Øèäð ²ð³ñ³í ê¢÷-ê´ëñí³ áîëí ê´äëìø³ð òåòêëºí³ ôåäåðàëüí öåðãëëò ÐÔ-í ñóáúåêòñèí ê¢ö³ã÷ éîñíà îðãàíìóäûí ýë÷íðë³ âèäåîêîíôåðåíöèí ýâ-àðºàð ñåëåêòîðí ñåëâëö³ äàâóëâ. Òåð¢í³ éîâóäò ê´äëìø óãà óëñò äåìèí 촜㠴ãëºí³ ò´ë³ ðåãèîíìóäò éè뺚 ´ãäã ñóáâåíöèã îëçòà-òóñòàºàð îëçëëºíà ò´ð õ³ë³ãäâ.
Ýí ñåëâëö³í³ éîâóäò ôåäåðàëüí áþäæåò³ñ éèëºãäš³õ ì´œãèã ÷èê³ð áîëí öàãëàíü îëçëäã 12 ðåãèîí çààãäš, ê´äëìø óãà óëñ äåìèí ì´œã³í äèãò³-äàðàòàºàð àâíà ãèš òåìäãëãäâ. Êåëõä, Õàëüìã Òàœº÷ òåð ðåãèîíìóäûí òîîä çààãäâ. Òåð ìåò ýí ñåëâëö³íä ê´äëìø³ð ³ìòèã òåòêëºí³ òóñò ê¢ö³õ êåðã-¢¢ëäâðì¢ä äàâóëëºíà ò´ð õ³ë³ãäâ. Ñåëâëö³í³ àøàð ðåãèîíàëüí ê¢ö³ã÷ éîñíà îðãàíìóäò õ³ë³ãäñí ò´ðì¢ä³ð äààëºâð ´ããäš, 2018 šèëä ôåäåðàëüí áþäæåò³ñ éèëºãäš³õ ñóáâåíö šèë ò´ãñòë á¢êëäíü çààãäñí êåðã¢äò îëçòàºàð îëçëãäõ ç´âò³ ãèš òåìäãëãäâ.

Õàëüìã Òàœº÷èí Óëñèí Õóðàëä
äåïóòàòíðèã ñóœºëºíä áåëäëºí³ êåì ò´ãñâ. Òàœº÷èí èðãí áîëšàõ äààâðàí ìåä¢ëõ öàã èðâ
Ñóœºâð áîëòë ö´´êí ´äð ¢ëäâ. Òàœº÷ä áîëšàõ ïîëèòè÷åñê èê ÷èíðò³ éîâäëä ÿìàðàí áåëäâð êåãäñí³ òóñêàð "Êàëìûêèÿ" ÐÈÀ-ä áîëñí áðèôèíãä Õàëüìã Òàœº÷èí Ñóœºâðèí êîìèññèí àõëà÷ Àëåêñàíäð Äèêàëîâ êåëš ´ãâ. Ñóœºâðò áåëäëºí³ á¢ðä³ìšèí èê ê´äëìø êåãäñèíü ýí òåìäãëâ. Ñóœºâðò ³ìòí îëàðí èðš îðëöõèíü ê¢öõ³ð, ýí òóñò ê¢í áîëºíà äààâðèíü ´´äë¢ë뺳ð áຠáèø ê´äëìø êåãäñèíü Äèêàëîâ îíö òåìäãëš êåëâ. Èèã³ä Õàëüìã Òàœº÷ä ñóœºâðèí éîâóäûã Îëíà ïàëàòìóäûí ýë÷íð á¢ðòêäã éîâäë çàêàíè óë äååð áàòëãäâ. Çóã ö´í ðåãèîíìóäò èèì éîâäë áàòëãäñí á³³í³.
ijê³ä áîëõëà, ñóœºâðèí êîìèññèí àõëà÷èí òåìäãëñ³ð, ñóœºâðèí íè-íåãí ´äðë³ ñóœºâðèí áþëëåòåíüñèã äèãëš òîîä àâëºíà êîìïëåêñì¢ä îëçëãäõìí. Òàëäàíàð êåëõë³, ³ìòí äóóºàí ÿºš ´ã÷³õèíü òåõíè÷åñê ýâ-àðºèí ä´œã³ð òîîä àâõìí áîëšàíà. Àøëã÷ ïðîòîêîëìóäûã îðóëš àâëºíà ó÷àñòêñàð âèäåîá¢ðòêëºí êåãäõìí. Ýð¢ë-ìåíäíü òàòó áîëí èê íàñòà óëñò äóóºàí ´ãõäíü ýâò³ áîëõ á³³ðíñ áåëäãäñí á³³í³. Òåäí³ ò´ë³ ó÷àñòêñèã ãåðèí íåãäã÷ äàâõðò ñåêñí á³³í³. Ñóœºâðèí ó÷àñòêä îðõä ä´œ áîëõ ïàíäóñìóä áîëí íàíü ÷èãí øèøëœ òîîò óãëãäñìí. Í¢äí³ õàðàíü ìó ñóœºà÷íðò ä´œ áîëõèí ò´ë³ êàáèíêñò øèøëœ òðàôàðåòì¢ä áîëí òåêñòèã èêä¢ëäã êîçëäóð ò³âãäñìí.
Ñóœºâðèã ³³ìøã óãà òààëä äàâóëõèí ò´ë³ ç´â-éîñèã õàðñã÷ îðãàíìóäûí ýë÷íð áàò äèã-äàðà òåòêõìí. Ñóœºâðèí ó÷àñòêèí êîìèññü á³³ðøñí ãåðì¢ä¢ð îðäã ¢¢äíä äóóºàí ´ãõ³ð èðñí èðãíì¢äèã ìåòàëëîäåòåêòîð ãèäã ýâ-àðºàð á¢ðòêš õ³ë³õìí áîëšàíà.
Ñóœºâðèí öóã ó÷àñòêñàð áþëëåòåíüñ ê¢ðããäñí á³³í³, ãèš Àëåêñàíäð Äèêàëîâ áàòëš êåëâ. Áþëëåòåíüñ îðñ áîëí õàëüìã êåë³ð áàðëãäñí á³³í³. Ñóœºâðò îðšàõ ïîëèòè÷åñê éèñí ïàðòü òåð¢íäíü áè÷ãäñìí. Áîëâ òåäí³ íåãíü - "²ð³ñ³í êîììóíèñòíð" ãèäã ïàðòü çàðºèí øèèäâð³ð ñóœºâðò îðëöøãî áîëšàíà.
"Ñóœºâðò áåëäëºí³ êåì ò´ãñâ, - ãèš Àëåêñàíäð Äèêàëîâ ¢ã³í òîâ÷ëâ. - Îäà èðãíè äààâðàí ê¢ö³õ öàã èðâ. Ýí ñóœºâðò ÷èãí ³ìòí îëàðí èðš, òàœº÷èííü èðã÷èí ò´ë³ äóóºàí ´ãõ, ãèš èöš³í³âèäí. ²ìòí íè-íåãí êåâ³ð ñóœºâðèí ´äð äóóºàí ´ãõë³, á¢ðä³ìšèí ´´ä³í òààëä èðãíè äààëºâðàí ê¢ö³õë³ éèð ñ³í áîëõìí".
Ýí ñóœºâðèí ´äðë³ òàœº÷ä Èê Áóóðëà, Ïðèþòíà,ßøêóëèí ðàéîäûí õóðãóäò, òåð ìåò Èê ×îíñà ÑÌÎ-ä íåìð ñóœºâð áîëõìí.
