«Ірісін балєсн – келн-улсин шиидвр» гидг Цугірісін марєанд Хальмгин хотл балєсн орлцљана. Ірісін хамгин соньн, ґвірц, олн меддг болвчн эврі ончта болдган медўлсн балєсд марєана нўўрт єархмн. Марєан интернетин янзар кегдљіні. Імтн бийснь онлайн эв-арєар дууєан ґгч, марєана хамгин соньн балєсиг йилєлєнд орлцхмн.

Ірісін УФСИН-а Хальмг Тањєчар ўўлддг заллтын барин цергллтин зіњглсір, Хальмгин спецназин цергчнр Цугірісін керг-ўўлдврт орлцхар шиидсмн. «Гюрза» гидг шишлњдўлгдсн багт ордг цергчнр Ірісін спецназин цергчнр дурлдг хотын электронн дегтр белдлєнд эврі тівцін орулв.
Шишлњдўлгдсн иим багмуд УФСИН-а территориальн органмудын кемљінд бўрдігдід, 30 љил болљах ґґнлі ирлцўлљ, тиим электронн дегтр єарєх болсмн.
Хальмг спецназовцнр терўнд йир сіінір белдв. Кеер теегт эдн шишлњ хот кедг біір белдв. Хамгин тўрўнд эдн кўр белдв. Єазриг малтад, ґдрин дуусн єал тўлід халулсн нўкнд хґґні махиг бўклднь булад, сґґни дуусн біілєід, болєдг кезіні цага хальмгудын хотыг цергчнр белдв.
Теегин улсин хамгин дурта дотр чигн, дарунь махн-шґлтієін чанад єарєгдв. Хотын деељ болљ ўсті-тоста љомба чангдв. Љомбаг дахулљ, амтта боорцг шаргдв. Тиигчкід спецназовцнр хот болєна тускар тодрхаєар келід, яєљ болєдгинь тохнята кевір ціілєв. Хот чансинь, ціілєљ келсинь соњссн маднд терўгинь идх дурн кўрід біів. Мана цергчнр зґргті деерін ямаран эвті болн чадмг кґвўд болљана гиљ бахтљанавидн.
Тиигід спецназовцнр хальмг келн улсиннь хотыг Ірісін хотын электронн дегтрт орулв.

Хальмгт даруєас «Арт-резиденц» эклљ ўўлдхмн. «Нўўдл улс то-дигин цагт» («Цифровые кочевники») гиљ тер арт-тґсв нерідгдљіні. Эн тґсвін Хальмгин команд хулһн сарин 24-д Москвад креативн индустрийин чуулһна (ик хургин) секлєнд ўзўлв.
Хальмг Тањєчин Толєач Бату Хасиков келсір, тањєчд билгті баєчуд олн. Зуг теднд дґњ кергті. Билг-эрдмін, чадмган, эв-дован делгрўлх таал теднд бўрдіх кергті.

«Жањєр» кинотеатрин, хґґннь ТЮЗ біісн герин ясвр кегдљіхиг імтн медні. Сойлын эн бүрдәцнь ясгдљ белдгдсні дару энд наадєасин тањєчин театр секгдхмн. Эн йовдлд урдаснь белдвр кегдљ, театрт кергті цуг хорас, давтлтднь туста таал тогтахар бає биш кґдлмш кегдљіхин тускар тањєчин сойлын болн туризмин министерствд келні. Ода «Сойл» гидг келн-улсин тґсвин кемљінд ясврин кґдлмш кегдљіні. Федеральн шаңһас эн кґдлмшт 53 сай арслњ йилєгдсмн.

