Хальмгин дирижер болн кґгљмч Катан Савр Дала ламин гегінд нерідсн кґгљмин композиц бичв. Терўгинь Мана Ик Багшин єарсн ґдрлі соњсх таал імтнд учрв. Композицин ўгмўдиг Хальмг улсин бичіч Нуура Владимир бичсмн. Дууч Лелян Элина терўг дуулв. Композицд хальмг улсин кґгљмин зевсгўд ґргнір олзлгдв. Мґрн хуур татснь Хальмг Тањєчин ачта артист Мукґвўні Кутлан, ятхд наадснь Хальмг Тањєчин ачта артистк Авджан Галина.

Ик кезәнәс нааран мана өвкнр, хальмгуд, эврә хуучн йосан бат кевәр бәрҗ йовдг бәәҗ. Ода хәләҗ бәәхлә, тернь хуучна му сеҗг биш, мергн-цецн ухана негнь бәәсн мөн. Йосн-авъясан бәрсн күн талдан әмтнә йоснд авлгдҗ орлго, эврәһәрн бәәҗ, аав-ээҗин нер дуудулҗ йовдг.

Ода Хальмг Тањєч бурхна номин талар эрк-чґліті, сул болсн бііні. Аль сансн цагтан кўн болєн хурл-сўмдін одад, тенд мґргн-зальврад, эврі кех кергін кўціх арєта бііні. Зуг, хурлд ўўлдх олн юм мадн сіінір медлго біінівидн. Тедні негнь – кўрд эргўлх йосн. Ода хілін бііхнь, мана хальмгуд хурлд ирхлірн, адєад-шидєід, толєаєан ґнділєљ эргндк юм ўзлго, кўнд аца авч йовсн кевті кґл доран алт-мґњг хііљісн кевір гўўєід орна. Иим біідлтієір хатрљасн манахсиг шидр ўзчкід, мини таньдг кґгшн ґвгн Боора аав гидг нерті кўн уурлад одв.

Хальмг улсин амн үгин зөөрт түүклəн (домг-туульс, домгуд, түүкс) номин шинжллтс гүүнəр судлгдад уга. Хальмг урн үгин зокъялд иим үүдəврмудиг «домг» эс гиҗ «амн үгин тууҗ» гиҗ нерəднə. Зəрмдəн домгиг «домг-туульс» гиҗ орчулна, тууҗиг «амн үгин тууҗ» гиҗ чинрəрнь келнə. Келмрчнр домгиг, амн үгин тууҗиг «келвр» эс гиҗ «соңсхвр» гиҗ келнə.

Июнь сарин 27-с авн 29 кўртл «Алдр 14-ч. Тензин Гьяцо, 14-ч Дала лам бийиннь тускар» гидг фильмин ик премьер виртуальн эв-арєар цуг делкід ўзўлгдв. Британск продюсер болн режиссер Розмари Роклифф фильмиг белдљ тівсмн. 48 частан болсн премьерн ўзўлвриг олн улс хілів. Эн киноўўдіврин тускар імтн таасљ бичсинь интернетд олљ болхмн.

Сўўлин хґрн љил мана Хальмг Тањєчин селідт сўзгті хальмгуд ик-бичкн олн суврє босхсн мґн. Тер суврє босхх кґдлмшт селіні імтн орлцсн болв чигн, ик зунь «буйнта керг-ўўл» гихіс юм медсн уга. Тегід суврєна гўн ірўн чинрин тускар эндр энд бичід ціілєљ ґгий!

Мана улан залата хальмгудын Богд багш Данзн Љамц XIV Дала-ламин хўвлљ мендлсн 85 насна ґґнд зґрўлсн ик байрт немр кељ, дґрвн ґґрдин Дала-ламла дґрвн зун љилин бірлдсн бат холвана тускар аль медсн-соњссарн тодрха бичід, цуг умшачнрт медўлх саната біінів.

Така сарин 6-д Дала ламин гегін нарта орчлњгла мендлсн ґдриг бурхн-шаљнд шўтдг імтн цуг делкід темдглні. Бурхн багшин номиг олн дунд цуцрлтан уга тархаљ йовх, оюни ўўлдврин зальта Багшин нерн Хальмг Тањєчд нег ўлў ик чинрті болн шаљнд шўтдг улст йир ґґрхн.

Ода мана хальмгуд хам-хоша біісн орсмудыг дураєад, ўклин тускар келх дурн уга болад, сељід бііцхіні. Зуг баатр кевір діілід йовсн улс юн учрар ўкліс сељід ііх билі? Кезіњк мана тууль-тууљиг хілін бііхнь, тенд «асхрад одхла – аає цусн, ігрід одхла – ніімн чимгн» гидг ўг олар єарч ирні. Тернь мана ґвкнрин ўкліс іідг угаєин учриг тодрха ўзўлні.

Эн љил Ўрс Сарин ґдрмўд імтн карантинд гертін бііх цагла ирлцв. Тегід шаљнд шўтдг імтн номиг даслєнд, шаљна учр-утхинь улм гўўнір медљ авлєнд оньган ґгв. Імтні ик зунь Дала ламин гегін заасн ном умшад, зальврад бііні. Иигід «Тилопа» шаљна Тґвд негдсн імтн мґрн сарин 1-іс авн «Хґрн негн Діркин номиг» ґдр болєн умшљана. Келхіс, эдн 600 дікљ эн номиг умшсмн. Ноєан Діркин ном 800 дікљ умшгдв. Бурхнд зальврхларн імтн гемиг зогсах эм олдтха, імтні килнц тівгдљ, цуг делкід тґвкнўн біідл тогттха гиљ зальврна.