Ìàíà 糜ã÷

Ñåíòÿáðèí 5-ä ìàíà îðí-íóòãò áîëí òàœº÷ä Êåëí óëñèí áè÷ìðèí ´äð òåìäãëí³. Ýí ñ³í ´äðë³ îëí ³ìòèã òàœº÷èí Òîëºà÷ Àëåêñåé Îðëîâ é´ð³â. "Àëäð ãåã³ð¢ë³÷ Çàÿ-Ïàíäèòà Íàìêàé Äæàìöî êå糜ê õàëüìã òîä áè÷ãèã ¢¢ä³ñìí. Õàëüìã óëñèí òóóæä òåðíü îí÷òà íåã éîâäëíü áîëñìí. Õàëüìã ñîéëûã äåëãð¢ëëºí³ øèí äåâñœíü áîëš, ìàíà êåëí-óëñèí îí÷òà õîâð àâúÿñèã áîëí õàëüìã êåë áîëí ëèòåðàòóðèã õàäºëëºíä íèë÷³í ê¢ðãñìí.
Êåëí-óëñèí áè÷ìðèí ´äð - ÿìàðàí ÷èãí îëí óëñèí šèðºëä êåëí ÿìàðàí èê ¢íò³ ÷èíð 碢äãèíü áàñ íåã ä³êš ¢ç¢ëõ ñààì áîëšàíà. Õàëüìã êåë õàäºëëºí, òåð¢ã ìåäëºí áîëí ê¢íäëëºí - ýíòí êåëí-óëñèí áèé³í ìåäëºèã áàòðóëäã, ýâð³ îëí óëñèí, ìàíà àëäð îðí-íóòãèí òàëäàí ÷èãí êåëí-óëñèí òóóšèã áîëí ñîéëûã ê¢íäëëºí³ ñóðºìš ´ãäã ýâ-àðº áîëšàíà.
Ìàíà êåëí-óëñèí ºîë ç´´ðèã - õàëüìã êåë³í ìàíà õóëíöãóäò, èðã÷ ¢éíðò ê¢ðãš õàäºëõèí ò´ë³ ìàäíä öóã àðº-÷èäë³í íåãä¢ëõ êåðãò³ ãèš áàò èöãò³ á³³í³â",- ãèš É´ð³ëèí áè÷ãò êåëãäš³í³.
Òåð ìåò Êåëí-óëñèí áè÷ìðèí ´äðë³ îëí ³ìòèã òàœº÷èí Óëñèí Õóðàëûí (Ïàðëàìåíòèí) Àõëà÷ Àíàòîëèé Êîçà÷êî áîëí ïðàâèòåëüñòâèí Àõëà÷ Èãîðü Çîòîâ é´ð³š, ýäíä êå糜ê êåë³í, áè÷ìð³í, àâúÿñàí õàäºëš, áàò-ýð¢ë-ìåíä ýäëš á³³õèã äóðäâ.

¥öêëä¢ð òàœº÷èí ïðàâèòåëüñòâèí Àõëà÷ Èãîðü Çîòîâ ê´äëìø÷ êåðã³ð ÁຠĴðâä³ ðàéîíä îäâ. Ýíä ÁຠĴðâä³ ÐÌÎ-í òîëºà÷ Ñàðàíã Ëèäæèåâëà ê´äëìø÷ ñåëâëö³ äàâóëš, ðàéîíà á³³äë-šèðºë³ð ñîíüìñš, êåñã ÷èíðò³ ò´ðì¢ä³ð ꢢíäâ. Äàðóíü Èãîðü Çîòîâ ÐÌÎ-í äåïóòàòíðëà, ïðåäïðèÿòüì¢äèí áîëí îðãàíèçàöñèí ºàðäà÷íðëà, îëíà íèèö³ñèí ýë÷íðë³ õàðºâ. Òàœº÷èí ñîöèàëüí-ýêîíîìè÷åñê á³³äë-šèðºëèí áîëí ÁຠĴðâä³ ðàéîíà äåëãðëòèí òóñê ꢢíäâð áîëâ. Ðàéîã àõð êåìä Ñàðàíã Ëèäæèåâ òîëºàëšàíà, òåð áèéíü ýí¢í³ ¢¢ëäâðèí ñ³í àøèíü ¢çš áîëõìí, ýíä ñ³í òàëàãøàí õ¢âðëòñ áîëšàíà ãèš Èãîðü Çîòîâ òåìäãëâ.
Ýí ´äð ÁຠĴðâä ñåë³íä áàéðòà éîâäë ó÷ðâ. Òàœº÷èí ïðàâèòåëüñòâèí Àõëà÷ Èãîðü Çîòîâ áàéðèí á³³äëä á´ê á³ðëä³í³ çàë ñåêâ. ¥äã³ öàãèí íåêâðë³ èðëöš³õ ñ³í êåö-òààëòà á´êíðèí çàë òîñõãäñìí. Á´êíð ýíä äàìøš, óëì èê ê¢ö³ìšä ç´ðõ àðºòà áîëõíü ìàºä óãà.
Òåð ìåò ÁຠĴðâä³ ãèìíàçèí êîëëåêòèâë³ õàðºëò áîëâ. Êåðã-¢¢ëäâðèí éîâóäò ýí ñóðºóëèí ó÷ðåæäåíüä íåìð á³³ð òîñõëºíà òóñê ò´ð³ð ꢢíäâð ºàðâ. 2020 šèëä ãèìíàçèí ãåðèã èêä¢ë³ä, òààðóëàä íåìð á³³ð òîñõõàð çóðàëšàíà. Òåã³ä ´´ðõí èðã÷ä ýí êåðã ê¢ö³ãä³ä, áàãøíðèí áîëí ñóðºóëü÷íðèí ò´ë³ êåö-òààë ÿñðóëãäõ. Òåð ìåò ýí ´äð Èãîðü Çîòîâ ðàéîíà áîëüíèöä ê¢ð³ä, ýì÷íð ÿìàðàí òààëä ê´äëš³õèã øèíšëâ. Áîëüíèöä îëí áààõí ñïåöèàëèñòíð ê´äëš³í³. Õàðºëòûí éîâóäò ýì÷íð áîëüíèöèí ìàòåðèàëüí-òåõíè÷åñê ê´ðœãèíü áàòðóëõ êåðãò³ ãèš ò´ð áîñõâ. ijê³ä áîëõëà ñåë³íä áè÷êä¢äèí ñàä çóíàð èê õàëóí áîëàä õîéð ñàðäàí ê´äëõø. Áè÷êí ꢢêäò³ óëñò ýííü õàðøëòàí ê¢ðãš³í³. Ýí ò´ðèã ýðê áèø õàºëõèã ýäí ñóðâ.
Äàðóíü Èãîðü Çîòîâ ÁຠĴðâä ñåë³í³ ñîéëûí Ãåðèí òîñõëòûí éîâóäûã õ³ë³š øèíšëâ. Ñîéëûí Ãåðèã øèíð¢ëëºí³ ê´äëìøèã ò´ãñ³š³í³. "2014-2017 šèëì¢äò áîëí 2020 šèë ê¢ðòë ñåë³í³ ºàçðèí äåâøëºò³ äåëãðëò" ãèäã ïðîãðàìì ê¢ö³ëºí³ éîâóäò ÿñâðèí ê´äëìøò 10 ñàé ºàð àðñëœ éèëºãäñìí. Ýí šèë Ñàðïàí õààëºèí çàëëò ÁຠĴðâä ñåë³íä ºóðâí õààëº ÿñâ. Ýííü á³³ðí ³ìòíä òààëìšòà áîëñíü ëàâòà.
Ýí ´äðèí áèéä Èãîðü Çîòîâ Òóíäóòîâî ñåë³íä îäâ. Ýíä ýí¢ã ÑÌÎ-í òîëºà÷ Åëåíà Îëåéíèêîâà òîñâ. Ñåë³íä àðºëà÷ Èðèíà Êíûðøàí ñåäâ³ð³ð áîëí îëí óëñèí ä´œã³ð ²ð¢í Íèêîëàé ×óäîòâîðåöä íåð³äãäñí ÷îíš ýêë³ä òîñõãäšàíà. Êåç³í³ îðñ ÷îíš á³³ñí ºàçðèí îðìä ýí¢ã áîñõšàíà. Ïðàâèòåëüñòâèí Àõëà÷ òîñõëòûí éîâóäûã õ³ë³š øèíšëâ. Òóíäóòîâî ñåë³íä á³³ðí óëñëà õàðºëò áîëâ. ²ìòí óñíà, õààëºèí ò´ðì¢ä áîñõâ. ÁຠĴðâä³ ðàéîíä àðòåçèàíñê ñêâàæèí áóðºóäšàíà. Òåã³ä óñí ýëâã³ð ´ããä³ä á³³õë³, ýí ò´ð õàºëãäõ. Äàðóê šèëä ñåë³í³ õààëºñèí ÿñâðèí ê´äëìø êåãäõ ãèš ïðàâèòåëüñòâèí Àõëà÷ ýäí³ ñóðâðò õ³ð¢ ´ãâ.