Хальмг улс олн отг-әәмгүдәр хувагдна. Зәрм отг-әәмгүднь тооһарн цөн, зәрмнь болхла өнр-өргн юмн болад бәәнә. Тиим олн тоота, өргн нутгта әәмгүд дотр Чонс орна. Чонс гисн ут тууҗта улс мөн. Эдн Чиңгс хаана үйәс чигн урд бүрдснь тодрха. Чонсахн үүдснә туск домг иим: «Кезәнә сәнҗ. Моңһлчуд эк-толһа уга йовлдсн бәәҗ. Хан-нойн угад, закан-йосн уга болад, нег-негнәсн һазр бултулад, нег-негән дәәләд, алад бәәсмн. Тегәд нег дәкҗ нег әәмгиг дәәснь ирәд дәәлҗ. Тер әәмгин нег бергн хойр көвүтә болад, хойр көвүһән аврхин төләднь ик хәәсн көмрүләд, эднән хәәсн дор бултулҗ.

Көк теңгр дор, көрстә һазр деер хальмг биилә әдл би бәәхш. Хальмг би ончта болдг мөн. Яһад гихлә, хальмг улс Барун Моңһлас һарад, зүн өмн үзгин Европин һазрт ирсн мөн. Төв Азин сойлта болад, Европин һазрт оңдан үндсни олн улсла харһлцад, теднә сойлыг үзәд, эврә сойлан байҗулсмн. 400 җилин туршарт орс, маңһд, хасг, хазг, кавказин олн улс дунд өөрд-хальмг улс бәәдг.

Өцклдүр Хальмг Таңһчин эрүл-менд харлһна министр Кикенә Юрий болн Роспотребнадзорин Хальмг Таңһчар үүлддг заллтын һардач Санҗин Җаңһр олнд зәңгллһнә эв-арһсин көдләчнрлә харһв. Дааврта һардачнр харһлтын йовудт таңһчин эрүл-менд харлһна систем делгрүллһнә, келн-улсин төсвин медлд хаһлгдҗах төрмүдин тускар келҗ өгв. Тер мет мана таңһчд коронавирус гемин туст тогтсн бәәдлин, эрүл-менд харлһна көдләчнр эн күчр цагт ямр кевәр үүлдҗәхин, саглуллһна керг-үүлдврмүд яһҗ күцәгдҗәхин, гриппәс тәрлһнә дааврта кемин тускар бас келгдв.

Хальмг Таңһчин социальн делгрлтин, күч-көлснә болн көдлмшәр тетклһнә министерств зәңглсәр, хөрн дөрвн җилдән давулгдҗах «Әәмшг уга бәәлһн болн күч-көлс харлһн БИОТ-2020» гидг нарт-делкән хург болн һәәхүл түрүн болҗ онлайн кевәр болхмн. Эн керг-үүлдвр бар сарин 8-с авн 11 күртл давулгдх.

Эн љил коронавирус гидг хальдврта гем учрад, мана біідл-љирєлд ик харшлтан кўргљіні. Цуг нарт делкід імтн гемнід, эрўл-менд харлєна кґдлічнрин дґњ-тусар эдгљіні. Эмчнр, дунд медицинск кґдлічнр болн санитармуд ґґрхн элгн-садан кесгтін ўзлго кўчр біідлд кґдлљ, урднь ўзгдід уга геміс імтиг эдгіљ авхар гўљрљ ўўлдљіні. Бидн коронавирус геміс хґрлєні кергт орлцљах эрўл-менд харлєна кґдлічнрин тускар бўлін ўгін келљ, «Хальмг ўнн» газетин халхст теднд ханлтан ґргх санатавидн.

Һунн наснас авн долан нас күртл бичкдүдиг асрҗах иргнмүдт хулһн сарин демин мөңгиг цаглань өгснә тускар таңһчин социальн делгрлтин министерств зәңглв. 2020 җилин хулһн сарин 21-д кесн то-дигәр мана таңһчд һунн наснас авн долан нас күртл бичкдүдиг асрҗах 10848 күүнд сар болһн өгдг демин мөңгн өггдв. Эн җилин эклцәс авн хулһн сар күртл эн кергт 608,7 сай арслң олзлгдв. Тер тоод федеральн шаңһас 501,2 сай арслң, Әрәсән залврин шишлң көрңгәс 101,4 сай арслң болн таңһчин шаңһас 6,1 сай арслң йилһгдсмн.