Ээ өдрмүдт Хальмг Таңһчд Бурхн шаҗна нарт-делкән III-ч чуулһн давулгдҗана. Һучн тавн һазадын онр-нутгас, Әрәсән талдан мүҗәс олн ламнр, номнтр, гиичнр ирсн бәәнә. Тедү мет Төвд, Энткгәс бас ламнр залрҗ ирсмн. 130 җил хооран болхла мана хальмгин ламнрин Дала Лам гегәнә орнд күрч мөргх хамгин һол күсл бәәсмн гиҗ келхлә буру болшго. Тер урдк цага ламнрас эн күслән күцәсн негнь болхла Бааза багш мөн. Зу Төвдт күрч мөргх сансн санаһан күцәсн деерән, замдан үзсн-соңссн хамган үүн һолтаһар, иткмҗтәһәр медүләд, хальмгин тууҗд нерән мөңкрүлҗ үлдәсн күн. Хальмгт нерән алдршҗ йовсн әмтнә тускар дорас өсч йовх баһчуд бичә мартха гисн эн бичкн зокъял тана оньгт тусхаҗанавидн.

Нарн өдрлә Көтчнр селәнд ончта йовдл болв. Көтчнрә района бәәрн болн нег һазра улсин дөң-тусар тосхгдсн Цанид Чөөрә хурл байрин бәәдлд секгдв. Урднь кесг өдртән орҗасн хур гииһәд, туслң эн өдр өрүн эртәс авн нарн мандлад, чилгр сәәхн өдр болв.

Кезәнәс авн хальмгудын өвкнр тууҗин йовудт Бурхн Багшин номд иткҗ йовсмн. Оюни герл болҗ, эн шаҗн әмтнд җирһлин түшг болҗ йовла. Ах үйин улсин җирһлин авъясмуд, сойл, тууль шиңгрсн бурхн-шаҗна ном даңгин әмдрлин урмд болҗ, уралан көтлҗ йовла. Ода чигн мадна җирһлд эн номин герл тусан күргәд йовна. Кесг зууһад җилмүдин туршарт учрсн әәмшгтә болн һашута тоотыг дааҗ һарад, мана аавнр-ээҗнр, теднә өмнк үйнр келән, сойлан, тууҗан, шаҗан хадһлад, маднд күргҗ авч ирсн болдг. Ода цуг тер зөөриг чикәр олзлҗ, җирһлдән һардвр кеҗ эндрк үйнрт дасхсн деерән хөөтк үйнртән тер зөөриг үлдәхин тускар мана зәңгч гевш Тензин Чойдакла күүндвр кесмн.

Хальмгт төрскн келнә өдр темдглсн цагла ончта йовдл учрв. Тод үзгиг үүдәсн щаҗна үүлдәч болн гегәрүләч Зая Пандитын әрүн тоот Сарпа селәнә хурлд авч иргдв. Энүнә тускар Көтчнрә района муниципальн бүрдәцин һардвр зәңглв.

Хальмгт Энткгин һазрас гелңгүд ирв. Эдн Бурхн Багшин Алтн сүмд Авалокитешвара бурхна мандл тосххмн.

Нүр үгин ормд: 2025 җилин һаха сар Хальмгин тууҗд орхнь лавта болхмн,гиҗ сангдна. Минь эн сарин чилчәр мана таңһчд шар шаҗна нарт-делкән ик хург болхмн. Мана тал Әрәсән олн һазрас бәәтхә нам һазадын кесг нутгудас шаҗна үүлдәчнр,бурхн- шаҗнд шүтдг улс чигн олар ирхинь күләҗәнәвидн.

Бурхн Багшин Алтн сүмд сурһульчнрт болн оютнрт нерәдсн мөргүлмүд кегдҗәнә. Ноха сарин чилгчәр сурһулин шин җил эклхин өмн медрл дасч авлһнд харшлт бичә харһтха, сурһулин җил сәәнәр күцәмҗтәһәр давтха гисн мөргүлмүд келһн сән авъяст тохрсмн.

Бурхн Багшин номд шүтдг таңһчин әмтнд така сарин 28 өдр ончта болв. Оюни герл заясн Бурхн Багшин үүлдврлә залһлдата һол нег байр эн өдр темдглгднә. 2500 җил хооран Гегәрлтин хаалһд орад, Бурхн Багш түрүн болҗ номан хәәрлсн өдр болҗана.

Бурхн Багшин номд шүтдг таңһчин әмтнд така сарин 28 өдр ончта өдр болҗана. Оюни герл заясн Бурхн Багшин үүлдврлә залһлдата һол нег байр эн өдр темдглгднә. 2500 җил хооран Гегәрлтин хаалһд орад, Бурхн Багш түрүн болҗ номан хәәрлсн өдр болҗана.

Давсн долан хонгт хальмгудын нер дуудулсн ончта йовдл учрв. Олна үүлдврин халхд Хальмг Таңһчин элчнр седвәртәһәр үүлддгинь эн йовдл медүлв. Цуг Әрәсән кемҗәнд оюни күчиг батлҗ үүлддгән таңһчин элчнр дәкн нег үзүлв.