Òåð ìåò Èãîðü Çîòîâ Ïëîäîâèòîå ñåë³íä îäš, ÑÌÎ-í òîëºà÷ Âëàäèìèð Êîâûëèíë³ áîëí "Ïëîäîâèòîå" ÑÏÊ-í àõëà÷ Þðèé Èñêàìëà, áàñ á³³ðí ³ìòíë³ õàðºš, ýäí³ ò´ðì¢ä³ð ñîíüìñš, ó÷ðòàí àââ.

Ìàðãàðèòà ÀÐÇÀÅÂÀ

¥öêëä¢ð Õàëüìã Òàœº÷èí Òîëºà÷ Àëåêñåé Îðëîâ ¡ñòèí ðàéîíä ê´äëìøèí êåðã³ð îäâ. ßøêóëèí ðàéîíà Ìîëîäåæíûé ñåë³í³ ìåš³ä Àëåêñåé Ìàðàòîâè÷èã ¡ñòèí ðàéîíà ìóíèöèïàëüí á¢ðä³öèí òîëºà÷ Þðèé Î÷èðîâ, òàœº÷èí ñåë³í³ ýäë-àõóí ìèíèñòð Áààòð Áîëàåâ, "Ïîëûííûé" ÑÏÊ-í äèðåêòîð Ôåëèêñ Õóöàåâ áîëí Áåðãèíñê ÑÌÎ-í òîëºà÷ Åâãåíèé Òóåêáàñîâ òîñâ.
Ò¢ð¢ë³ä òàœº÷èí Òîëºà÷ "Ïîëûííûé" ÑÏÊ-í ìàë áîðäëºíà êîìïëåêñò îäâ. Òåíä îäà 600 õ´í áîðäëºíä á³³í³, óäë óãà ä³ê³ä 400 òîëºà àâ÷ èðõìí. Õîéð ñàðäàí áîðäñíà õ´´í õóëäàä, ýäë-àõó ì´œã õîðøàš àâíà. Çóíè êåìä ýí õîøò õ´ä êèðºëºí³ êîìïëåêñ ¢¢ëäí³. Ýäë-àõóí äèðåêòîðèí êåëñ³ð, ýí çóí õ´ðí ì蜺í õ´ä êèðº³ä, 45 òîíí íîîñ àââ.
Äàðóíü öóºàð Áåðãèí ñåë³íä îäâ, òåíä ñîéëûí Ãåð ðåêîíñòðóêöèí õ´´í áàéðèí á³³äëä ñåêãäâ. Áàéðèí êåðã-¢¢ëäâðò ñåë³í³ á³³ðí óëñ öóãëðâ, Ýëñò³ñ ÷èãí êåñã ãèè÷íð èðâ. Ñåë³í³ ñîéëûí Ãåð 2010 šèë³ñ àâí îëçëãäñí óãà, ýíä ¢¢äí-òåðç óãà áèë³, êåñãíü ýí á³³ðí íóðàä óíõ ãèš ñàíšàëà. Áîëâ íèäí "Ñåë³í ºàçðèí äåëãðëò" ãèäã ôåäåðàëüí ïðîãðàììàð ÿñâðèí ê´äëìø ýêëâ. 2017 šèëää ÿñâðèí ê´äëìøò 3649,9 ì蜺í àðñëœ ôåäåðàëüí, ðåãèîíàëüí áîëí ìóíèöèïàëüí áþäæåò³ñ éèëºãäñìí. Ýí šèë "²ð³ñ³ä ñîéëûí äåëãðëò" ãèäã ïðîãðàììàð ÿñâðèí ê´äëìø öààðàíäíü ê¢ö³ãäâ, ýí êåðãò 8509,59 ì蜺í àðñëœ éèëºãäñí áèë³. Êåëõä, ÿñâð êåñí äååð³í ýíä ò³³çèí ê´øã, ñóóäã êðåñëìóä õóëäš àâãäâ. ßñâðèí ê´äëìøèã "Ñàíòåõñòðîé" ÎÎÎ (ºàðäà÷íü Â.Íàäáèòîâ) ´´ä³í ÷èíðò³º³ð áîëí áàòëãäñí áîëçãàñ ýðò ê¢ö³â. Îäà ýí òîñõëòûí îðãàíèçàö Õàðáà ñåë³í³ øêîëä ñïîðòèâí çàë òîñõšàíà.
Ñîéëûí ãåð ñåêëºíä íåð³äãäñí áàéðèí êåðã-¢¢ëäâðò òàœº÷äàí íåðò³ áààõí àðòèñòíð îðëöâ. Òèèã³ä, Õàëüìã Òàœº÷èí Òîëºà÷èí ì´ð³í ëàóðåàò Àéñà Áðþãèäèêîâà õàëüìã óò äó äóóëàä, áàéðò îðëöà÷íðèí ñåäêë áàéñàâ. Á³³ðí ñîéëûí Ãåðèí "Ñåäêë" àíñàìáëèí ꢢêä öàºàí õàäãòà áè áèèë³ä, ãèè÷íð³í òîñâ. Õàëüìã Òàœº÷èí Òîëºà÷ Àëåêñåé Îðëîâ, ñåë³í³ òîëºà÷ Åâãåíèé Òóåêáàñîâ áîëí ê¢÷-ê´ëñí³ âåòåðàí Á.Ñ.×óãóíîâ óëàí òàñì êåð÷š, øèíð¢ëãäñí ñîéëûí Ãåðò öóãòàºèíü îðòí ãèš ¢ðâð êåâ. Ñîéëûí ãåðèí äèðåêòîð Çîÿ Øîâêàíîâà ýíä ¢¢ëäš³õ ê¢÷-ê´ëñí³ áîëí öåðã³ òóóðìšèí õîðà, øèí ò³³ç, íàíü ÷èãí òàëäàí êàáèíåòì¢ä ê¢íäò³ ãèè÷íðò ¢ç¢ëâ.
Àëåêñåé Îðëîâ á³³ðí ³ìòèã õàëüìã êåë³ð é´ð³š, ñåë³í ºàçðò ñîéëûí Ãåð îëí ³ìòí õóðäã, áàéðèí ´äðì¢ä òåìäãëäã îðì ãèš êåëâ. "Ýí šèë ìàíà òàœº÷èí ä´ðâí ¢çãò ñîéëûí ãåðì¢ä ÿñâðèí õ´´í ñåêãäâ. Îäàõí áèäí àð ¢çãò á³³äã Èê Öàðœä, õ´´ííü áàðóí ¢çãò á³³äã ßøàëòàí ðàéîíà Ñîëåíîå ñåë³íä, ä³ê³ä ´ìí ¢çãò á³³äã Õàð ªàçðà ðàéîíà Êóìñêîé ñåë³íä ñîéëûí ãåðì¢ä ñåêâèäí. Ýíäð áîëõëà ìàíà òàœº÷èí äîðä ¢çãò á³³äã Áåðãèí ñåë³íä áàéðòà éîâäë ó÷ðšàíà. Ñåë³í ºàçðò ñîéëûí ãåðì¢ä ÿñ÷, ýð¢ë-ìåíä õàðëºíà ó÷ðåæäåíüñ, øèí øêîëìóä áîëí áè÷êä¢äèí ñàäìóä ñåê÷ ³ìòí³ á³³äë-šèðºëèí òààë ÿñõëà, íààðàí áàº÷óä èðõíü ìàºä óãà. Ýí šèë ¡ñòèí ðàéîíä ä³ê³ä õîéð ñåë³íä ñîéëûí ãåðì¢ä ÿñãäõìí. ¡ñò áîëí Òàòàë ñåë³äò áàñ ´äã³ öàãà íåêâðë³ èðëöäã ñîéëûí ãåðì¢ä ñåêãäõ. Öóã òîñõà÷íðò, àðºëà÷íðò, á³³ðí óëñò áîëí ðàéîíà òîëºà÷ä áè èê õàíëòàí ´ðãš³í³â. Îðñí õóð ÷èãí ñ³í éîðòà éîâäë áîëšàíà",- ãèš Àëåêñåé Ìàðàòîâè÷ êåëâ.
