Цуг орн-нутгудт одахн гилті авъяст тохрсар лу сарин 21-д тґрскн келні Нарт делкін ґдр темдглні. Яєад гихлі ода делкід кесг келн-улсин тґрскн келн уга болад геедрні, тегід тиим бає тоота келн-улсин келиг иргч ўйнрин тґлі хадєлхин кергт тиим олна нарт делкін ґдр батлсмн.

Маңһдур цуг нарт делкәд төрскн келнә Өдр темдглгдхмн. Мана таңһчд эн өдр угтҗ кесг керг-үүлдвр, марһан, хәләвр болна, таңһчин сурһульчнр дунд төрскн келән сәәнәр меддг күүкд-көвүд йилһҗ авгдна. Сүл цагт дорас өсч йовх баһ үй төрскн келән дасч авхар шунҗахнь темдгтә. Тиигәд, Хальмгин төв хурлд хальмг кел даслһна кичәлмүд бүрдәлһн сән авъяст тохрв, терүнд кесг күн орлцв. Өдгә цага баһчуд хальмг кел даслһна халхд шин эв-арһс олзлхар зүткҗәнә гиҗ келх кергтә. Баһ наста Мучкан Арслң олн кел меддг Дмитрий Петровла хальмг кел дасч авлһна төсвин седвәр татв. Бидн шидр энүнлә харһҗ күүндәд, эн төсвин тускар тодрхаһар келҗ өгхиг сурвидн.

Өдгә цагт келән меддго зәрм баһ наста хальмг эк-эцкнр эврәннь бичкдүдән дунд сурһульд төрскн келндән дасхулхар бәәхш. «Ю хәәҗ мини бичкдүд хальмг келән медх зөвтә? Энүнәс эдн ямаран туста болхмн? Ода хальмг келн уга болн гиҗәнә. Англь, немш аль парнцс кел медтхә. Тиигхлә мини күүкд даңгин бийдән теҗәл олҗ авхнь маһдго», – гиҗ тедн келнә.

Әрәсән правительств 2020 җилин ашар эрүл-менд харлһна халхин информатизацин төриг күцәмҗтәһәр хаһлсн РФ-н субъектмүдин то-диг тогтав. Хальмг Таңһч Өмн үзгин федеральн округд 1-ч орм эзлв, Әрәсән субъектмүд дунд болхла 17-ч ормд һарв.

Күн болһнла эс күләсн харһлтс болна. Нанла бас хая-хая тиим харһлтс учрла. Үлгүрнь, 2010-ч җилин зунар би «Хальмг үнн» газетин даалһврар Москва балһснд биләв. Кергтә керг-үүлдврт орлцчкад, би метроһар гиичлүрн хәрҗ йовлав. «Маяковская» станцд бууһад, оңдан поездт сууҗ герүрн йовҗ йовх кергтә бәәсмн.

Әрәсән ачта зурач Владимир Васькина үүдәврмүд Элст балһсна һол кеермҗнь болсиг цугтан меднә.
Хальмгин һазрар соньмсдг, нааран Элстүр ирдг әмтнә то тасрхш. Европд бәәх хамгин ик болн сәәхн хурлд ирхәр әмтн күсл кенә. Ик зунь тер күслән күцәһәд, Бурхн Багшин Алтн сүмд ирәд шаҗна цуг зокалар кегдсн сәәхн хурлла, терүнә эргндк соньн болн гүн чинртә олн скульптурн үүдәврмүдлә таньлдна. Хальмгин Төв хурлд орҗ ирхлә, хамгин түрүнд әмтиг Бурхн Багшин ик көшә оньгиг авлна. Өндртән йисн метр күрдг сүркә көшә бурхн-шаҗна һол номиг үүдәсн, күмн әмтнд заясн Бурхн Багшин дүр тосна. Шаҗнд шүтдг, тер дотр хальмг улстан хәәртә эн дүриг цутхсн күн – скульптор, Әрәсән ачта зурач, Хальмгин искусствин ачта үүлдәч, Хальмг Таңһчин күндтә иргн Владимир Васькин.

Хальмг Таңһчд төрскн келнә арвн хонг зарлгдҗана. Төрскн келнә Нарт-делкән өдриг угтҗ, эн керг-үүлдвр күцәгдҗәнә. Сурһуль-эрдмин болн номин таңһчин министерств терүг лу сарин 15-с авн 24 күртл кеҗәнә.

2020 җилд «Литературная Россия» гидг газет Әрәсән бичәчнрин Ниицәнлә болн Әрәсән номин академин Кел шинҗллһнә күрәлңлә хамдан марһа зарлсмн. «Мини төрскн келн» гиҗ тернь нерәдгдлә.

Цугәрәсән олн-әмтнә фронтын Хальмг Таңһчд үүлддг региональн штабин элчнр «Ицлин гер» гидг җирһлин күнд таалд туссн күүкд улсин болн бичкдүдин социальн хорһдлд зу һар дегтр белглв. Эн керг-үүлдвр дегтр белглһнә нарт-делкән Өдрт нерәдгдҗ бүрдәгдв.

Шидр медәтнрин төлә бүрдәгдсн компьютерн сурһулиг дарани баг төгсәв. Дәкәд нәәмн медәт эн көтлврт орлцад, компьютер олзлдгиг дасв. Эдн мергҗлтән өөдлүлснә туск иткл цаас авв.