä, ³ìòèã ç´´õä ºàðóòà áîëšàíà ã躳ä êåñã šîëà÷íð ê´äëìøò³í ºàðäãàí óóð÷ ãèš ýëñòèõí ìàíà ãàçåòèí ðåäàêöóð šèœí¢ëš, ò´ð³ðí õóâàëöâ.

Èþíü ñàðèí 23-ä øêîëàí ò´ãñ³š³õ áàº÷óäûí áàéð áîëšàíà. Õàëüìã Òàœº÷èí Òîëºà÷ Àëåêñåé Îðëîâ áàº÷óäûã õàëóíàð é´ð³š³í³. "Ê¢íäò³ ꢢêä-ê´â¢ä, ýíäð òàäí øêîëàí ò´ãñ³ñí³ òóñê àòòåñòàò àâõèò. Ýí ´äð³ñ àâí òàíà šèðºëä ´ðãí õààëº ñåêãäš³í³. Òàäíèã øèí êåðã¢ä áîëí èê ê¢ö³ìšñ ê¢ë³š³í³. Ò´ðñêí øêîëàñí ºàð÷àõ òàäí îëí šèëä³í ñóðñí ºàçðàí, ýœêð áàãøíðàí, ¢¢ðì¢ä³í ýðêš³í óãà òîäëõèò. Òàäíà ñóðºóëü÷íðèí á³³äë-šèðºë ñîíüí áîëí áàéðòà áîëñíü ëàâòà. Áàãøíð òàäíä ìåäðë ´ãâ, óõà çààâ, ò¢ð¢ éîâäëàñ ÷èãí ãåòëš, øèí šèðºëä áåëäâ. Òàäíà áàãøíð, ýê-ýöêíð, ýýš-ààâíð áàéðëšàíà, òàäíèã 䴜횳í³, èðã÷ä³í ÷èãí äèèëâð á³ðõèã äóðäšàíà. Ýäíèã áàñ é´ð³š³í³â. Ê¢¢êä-ê´â¢ä, áèéä³í ´´ä³í ê¢ñëì¢ä ò³âš, òåäíä³í ê¢ð÷, ´´ðõí ýëãí-ñàäàí, ò´ðñêí òàœº÷àí òóóðóëš éîâòí! Øêîëä àâñí ã¢í ìåäðë, øàãøàâäûí ñóðºìš òàäíä ê´òëâð÷ áîëš, äóðòà ýðäì ø¢¢š àâõä, áèëã³í öààðàíäíü ´ð㚢ëõä òóñëòõà!",- ãèš òàœº÷èí Òîëºà÷èí É´ð³ëèí áè÷ãò êåëãäš³í³.
ÐÔ-í ÔÑ-èí Îðí-íóòãèí Õ¢¢âèí äåïóòàòíð Ìàðèíà Ìóêàáåíîâà, Áàòîð Àäó÷èåâ, Õàëüìã Òàœº÷èí Óëñèí Õóðàëûí (Ïàðëàìåíòèí) Àõëà÷ Àíàòîëèé Êîçà÷êî, ïðàâèòåëüñòâèí Àõëà÷ Èãîðü Çîòîâ áàñ øêîëàí ò´ãñ³š³õ áàº÷óäûã ýäí³ ñ³³õí áàéðëà öàºàí ñåäêë³ñí é´ð³š³í³, ýäíä õ´âò³ šèðºë äóðäšàíà.