Áàéðèí êåðã-¢¢ëäâðò îðëöñí òàœº÷èí ñîéëûí áîëí òóðèçìèí ìèíèñòðèí äàðóê Íèêîëàé Ñàíäæèåâ ñåë³í³ ³ìòèã áàñ é´ð³º³ä, êåñã šèëä³í í¢äíä õàðø áîëš çîãñšàñí íóðàä óíšàõ ñîéëûí ãåð ñ³³õð³ä 䢜ã³â ãèâ. Òàœº÷èí ºàðäâðò, "Ïîëûííûé" ÑÏÊ-í äèðåêòîð Ô.Õóöàåâä, ñåë³í³ á³³ðí óëñò Íèêîëàé Äæàìáóëîâè÷ õàíëòàí ´ðãâ. Ðàéîíà òîëºà÷ Þ.Î÷èðîâ òîñõà÷íðò õàíëòàí ´ðãâ, ýäë-àõóí ºàðäâð ñåë³í³ äåëãðëòä èê ä´œã³í ê¢ðãäãèã îíö òåìäãëâ.
Áàéðèí õóðãèí éîâóäò á³³ðí øêîëûí àðâí ñóðºóëü÷ óéí íàñòà àðìåéöíðèí çåðãë³íä îðâ. Ê¢¢êä-ê´â¢ä ò³³ç äååð ºàð÷, ò´ðñêí ºàçð-óñíäàí ¢íí-÷èê ñåäêëò³º³ð öåðãëš, õ³³ðò³ ¢ðä áîëõâèäí ãèš àíäºàð ´ãâ. À.Îðëîâ áîëí ÄÎÑÀÀÔ-èí ðåãèîíàëüí ³œãèí ºàðäà÷ Â.Âàíüêàåâ áè÷êä¢äèã é´ð³â. Á³³ðí áîëí òàœº÷èí áèëãòíðèí êîíöåðòèí õ´´í öóºàð öåðã³ êóõíüä ñàëäñìóäûí õîò àìñâ.
Äàðóíü À.Îðëîâ Õàðáà ñåë³íä îäàä, á³³ðí øêîëä òîñõãäõ ñïîðòèâí çàëûí îðìä ò¢ð¢í òîîñõ óãëš ò³ââ. Øêîëûí äèðåêòîð Ìàðèíà Øóðê÷èåâàí êåëñ³ð, 1959 šèëä òîñõãäñí øêîëä ñïîðòèâí çàë óãà áîëàä, ôèçêóëüòóðèí êè÷³ë ºàçà äàâóëãäíà. 2017 šèëä òàœº÷èí Òîëºà÷ ýäí³ øêîëä ãèè÷ëš èðñí öàãò ýäí ñïîðòèâí çàë òîñõëºíä ä´œ áîëõèã ñóðñí áèë³. À.Îðëîâèí äààëºâðàð àõð öàãèí áîëçãò øêîëûí ºàçà ÃÒÎ-í äààëºâð ê¢ö³äã ñïîðòèâí ñîîðóæåíü óãëš ò³âãäâ, õ´´ííü ôóòáîë íààääã ñòàäèîí òîñõãäâ. Êåëõä, ñóðºóëü÷íð äóíä ñïîðòèâí õàëõàð èê ê¢ö³ìš á³ðñí ꢢêä-ê´â¢ä îëí á³³í³. ¡ëã¢ðíü, ýí šèë øêîëàí ò´ãñ³ñí Áàéð Øóðê÷èåâ ÃÒÎ-í àëòí ìåäàëüòà. 2018-2019 šèëì¢äò øêîëûí ´´ð ñïîðòèâí çàë òîñõãäõìí, ýíä áèé³í óºàäã, õóâö-õóíðàí ñîëüäã, ºàð÷ èðäã õîðàñ á³³õ. Ñóðºóëü÷íð ê¢íäò³ ãèè÷íð èðñíä òåœê³í óãà áàéðëàä, Àëåêñåé Ìàðàòîâè÷ëà õàìäàí çóðãàí öîêóëâ.
Øêîëä òîñõëòûí éîâóäûã õ³ë³ñí³ õ´´í Àëåêñåé Îðëîâ Âàëåíòèíà áîëí Ñòàíèñëàâ Ýðäíèåâèõí³ ÊÔÕ-ä îäâ. Ýí ýäë-àõó îëçòà-îðóòàºàð ¢¢ëäš³õ, ñåë³í³ äåëãðëòä èê ò³âö³í îðóëšàíà. Ýäë-àõóä 200 áîä ìàë, 150 ì´ðí, 250 õ´í á³³í³. Õàðáà ñåë³í³ ìóíèöèïàëüí á¢ðä³öèí òîëºà÷ Òàòüÿíà Ìóõàðàåâàí êåëñ³ð, Ýðäíèåâèõí ñåë³í³ øêîëûã áîëí áè÷êä¢äèí ñàäûã ìàõàð ´œã³ð òåòêí³. Êåëõä, ýäí ´ðê-á¢ë³ðí ê´â¢äò³º³í ìàëä ê´äëš³í³, òåã³ä õîøòíü ñ³í ãåð, à÷íð-çååíðèí ò´ë³ ñåã áîëí íààääã ïëîùàäê á³³í³, çåð-çåìøèí ìîää óðºšàíà. Ýê-ýöêèííü êåðãèã ê´â¢äíü ÷àäìã êåâ³ð öààðàíäíü äåëãð¢ëõ ãèñí èöë á³³í³.
Öàºàí Àìí ñåë³í³ 2-÷ òîéãòà äóíäûí øêîëä ñïîðòèâí çàëä êåãäñí ÿñâð Àëåêñåé Îðëîâ áàñ õ³ë³â. Øêîëûí êàáèíåòì¢ä³ð éîâàä, ñóðºóëü÷íð ÿìàðàí òààëä ñóð÷àõèã õ³ë³º³ä, áàãøíðëà ꢢíäâ. Àñõàð ðàéîíà îðãàíèçàö-ïðåäïðèÿòüì¢äèí, ÑÌÎ-ñèí òîëºà÷íðëà áîëñí õàðºëòä òàœº÷èí Òîëºà÷ ´äðèí àøèã äèãëâ. Õàðºëòä îðëöñí ºàðäà÷íð Àëåêñåé Îðëîâä îëí ñóðâð ´ã÷, òàœº÷èí áîëí ðàéîíà èðã÷èí äåëãðëòèí, ñîöèàëüí-ýêîíîìè÷åñê á³³äëèí òóñêàð ñîíüìñâ.

Íàòàëüÿ ÄÀÂÀÅÂÀ
È.Ìóçðàåâàí öîêñí çóðã

Ñàðïàí ðàéîíà ñóðºóëü-ýðäìèí çàâåäåíüñ ÿºš øèí ñóðºóëèí šèëä áåëäñí³ òóñêàð ñóðºóëèí øèí šèëèí ´ìí ´ðãíä ðàéîíà ñóðºóëü-ýðäìèí çàëëòûí ºàðäà÷ Ãàëèíà Àëåêñååâíà ÁÎÉÊÎ êåëš ´ãñí áèë³. Ýí ꢢíäâðèã òàíà îíüãò òóñõàšàíàâèäí.
