Әмд күн һаза бәәдг биш, «хар герт хан, бор герт богд» – гисәр сән-му болв чигн, герт бәәх йоста. Ода болхла, мана хальмгуд шин герт орхларн, үзсн-соңссарн талдан келн-улсин авъяс дураһад миисиг түрүләд орулдг эс гиҗ хурлас авч ирсн цаһан тутрһ энд-тенд герин шуһуһар цацад авчкад, седкл таварн суудг. Хуучн йосан алдхла, күн ю эс кенә? Ода шин герт орх йосна тускар мана умшачнрт бичәд өгий!

Крупнейший научно-исследовательский центр филологической науки России – Институт мировой литературы (ИМЛИРАН), основанный по инициативе А. М. Горького и носящий его имя, регулярно организовывает и проводит научную конференцию «Национальные картины мира в литературах и фольклоре народов Российской Федерации». В 2021-м году научный форум литературоведов и фольклористов прошел в Москве 7–8 октября.

Ик кезәнәс авн күүкд күн герин һулмтыг хадһлна гиҗ келдг мөн. Күүкн үриг өскәд асрхла, цуг келн-улст сурһмҗ өглһнлә әдл гисн үлгүр бәәдг йоста. Мел эн үлгүрлә ирлцүлҗ, Геннадий Лиджиевич болн Марина Тюмидовна Инджиковихн Виктория ууһн үрндән чик сурһмҗ өгч җирһлин хаалһд орулв. Шидр эн соньн күүкд күүнлә харһад кесгтән күүндвидн.

В этом году День пищевой промышленности России (День пищевика, День пищепрома) выпадает на третье воскресенье, 17 октября.

Эн җил Әрәсә болн Моңһл хоорнд элчнрин хәрлцә батруллһна 100 җилин өөн темдглгдҗәнә. 1921-ч җилд үкр сарин 5-д Москва балһснд Моңһлын олн-әмтнә болн РСФСР-ин һардврин хоорнд бооцан батлгдсмн. Зун җилин туршарт хойр орн-нутг политическ, экономическ, хулд-гүүлгәнә, сойлын халхар хамцу үүлдҗ, иньгллтин болн нөкцлтин залһлдаг батрулв. Эн залһлда делгрүллһнә чинртә кергт Хальмг Таңһчин тәвц чигн бәәнә, юңгад гихлә ахнр-дүүнр болҗадг моңһл болн хальмг улсин тууҗ, сойл негн болҗана.

В социальных сетях у меня множество друзей из братской Монголии. Кстати сказать, мы зачастую все употребляем слово «братский»: какие только страны ни называем братскими, и далеко не всем подходит это определение. А вот Монголия для России – это, действительно, братская страна, тем более для Калмыкии. Ибо у калмыков и монголов одни корни, много схожего в истории, языке, культуре, традициях, укладе жизни, характере, привычках, внешности, наконец! И это мы, калмыки и монголы, всегда подчеркиваем во время общения в социальных сетях. Но во время общения у монгольских друзей порой проскальзывает некоторая обида по отношению оценки в нашей стране, да и в мировом сообществе помощи Монголии СССР во время Второй мировой войны, ее вклада в разгром фашистской Германии. Монгольские братья говорят, что многие жители России слишком высоко оценивают помощь США и Англии Советскому Союзу во время войны, поступавшую в СССР в рамках ленд-лиза от западных союзников. И совсем мало говорят о том, какую помощь оказала нашей стране во время войны малочисленная Монголия. При этом монголы всегда подчеркивают, что, когда Гитлер напал на СССР, многие страны заняли настороженную позицию, ожидая, как будет развиваться наступление фашистских войск на Советский Союз. А Монголия в первый же день войны официально заявила, что она на стороне Советского Союза и намерена всеми силами и средствами оказывать помощь нашему государству. Таким образом, определимся сразу, что первую помощь стране Советов в ее борьбе с фашистскими захватчиками оказали не Великобритания или США, а братская Монголия.

Месяц назад многие контейнерные площадки для сбора твердых коммунальных отходов (ТБО) в столице и районных поселках республики были захламлены. Особенное внимание жители обратили на контейнеры, где собирались пластиковые емкости: они были переполнены.