Èþíü ñàðèí 22 - ñàíëûí áîëí ºàøóäëºíà ¥äð. Õàëüìã Òàœº÷èí Òîëºà÷ Àëåêñåé Îðëîâ ýí òóñò îëí ³ìòíä Äóóäâð êåâ. "1941 šèëèí èþíü ñàðèí 22 - Ò´ðñê³í õàðñã÷ Àëäð ä³³í³ ýêëö ²ð³ñ³í òóóšä õàìãèí ºàøóòà éîâäë áîëšàíà. Ýí ´äð áèäí ôðîíòä ³ì³í ³ðâëëãî ä³³ëäñí áîëí òûëä 㢚ðš ê´äëñí óëñèã òîäëíàâèäí. ij³í³ öàãò ìàíà îðí-íóòãèí îëí êåëí-³ìòí³ ýë÷íð, òåð òîîä Õàëüìãèí óëñ, ýýì-ýýì³í ò¢øëä³ä, õîðòíàñ ³³ëãî óðàëàí ä³âð³ä, Ò´ðñê³í õàðñš, Àëäð Äèèëâð äåëäë³. Ýäí³ íèë÷³ð áèäí ýâèí òààëä á³³š, ò³âñí ê¢ñëä³í ê¢ð÷, èê ÷èíðò³ êåðã¢ä ê¢ö³í³âèäí. Ç´ðìã áààòðìóäûã ìàðòõ ç´â óãàâèäí.
Ò´ðñê³í õàðñà÷íðò - ì´œêèí òóóðìš! Ýäí³ ¢ëã¢ð ìàäíä ýâèí á³³äë õàäºëëºíà áîëí ²ð³ñ³í ê¢÷èã óëì áàòðóëëºíà êåðãò èê³ð òóñëšàíà. Èþíü ñàðèí 22 ìàíà îðí-íóòãèí óëñèí áààòðëüã éîâäëìóäûã áîëí íåãäëòèã òîäëóëäã ´äð áîëš îíüäèí ìàíà ñåäêëä ¢ëäõ",- ãèš òàœº÷èí Òîëºà÷èí Äóóäâðò êåëãäš³í³.
ÐÔ-í ÔÑ-èí Îðí-íóòãèí Õ¢¢âèí äåïóòàòíð Ìàðèíà Ìóêàáåíîâà, Áàòîð Àäó÷èåâ, Õàëüìã Òàœº÷èí Óëñèí Õóðàëûí (Ïàðëàìåíòèí) Àõëà÷ Àíàòîëèé Êîçà÷êî, ïðàâèòåëüñòâèí Àõëà÷ Èãîðü Çîòîâ áàñ ýí ñàíëûí áîëí ºàøóäëºíà ¥äðèã òîäëš, Ò´ðñê³í õàðññí áîëí òûëä ê´äëñí óëñèí èê ÷èíðò³ ¢¢ëäâðèíü îíö òåìäãëš, ýäíä èê õàíëòàí ´ðãš³í³.

Òàœº÷èí áè÷êä¢ä çóíè àìðëºíä ºàðñí á³³í³. Õîòë áàëºñíà áè÷êä¢äèí êåñãíü ñåë³äò á³³äã ýýš-ààâäàí îäâ. Ýëñòèí 21-÷ òîéãòà äóíäûí øêîëûí 3-÷ "å" êëàññ éè뺳í ñ³³í³ð ò´ãñ³ñí Àðèíà Õå÷èåâà ßøêóëèí ðàéîíà Óëàí Ýðã ñåë³íä àìð÷àíà. Š´´ëí ñåäêëò³ ýýšíü Àíòîíèíà Íèêîëàåâíà Äåìáèëîâà ýí¢ã äàœãèí êèëìšò³º³ð õ³ë³í³. Àëòí ºàðòà ààâíü Âëàäèìèð Ýðäíèåâè÷ ýí¢íä äàëà þì äàñõš, šèðºëäíü ò¢øã áîëíà.

Òèìîôåé ä´íò³. Ýí þóºàð ÷èãí ñîíüìñíà, ¢ãò³-ꢢðò³ ê´â¢í. Á´ä¢í óëñèí êåëñ³ð, ç³ðìä³í Òèìîôåé äåãä óðàëº, çîãñë óãà ꢢíäõä³í äóðòà. Áîëâ ýí¢í³ ´´ðõí óëñíü, òåð òîîä Íàñòÿ ºàºàíü, ýííü ìó ãèš òîîëšàõø. Ýýš ààâ õîéðòíü äóðòà à÷èí èèì á³³äë áàñ òààñãäšàíà.
Íåã ä³êš Òèìîôåéèí ýê-ýöêíü ê´â¢º³í õîéð äîëàí õîíãò ýýš-ààâäíü ¢ëä³í³. Òåäí³ ãåðò ê´â¢í³ ýëíöã ýýš,-ààâèí ýê áàñ á³³š. Ýëíöã ýýšíü Òèìîôåéò³ õîþðí ´äðèí äóóñí õàìäàí éîâäã ì´í. À÷ ê´â¢í ýí ýýšò³º³í á³³õë³ðí, ñîœñõâðòà, òîãòóíàð áèé³í á³ðäã áîëâ. Òèèãš ýëíöã ýýšíü òîîëšàñìá, ýñ ãèš ¢ííä³í òèèì á³³ñíü êåëõä áåðê. Ê¢í áîëºí áèéä³í êåõ êåðã³í îëàä, íåã-íåã³í ýýðëãî á³³â.