- Êàïèòàëüí ÿñâðèí èê êåìš³ò³ ê´äëìø Êèðîâñê äóíäûí øêîëä êåãäâ, ýí¢í³ éîâóäûã îäàõí òàœº÷èí Òîëºà÷ Àëåêñåé Îðëîâ ðàéîíà áîëí ñåë³í³ ºàðäâðëà õàìäàí èðš õ³ë³â. Òåð ìåò Óìàíöåâñê øêîëä ñïîðòçàëûí êàïèòàëüí ÿñâð ê¢ö³ãäš³í³. Àðøàí Çåëüìí³ ñåë³í³ øêîëä øèí îðà êåãäš³í³. Òàëäàí øêîëìóäò éèðèí ÿñâð, òåð ìåò ðàéîíà áè÷êä¢äèí äåëãðëòèí Öóòõëœä êàïèòàëüí ÿñâð ê¢ö³ãäâ. Öóã øêîëìóäò îäà äóëàí òóàëåòì¢ä, äóø òîñõãäõ.
Ñàäîâîå ñåë³í³ 1-÷ òîéãòà øêîëä á³³äã íåìð ãåð øèíð¢ëãäõìí. áîëõìí. Îäà ìàíà ðàéîíä ñóðºóëü÷íðèí òî ´ñ÷³í³, ýäí òàëäàí ºàçðàñ ÷èãí í¢¢š èðš³í³. Áè÷êä¢äèí ñàäìóäò áàñ ÿñâð êåãäš³í³, ýíä áîëõëà îäà äååð³í ÷ååð¢ä óãà. Øàðíóò ñåë³í³ ñàäèêä øêîëä áåëäëºí³ îíö áàã á³³í³.
-Òàíà ñóðºóëü÷íð ÿìàðàí ê¢ö³ìš³ðí îí÷ðíà?
- Ðàéîíà áîëí òàœº÷èí îëèìïèàäìóäò ìàíà ñóðºóëü÷íð šèë áîëºí îðëöš, í¢¢ðëã÷ îðì ýçëí³. Òåð ìåò Ìîñêâàä áîëäã Êóòàôèíñê îëèìïèàäò (ç´â-éîñíà ò´ð³ð) ìàíà ñóðºóëü÷íð áàñ šèë áîëºí îðëöíà. "Áè - ²ð³ñ³í èðãí" ãèäã Öóã³ð³ñ³í ìàðºàíä áèäí ñ³í àøò ê¢ðë³âèäí, òàœº÷èí ìàðºàíä ìàíà ñóðºóëü÷íð äèèëâð á³ðë³, îäà Ìîñêâàä áîëõ ôèíàëûí äåâñœä ýäí ìåäðë³í ¢ç¢ëõ. "Ìèíè áè÷êí Ò´ðñêí" ãèäã ìàðºàíà àøàð áèäí áàñ Ìîñêâàä áîëñí òîâ÷ëã÷ êåìä îðëöëàâèäí.
Òåð ìåò 1812 šèëèí Ò´ðñê³í õàðñã÷ ä³³í³ ðåêîíñòðóêöä Øàðíóò ñåë³í³ ñóðºóëü÷íð Áîðîäèíîä áîëñí èê êåðã-¢¢ëäâðò öåðã³ ñ³í áåëäâð³í ¢ç¢ëâ. Òåð ìåò "Áè Õàëüìã Òàœº÷èí èðãíâ" ãèäã ìàðºàíä ìàíà ðàéîíà øêîëìóäûí ýë÷íð ä´ðëäë³. "Íîìèí õààëºä êåñí ò¢ð¢í èøêäë" ãèäã ìàðºàíä ìàíà ñóðºóëü÷íð èê ê¢ö³ìš á³ð³ä, Ìîñêâàä áîëñí òîâ÷ëã÷ äåâñœä îðëöëà.
- Ñïîðòûí õàëõàð ýäí ÿìàðàí ¢çìšä ê¢ðâ?
- Ìàíàä óéí íàñòà ñïîðòñìåíì¢ä áàñ áຠáèø. Áîêñåðì¢ä ²ð³ñ³í ìàðºàíä îðëöš îí÷ðíà. ¡ëã¢ðíü, ìàíà ñóðºóëü÷ Äàíèëà Ñêâîðöîâ ÞÔÎ-í ä´ðëä³íä 2-÷ îðì ýçëâ, îäà ýí¢ã ²ð³ñ³í õàìöó êîìàíäûí õàíüä îðóëš àââ, ÿºàä ãèõë³ îäàõí Òþìåíü áàëºñíä áîëñí ²ð³ñ³í ÷åìïèîíàòä 2-÷ îðì ýçëâ. Ýí¢í³ äàìøóëà÷íü - Âàñèëèé Âëàäèìèðîâè÷ Ñêâîðöîâ. Øàðíóò ñåë³íä íóìàð õàðâà÷íð ´ñ÷³í³, ýíä øèøëœ êëóá á³³í³, á³³ðí ꢢêä-ê´â¢ä ýíä ñààäãàð ìåðãí³ð õàäã äàñ÷àíà.
-Òàíà ñóðºóëü÷íð òàœº÷èí îëèìïèàäò ÿºš îðëöíà?
- Îðñ êåëí³ îëèìïèàäò Øàðíóòà ñåë³í³ øêîëûí áîëí Ñàäîâîå ñåë³í³ 2-÷ òîéãòà øêîëûí ýë÷íð éèëºðí³. Ôèçêóëüòóðèí îëèìïèàäò Ñàäîâîå ñåë³í³ 1-÷ òîéãòà ÑÎØ-èí 10-÷ êëàññèí ñóðºóëü÷íð ´´ä³í àøò ê¢ðí³.
- Çóíà öàãò áè÷êä¢ä áîëí àðâòíð ÿºš àìðíà?
- Îäàõí "Àñòðàõàíñêèå çîðè" ëàãåðüò 22 ê¢í ºàð÷ éîâëà. Íàëü÷èê áàëºñíä á³³õ ñàíàòîðüò 1 ñóðºóëü÷ àìð÷àíà. Êåñã ꢢêä îëíä òåìäãò³ "Àðòåê" áîëí "Îðëåíîê" ëàãåðüì¢äò àìðíà, òèèã³ð³í éîâõ ç´â ýäí ýâð³í àâíà, ïîòðòôîëèîºàí, ýâð³ííü ê¢ö³ìš³í ¢ç¢ë³ä, òàëäàí ꢢêäë³ ìåé³ðêš, ýäí³ õîîðíä áîëäã ä´ðëä³íä äèèëâð á³ð³ä, Õàð òåœãñèí ê´â³ä îäíà. Òèèãš ýäí ä´ðëä³íä îðëöäãèã, ýâð³ííü áèëã-ýðäì³í ¢ç¢ëäãèã áè÷êí³ñí àâí äàñíà. Áàãøíð ýäíä áàñ ä´œ áîëíà.
Òàíà ñóðºóëü÷íðò áîëí áàãøíðò ñóðºóëèí øèí šèëä óëì ´´ä³í ê¢ö³ìš îëí õàëõàð á³ðš éîâòõà ãèš äóðäšàíàâèäí.
Ò¡ÐÂ²Í ªóíà

¥öêëä¢ð ²ð³ñ³í Îðí-íóòãèí Õ¢¢âèí äåïóòàò Áàòîð Àäó÷èåâ îëí ꢢíë³ õàðºš, ýäíèã ¢¢ì¢ëš³õ ò´ðì¢äë³ òàíüëäâ.