Тәв һар җил хооран нүднә харань тату улсин төрмүдт олн-әмтн оньган тусхаҗ, эднд дөң-тусан күргхин төлә нарт-делкәд цаһан тайгин өдр темдглдг болв. Нүднә харань тату улсин Цугәрәсән ниицән эн өдриг 1987-ч җиләс авн темдглдг болад, гемтә-шалтгта улсин төрмүдт нерәдҗ олн зүсн керг-үүлдвр давулна. Мана таңһчд эн өдр угтҗ бас олн билг-эрдмин фестивальмуд, марһас давуллһн сән авъяст тохрв. Зуг ода эпидемиологическ бәәдләс иштә олн-әмтн орлцдг керг-үүлдврмүд давулгдҗахш. Болв тер бийнь эрмдгтә улсин төрмүд хаһллһнд ик оньг өггднә.
Цугәрәсән ниицәнә мана таңһчд үүлддг региональн әңгд ут тоодан тавн зу һар күн орна. Элст, Городовиковск болн Лагань балһсдт, Баһ Дөрвд селәнд КРО-н бәәрн әңгүд үүлднә. Мана таңһчд үүлддг региональн әңг нүднә харань тату улсин социальн харслтын, эднә реабилитацин, эднд сән таал тогталһна төрмүд хаһллһнд шунмһаһар орлцна. Тиигәд, эдн одахн коммерческ биш бүрдәцсин дунд болсн марһанд «Открытый мир» гидг төсв белдәд, мөрә шүүҗ авв. Эдн гемтә-шалтгта улс өдгә цага эв-арһс олзлдгиг дасч авхин төлә 422 миңһн арсңга субсидь авв.
– Таңһчин спортын болн баһчудын политикин министерств маднд төсв белдхд дөң-тусан күргснд ик ханлтан өргҗәнәвидн. Мөрән мөңгиг гемтә-шалтгта улсин төлә шишлң мобильн эв-арһс хулдҗ авлһнд, волонтермудыг сурһлһнд, шатрин-дөөвин марһа давуллһнд болн нань чигн кергт олзлхар зуралҗанавидн. Тер мет өдгә цага эв-арһс олзллһна халхар мастер-класс бүрдәгдхмн, үкр сарин 12-ас авн 19 күртл нүднә харань тату улсин төрмүдт нерәдсн видеоролик олна оньгт тусхагдхмн. Коммерческ биш бүрдәцст шаңһа дөң күргҗәхнь темдгтә, мана төсв таңһчин марһанд диилвр бәрснь маднд ик күцәмҗ болв, – гиҗ нүднә харань тату улсин Цугәрәсән ниицәнә КРО-н ахлачин нөкд Орусан Лидия келв.
Нүднә харань тату, сохр улст сән таал тогталһна төр чинртә болҗана. Мана хотл балһснд шишлң светоформуд углҗ тәвгдсн бәәнә, эмнлһнә бүрдәцст Брайлин үзг олзлҗ кабинетмүдин өөр шишлң темдгүд бәәнә. Болв иим гемтә-шалтгта улсин төлә олна көлгнд, олна һазрт сән таал тогталһна төр хаһлх кергтә гиҗ Лидия Эренценовна заав. Мана таңһчд нүднә харань тату улс нөкд болдг нохасиг олзлдгнь йир ховр. Зуг Лагань балһснд бәәдг Барана Герман нүднә харань тату улст дөң болдг нохата.
Хальмг Таңһчд үүлддг олна бүрдәц мөчн сард 90 җилин өөнән темдглв. Өөнд нерәдҗ хулһн сарин 20-д нүднә харань тату улс дунд шатрин болн дөөвин марһан, маңһдуртнь байрин хург болхмн. Темдглхәс, нүднә харань тату улсин ниицәнә гешүд эрмдгтә улс дунд болдг спартакиадт, билг-эрдмин фестивальд шунмһаһар орлцна. Шидр Абушан Дантес Ростов-на-Дону балһснд болсн «Цаһан тайг» фестивальд орлцад, Әрәсән Өмн үзгин округин девсңгин лауреат болв. Хальмг Таңһчин олн-әмтнә артист Шовгура Арслана сурһульч фестивалин гала-концертд орлцад, домбр цокад, хальмг айсарн жюрин гешүдин зүрк авлв. Келхд, эн марһаг олн җилдән нертә дууч Диана Гурцкая бүрдәҗ давулна.
Цаһан тайгин нарт-делкән Өдрин һол күслнь нүднә харань тату улсин зөв харслһн, эднә туст тесвртә болҗ дөң-тусан күрглһнд олна оньг тусхалһн мөн. Тегәд бидн иим улст килмҗән тусхаҗ, дөңгән күргҗ, төртнь орлцх зөвтәвидн.

ДАВАН Наталья
ЗУРГТ: Абушан Дантес болн
Орусан Лидия «Цаһан тайг»
фестивальд

11 октября Глава Калмыкии Бату Хасиков принял участие в торжественном мероприятии, приуроченном ко Дню работника сельского хозяйства и перерабатывающей промышленности.