"Îëí à÷íðòí ¢é³ñ ¢éä òàäíèã ñàíõ", - ãèš Äîãøí Ç¢íºàð íóòãèí öåðãèí àõëà÷íð ä³³÷íð³í é´ð³š êåëäã á³³š. Ç¢íºàð íóòã èê ê¢÷ò³ á³³â ÷èãí, õàðì ò´ðõä, ýí îð÷ëœãèí õàìã 碢ë êåç³ íåã öàãò óãà áîëš îäíà. Òåð êåì³ñ àâí ºóðâí çó øàõó šèë äàâñìí. Çóã òåð öàãèí ´âêíðë³ ìàäíèã õîëâšàõ îëí "óòöí" îäà ê¢ðòë á³³º³. Òåð äóíä Àìð-Ñàíàí íîéíà ñ¢ëä. Øèäð ìàíà óëñèí òóóšä îí÷òà íåã éîâäë ó÷ðñí ì´í. Õàëüìãèí, Àëòàéèí áîëí Ìëûí áàðóí ³³ìã¢äèí ´´ðäíð Áóðÿòèí Ñåëåíãèíñê ðàéîíä öóãëðàä, ªàíäèã Àëòàéä õàäºëãäñí ñ¢ëäèã ñåäêë-ñàíàºàí íåãä¢ëš ò³êñìí.
¥´ðäèí õààäûí á³ðš³ñí ñ¢ëäèã Áóðÿòèí ºàçðò ò³êñìí. Ó÷ðíü þóíäâè? Òóóšèí õàëõñèã øèí³ñ àâàä óìøõëà, Ç¢íºàðèí ñ¢¢ëèí ºàðäà÷ Àìð-Ñàíàí íîéí ´äã³ öàãèí Áóðÿòèí ºàçðò îðøàãäñíü ìåäãäí³. ²ìä á³³õä³í Àìð-Ñàíàí ìàíü÷æóð-êèòäèí öåðãèã äàìšàä, íóòãàí òîëºàëõàð ñåäâ. Çóã Öèí óëñèí áîãä õààíä ìåêëãäñìí. Ç¢íºàð òîëºà óãà ¢ëäš ä³³ñíä³í äèèëãä³ä, Àìð-Ñàíàí ÷èãí öîë óãà ¢ëäâ, îëí ìèœºí ´´ðä ê¢í ³ìí³ñí õàºöâ. Òåã³ä Àìð-Ñàíàí áóðóºàí ìåäñí áîëàä, õîðòí ä³³ñèã ê´´õ³ð áóöëòàí ýêëâ. Ýêëñí ä³³í³ àøòíü Öèí óëñèí öåðã Ç¢íºàðèí ºàçðèã ýçëâ. Àìð-Ñàíàí íîéí áîëõëà óëñòàºàí Àëòàéä ᢢðëš ²ð³ñ³í õàíüä îðñìí. 1757 šèëä Àìð-Ñàíàí íîéí Òîáîëüñê áàëºñíä ´œãðâ. Òåð¢í³ öîãöèã Öèí ²ð³ñ³ õîéðèí ìåš³ä (¥äã³ öàãèí Áóðÿòèí Ñåëåíãèíñê ðàéîí) Öèí îðí-íóòãèí ýë÷ä ¢ê÷ îäñèíü ìåä¢ë³ä îðøàâ.