Ò¢ð¢ë³ä òàœº÷èí íåã ñåë³íä á³³äã ꢢêä ê¢í îðš èðâ. Ýí öåâð õàëüìã êåë³ð ýâð³ šèðºëèííü, ´ðê-á¢ëèííü òóóšàð õóâàëöâ. Áàòîð Êàíóðîâè÷ áàñ ò´ðñêí êåë³ðí ꢢíäñíü áàõìšòà áîëâ. Ýí ꢢêä ê¢í íàñí-šèðºëèííü òóðøàðò ìàë, òàêà-øîâó ´ñêš, õîøò ê´äëš éîâñìí. Áîëâ íåã ¢âë èê øóóðºí øóóðàä, çóä áîëñí ó÷ðàð ìàëíü ¢êš. Õ´´ííü õîøàí õóëäàä, ìàë àñðõ àðºíü òàñðñìí. Îäà à÷íð-çååíðò³í ä´œ áîëõàð ê´â¢ò³º³í ñåë³í³ ýäë-àõóí õàëõàð ê´äëõ ñåäêë ýí¢íä á³³í³. Òåã³ä äàññàðí õîøò ê´äëš, õ´ä ´ñêõ ñàíàòà. Ýí òóñò Áàòîð Àäó÷èåâàñ ä´œ áîëõèã ñóðâ.Òåð äàðóíü õ³ð¢ ´ã÷ ÷àäøãîâ, óõàëõ êåðãò³ ãèš Áàòîð Êàíóðîâè÷ êåëâ.
Òàœº÷ä íåðíü òåìäãò³ ê´ãìš÷, îëíà ¢¢ëä³÷ Áîðèñ Óäæàåâ õàëüìã êåë õàäºëëºíà ÷èíâðò³ ò´ðèã áîñõâ. Áîðèñ Íèêîëàåâè÷ ò´ðñêí êåë äåëãð¢ëëºí³ òóñê ïðîãðàìì óõàëàä ºàðºš. Øêîëìóäò ñóðºóëèí õ´´í ýí ïðîãðàììèã îëçëš, ꢢêä-ê´â¢äò õàëüìã êåë çààš äàñõõ ñåäêë 碢š³í³. Áîëâ òàœº÷èí áîëí áàëºñíà ñóðºóëü-ýðäìèí õàëõèí ºàðäâð ýí¢í³ ñåäâ³ðèã 䴜횳õø ãèš ýí ºóíäëàí ìåä¢ëâ. Ò´ðñêí êåë³í õàäºëëºíà êåðã ýíòí ³ð¢í êåðã, ýðê áèø ä´í áîëõâ ãèš Áàòîð Àäó÷èåâ èòê¢ëâ.
Öààðàíäíü Öåëèíí ðàéîíà Òðîèöêîå ñåë³í³ñ íåã ìåä³ò èðš, çîâëœãàí ìåä¢ëâ. Ýí îëí ê¢í á³³äã ãåðò á³³í³. Õîéðäã÷ äàâõðò á³³õ ïàòüðíü îäà ãàç óãà. Þœãàä ãèõë³ ´ð³í ´ã÷³õø ã躳ä ãàç ´ãäã³í óóðóë÷êš. Ìåä³òèí êåëñ³ð, ðàéãàç ñ÷åò÷èêíü õóó÷í ã躳ä òåð¢ã³í ñîëüòí ã躳ä íåê³ä á³³š. ijê³ä áîëõëà ñàð áîëºí ãàçèí ò´ë³ 2,5 ì蜺í àðñëœ àâõ êâèòàíö èðäã áîëâ. Çóíè ñàðìóäò ãåðèã äóëàòõõø, ãåðò çóã íåã ãàçèí áåø á³³í³, îœäàí á³³öèí òåõíèê îëçëãäšàõø, ´äð íåã ñààš ãàç îëçëš õîò ÷àíãäíà, þœãàä ãàçèí ò´ë³ òèèì äàëà ì´œã àâ÷àõìá ãèš ìåä³ò ñàíàëäš êåëâ. Øèí ñ÷åò÷èê õóëäš àâàä ò³âõ³ð ñåäõë³, ãàçèí òóðâàã êåð÷³ä àâàä õàé÷êš. Òåã³ä øèí õóëäš àâñí ñ÷åò÷èê ò³âõ àðº óãà áîëšàíà. Ãàçèí ì´œãí³ 16 ì蜺í àðñëœãà ´ðí òîãòš. Òåã³ä òåð ì´œãèã íåêš³í³, òåð ì´œãèã ´ãõë³, òèèãõë³ ïàòüðòíü ãàç ´ãõ ãèš. Ãàç òåòêëºí³ îðãàíèçàöä ýðëº îðóëëàâ, áîëâ ò´ðì õàºëãäšàõø. Ýñ îëçëñí áîëâ ÷èãí ãàçèí ò´ë³ òèèì äàëà ì´œã íåêš³í³. Áè÷êí ïåíñ³ðí òåš³ë êåº³ä ºàíöàðí á³³õ ìåä³ò³ çàëó àëüäàñ òèèì äàëà ì´œã àâõìá ãèñí ñóðâð ¢¢äí³.
Óäàí áîëëãî ºàçà êèèòðõ. ߺš öààðàíäíü ìåä³ò ãåð³í äóëàòõõàí ìåäš³õø. Îíö ýâð³ ãåðò á³³ñí áîëõëà áåø òîñõàä, ãåð³í äóëàòõõìí á³³š ãèš ìåä³ò çîâëœãàí ìåä¢ëš êåëâ. Ýí êåðã-ò´ðë³ çàëºëäàòà öóã öààñàí ¢ëä³òí, òàíà ò´ðèã õàºëõä í´êä áîëõ àðº õ³³õâèäí ãèš Áàòîð Êàíóðîâè÷ êåëâ.
Ýí ´äð àðâ øàõó ê¢í Îëíà ïðèåìíä èðš, îëí ç¢ñí õàëõèí ò´ðì¢ä³ðí õóâàëöš, ä´œ-í´êä áîëõèã äåïóòàòûã ñóðâ. Áàòîð Àäó÷èåâ ê¢í áîëºíèã îíüãàí ´ã÷ ñîœñš, ³ìòèã ýëãí-ñàäí êåâò³º³ð òåâ÷š, àäºì óãàºàð ýäíë³ ê¢¢íäš, ñàíàºàðí ýäíä çîâš, ä´œ áîëõ ñåäêë³í ìåä¢ëâ.
Ìàðãàðèòà ÀÐÇÀÅÂÀ

Ñåíòÿáðèí íåã øèíä òàœº÷èí Òîëºà÷ Àëåêñåé Îðëîâ Ê´ò÷íð ñåë³í³ îëí ïðîôèëüò³ ãèìíàçèí ñóðºóëü÷íðëà, áàãøíðëà áîëí ñåë³í³ á³³ðí ³ìòíë³ õàðºš, òåäíèã Ìåäðëèí ´äðë³ é´ð³â. Ñóðºóëÿí óëì ñ³³í³ð äàñ÷, ã¢í ìåäðë õîðøàš àâòí, ýð¢ë-ìåíä á³³òí, áàãøíðàí ñîœñòí,- ãèš ýí ê´â¢ä-ꢢêäò êåëâ.
Ýí áàéðèí õàðºëòä òåð ìåò òàœº÷èí ñóðºóëü-ýðäìèí áîëí íîìèí ìèíèñòð Íèêîëàé Ìàíöàåâ áîëí ðàéîíà Òîëºà÷ Ñàíàë Ãîäæóðîâ, øêîëûí äèðåêòîð Èãîðü Ýíååâ îðëöâ. Íåãäã÷ êëàññèí ñóðºóëü÷íð ø¢ëã¢ä êåëš èðñí óëñèã áàéðëóëâ. ijê³ä øêîëûí àíñàìáëèí ñóðºóëü÷íð õàëüìã êåëíä íåð³äñí äó äóóëàä, àâúÿñàí, êåë³í áè÷³ ìàðòòí ãèš òîäëóëâ.
Äàðóíü òàœº÷èí Òîëºà÷ ¢ã êåëš, áàãøíðèã áîëí ñóðºóëü÷íðèã áàéðèí ´äðë³ é´ð³â: - Ò¢ð¢í áîëš Ê´ò÷íð³ ðàéîíä Ìåäðëèí ´äð òåìäãëš³õ êåìä èðš³í³â. Òàíà öóòõëœ ñåë³íä íåãäã÷ êëàññèí ñóðºóëü÷íðèí òî ´ñ³ä éîâíà, òèèì êåâ³ð òàíà ò´ðñêí ïîñåëîê ´ðãšš, öåöã³ðš éîâíà, òåðíü éèð ñ³í òåìäã.
Ýí ´äð ñåäêë³í ´ã÷ ê´äëš³õ öóã áàãøíðò õàíëòàí ´ðãõ³ð ñåäë³â, öóã òàäíä òàíà ñóðºóëü÷íðò áàò ýð¢ë-ìåíä, ýâèí ñ³³õí šèðºë ýäëš á³³òí ãèš é´ð³š³í³â. Èðã÷ šèëä òàíà øêîëä êàïèòàëüí ÿñâð ýêëõ, òèèì ñ³í òààëä ñóðºóëü÷íð óëì ñ³³í³ð ñóð÷ êåñã ê¢ö³ìš á³ðš ÷àäõíü ëàâòà. Òèèì êåâ³ð Ìåäðëèí ´äðèã äàðóê šèëä òàäí ò´ð¢ö òàëäàí òààëä òîñõò ãèš áàò èöãò³ á³³í³â, - ãèâ.
Äàðóíü àðâí íåãäã÷ êëàññèí ñóðºóëü÷íð øêîëä ò¢ð¢í áîëš èðñí áè÷êä¢äò áåëã¢ä³í á³ð¢ëš ´ãâ. ijê³ä øêîëàí 45 šèë õîîðàí ò´ãñ³ñí óëñèí íåðí äååð³ñ Âèêòîð Êîíûøåâ êåëâ, ýäí³ áàãèí íåðí äååð³ñ ãèìíàçüä ýâð³ ¢íò³ áåëã³í ´ãâ. Öààðàíäíü 11-÷ êëàññèí ñóðºóëü÷ ¢ã êåëš, îäà ñóð÷àõ ꢢêä-ê´â¢ä Ê´ò÷íð³ ºàçðòàí, òàœº÷äàí èòêëò³ èðãíì¢ä áîëš ´ñòõ³, ãèìíàçÿí áè÷³ ìàðòòõà ãèš é´ð³â.
Ýê-ýöêíðèí íåðí äååð³ñ õàëüìã êåë³ð áàñ é´ð³â. Òèèì êåâ³ð Ê´ò÷íðò ò´ðñêí êåë³í, àâúÿñàí ýñ ìàðòšàõàí áè÷êä¢ä ÷èãí, ýê-ýöêíð, áàãøíð ìåä¢ëâ. Áàéðèí êåðã-¢¢ëäâðèí õ´´í òàœº÷èí Òîëºà÷ ãèìíàçèí õîò-õîë áåëääã áëîêèã áîëí ñïîðòçàëûã õ³ë³â. Ýíä êàïèòàëüí ÿñâð êåãäñí á³³í³, öóãíü ñóðºóëèí øèí šèëä áåëí. Òèèì êåâ³ð ãèìíàçèí ñóðºóëü÷íð ôèçêóëüòóðèí êè÷³ë³í ñ³í òààëä äàâóëš, îëí ç¢ñí ñåêöä çàíÿòü êåš ÷àäõ. Øèìò³-ø¢¢ñò³ õîò-õîë ÷èãí ýäíä áåëäõ.
Äàðóíü Àëåêñåé Îðëîâ Ê´ò÷íð ñåë³í³ óóëüíöñàð òîñõñí õààëºñèã, öààðàíäíü ýðê áèø ÿñðóëãäõ óóëüíöñèã õ³ë³š, õààëº òîñõëºí Ê´ò÷íð³ ðàéîíä øèí šèë³ñ àâí ¢çìšò³º³ð èêäõ ãèš òåìäãëâ. Öààðàíäíü äåëåãàö Ê´ò÷íð³ ðàéîíà "Ðîäíè÷îê" ëàãåðüò îäâ. Ýíä áàñ äèãò³-äàðàòà ÿñâð êåãäâ, òåð êåðãò òàœº÷èí áþäæåò³ñ 4 ñàé áîëí ðàéîíà õàçíàñ 400 ì蜺í àðñëœ ºàðºãäâ. Ëàãåðèí êîðïóñò òåðçì¢ä ñîëüãäâ, óñí îðóëãäâ. Ýí šèëèí çóíàð ýíä 4 ñåëã³íä 300 øàõó ñóðºóëü÷ ºàíöõí Ê´ò÷íð³ ðàéîíàñ áèø, áîëâ Îêòÿáðüñê, Ñàðïàí, ÁຠĴðâä³ ðàéîäàñ ꢢêä èðš ñåðãìšò³º³ð àìðâ.
4-÷ ñåëã³í õàëüìã êåëíä áîëí àâúÿñò íåð³äãäñìí. Êåñã ðàéîíà ꢢêä-ê´â¢ä îëí ç¢ñí íààäíà, òðåíèíãèí éîâóäò õàëüìã êåë äàñâ, òåð äàññí ìåäðë³í ¢ç¢ë³ä êîíöåðò, áè÷êí íààä ò³ââ. Ìàíà ëàãåðü êåëí-óëñèí áîñõìšèí öóòõëœä õ¢âð³ä ÷èãí á³³õ ãèš äèðåêòîð Çîÿ Óòàäæèåâà òåìäãëâ. Ìåäðëèí ´äð áîëñí áèéíü ñóðºóëü÷íðèí áàã ýíä îäà ÷èãí àìðà, óäë óãà ýäí øêîëäàí îäõ. ijê³ä ýäíèã õàëüìã êåë³ð Àëåêñåé Ìàðàòîâè÷ é´ð³â. Òàäí ýíä êåëí-óëñèí àâúÿñèí, òóóšèí òóñêàð êåñã òîîò ìåäš àââò, òåð¢í³ òóñêàð ãåð òàëàí èð³ä ¢¢ðì¢äò³í, ýëãí-ñàäíäàí êåëš ´ãõò ãèš òàœº÷èí Òîëºà÷ òåìäãëâ.
Öààðàíäíü äåëåãàö Åðãåíèíñêèé ñåë³íä èðâ. Ýíä øèí ñîéëûí Ãåð òîñõãäâ. Ýí îáúåêòèí òóñêàð òàœº÷èí ñîéëûí ìèíèñòð Õîíãð Ýëüáèêîâ êåëš ´ãâ. Óò-òóðøòàí 21 ñàé àðñëœ ôåäåðàëüí áþäæåò³ñ, 4, 5 ñàé òàœº÷àñ áîëí 2 ñàé ðàéîíàñ ºàðºãäâ. Ó-ñàðóë ãåðò ÿìàðàí ÷èãí îëíà êåðã-¢¢ëäâð á¢ð䳚 áîëõìí. Àëåêñåé Îðëîâ öóãèíü õ³ë³š, ñ³í ÷èíðò³º³ð òîñõëòûí ê´äëìø ê¢ö³ãäñèíü òåìäãëâ. Äàðóíü òàœº÷èí Òîëºà÷ Åðãåíèíñê äóíäûí øêîëä èðâ, ýíä öóãíü øèí šèëä áåëí - ñïîðòçàëä áîëí õîò óóäã çàëä, êëàññìóäò êàïèòàëüí ÿñâð êåãäñí á³³í³, ýðìäãò³ áè÷êä¢äèí ò´ë³ ÷èãí ýíä öóã òààë òîãòàãäâ.
- Öóã ðàéîíà ýêîíîìèêèí, ñåë³í³ ýäë-àõóí ¢çìæíü ìó áèø. Ñîöèàëüí õàëõàð õ³ë³õë³, Ê´ò÷íð ñåë³í³ 3 óóëüíö àñôàëüòàð á¢ðêãäâ, áîëâ òåð ê´äëìøèã öààðàíäíü êåõ êåðãò³ - òðîòóàðìóä, ãåðë ´ãäã òîîòûã òîñõõ êåðãò³. "Áàëºñíà ñ³í òààëòà á³³ö" ãèäã õàëõàð Ê´ò÷íð ñåë³íä îäà äååð³í ò´ñâ óãà, ðàéîíà øèí ºàðäâð òåð êåðãèã ê¢ö³õ ãèš ñàíšàíàâ Àëåêñåé Îðëîâ òåìäãëâ.
Òåð ìåò Ê´ò÷íð³ ðàéîíä ìàë àëäã, ìàõ ýä-áîä êåäã ïðåäïðèÿòü òîñõõ êåðãò³. Îäà áîëõëà øêîëìóäò òàëäàí ðàéîäàñ àâ÷ èðñí ìàõàð õîò-õîë êåí³, òåðíü ñ³í éîâäë áèø. Óñíà ò´ð õàºëõèí ò´ë³ ñêâàæèí áóðºóäàä, òåð ò´ðèã õàºëõìí, ò¢¢í³ ò´ë³ öåâðëäã óñòàíîâêñ êåðãò³. Ôåäåðàëüí éîñí ýí òóñò îäà äååð³í øóíëòàí ¢ç¢ëš³õø. Ýí ò´ð õàºëëºíä àðäíü îðš îðëöš ì´œã îëš àâõ êåðãò³. Ýí ´äð ñåíòÿáðèí íåã øèíä Ýëñò¢ð ëåâîêóìñê öåâð óñí èðâ.
Òèèãš ôåäåðàëüí ïðàâèòåëüñòâëà õàìäàí ñîöèàëüí äåëãðëòèí ïðîãðàììèã šèðºëä òîõðàõ êåðãò³. Òåð òîîä ÑÄÊ-í õàëõàð ê¢ö³ñí ê´äëìø ñ³í. Ýí šèëèí ÷èëã÷ ê¢ðòë áàñ ö´´êí ÑÄÊ ýäëâðò îðõ, òàëäàí ñîöèàëüí ò´ðì¢ä òèèì éîâóäòàºàð ê¢ö³ãäõ ç´âò³ ãèš òàœº÷èí Òîëºà÷ çààâ.
Ò¡ÐÂ²Í ªóíà

Àâãóñò ñàðèí 29-ä òàœº÷èí Òîëºà÷ Àëåêñåé Îðëîâ Ïðèþòíà ðàéîíä îäâ. Ýíä ñóðºóëü-ýðäìèí õàëõ, õààëº òîñõëºí, ñåë³í³ ýäë-àõó, ñîöèàëüí ñàëâð ÿìàðàí éîâóäòàºàð äåëãðš³õèã á¢ðòêš õ³ë³â.
Ê´äëìø÷ éîâëºíà ýêëö³ð ýí¢ã Ïðèþòíà ðàéîíà ìåš³ä ÐÌÎ-í òîëºà÷ Èâàí Êðàâ÷åíêî, Ïåñ÷àíîå ÑÌÎ-í àõëà÷ Âàëåðèé Áîëäàííèêîâ òîñâ. Öààðàíäíü ýäí Ïåñ÷àíîå ñåë³í³ äóíäûí øêîëä èðš, ýíä ñïîðòçàëûí êàïèòàëüí ÿñâð ÿºš êåãäñèíü õ³ë³â. Ê¢ö³ñí ê´äëìøèí ÷èíðíü ìó áèø, òåã³ä îäà øêîëûí ñóðºóëü÷íð ñ³í òààëä öîãö-ìàõìóäàí áàòðóëš, ñóë öàãàí òóñòàºàð äàâóëõ. Øêîë ñóðºóëèí øèí šèëä áåëí, öóã êëàññìóäò áàñ ÿñâð êåãäâ ãèš Ïðèþòíà ðàéîíà ñóðºóëü-ýðäìèí ºàðäà÷ Ñâåòëàíà Ñàíäæèåâà áîëí øêîëûí äèðåêòîð Ðóñëàí Öóòàåâ ö³³ëºâð ´ãâ.
Áîëâ øêîëûã õ³ë³ñí³ éîâóäò øèí, ñóðºóëü÷èí ´ñëòë³ èðëö¢ëäã ïàðò óãà áîëš ºàðâ. Òåð ò´ðèã òàœº÷èí Òîëºà÷ "Ëóêîéë" êîìïàíÿ ºàðäâðëà áîîöà áàòëàä õàºëñìí. Òåã³ä Ïðèþòíà ðàéîíä ÿºàä òèèì á³³äë ó÷ðñíà òóñêàð àâãóñòûí 30-ä Ãîðîäîâèêîâñêä áîëñí ñåëâëö³íä òîäðõà ꢢíäâð òîãòàâ ãèš Àëåêñåé Îðëîâ îíö çààâ. Ïðèþòíà ðàéîíà ºàðäà÷ òåð¢íä áàñ îðëöâ.
Öààðàíäíü òàœº÷èí Òîëºà÷ Âîðîáüåâêà ñåë³í òàë éîââ. Ýíä äåëåãàöèã á³³ðí ÑÌÎ-í àõëà÷ Ïàâåë Íåìàøêàëîâ òîñâ. Àëåêñåé Îðëîâ Ò´ðñê³í õàðñã÷ Àëäð ä³³íä ³ìí³ñí õàºöñí ä³³÷íðèí ìåìîðèàëä öåöã¢ä ò³ââ. ijê³ä îäàõí êàïèòàëüí ÿñâð êåñí Âîðîáüåâê ñåë³í³ ñîéëûí Ãåð îäš õ³ë³â, ýí ãåðèí òîñõëòä ÷èãí äóòó-äóíä éèëºãäâ, ºàçà áîëí ôîéåä ÿñâð êåãäš³í³, áîëâ ºîëëã÷ çàëä êåñí þìí óãà, íàì äóëàíà ñåòü ñîëüãäàä óãà.
Ýí ò´ð³ð òàœº÷èí âåäîìñòâèí ºàðäà÷íð áàñ Ãîðîäîâèêîâñêä òîîöàºàí ´ãõ ç´âò³ ãèš Àëåêñåé Ìàðàòîâè÷ òåìäãëâ. Âîðîáüåâê ñåë³í¢ð ê¢ðäã õààëºèã ÿñëºíä ä´œ áîëòí ãèš ÑÌÎ-í àõëà÷ Ïàâåë Íåìàøêàëîâ ñóðâ. Ýí ò´ðèã äàðóê šèëä õàºëš áîëšàíà ãèš Àëåêñåé Ìàðàòîâè÷ õ³ð¢ ´ãâ. Âîðîáüåâñê øêîëä ÷èãí äàðóê šèëä êàïèòàëüí ÿñâð êåãäõ, ýíä 100 øàõó ñóðºóëü÷ ñóðíà.
Òåð ìåò ñåë³í³ ýäë-àõóí äåëãðëòèí ò´ðì¢äò òàœº÷èí Òîëºà÷ ºîë îíüãàí ´ãâ. Ïðèþòíîå ñåë³íä èð³ä, "Âîðîáüåâ À.È." ÊÔÕ-í ïðîèçâîäñòâèí óëûã áîëí çåðíîòîêèã õ³ë³â. Ýíä ðàéîíà ÀÏÊ-í äåëãðëòèí ³œãèí ºàðäà÷ Èâàí Öåäååâ áîëí ÊÔÕ-í ºàðäà÷, àðºëà÷ Àëåêñàíäð Âîðîáüåâ ö³³ëºâð ´ãâ. Ýäë-àõóä îäàõí ñåë³í³ ýäë-àõóí òåõíèê ´ããäâ, òåã³ä ê´äëìøèí éîâóäûã ýäí ò¢ðãä¢ëš ÷àäõ.

Àâúÿñò òîõðñàð, ñåíòÿáðü ñàðèí 1 øèíä áèäí öóãòàí Ìåäðëèí ´äð òåìäãëí³âèäí. Ýí ñ³í ´äðë³ îëí ³ìòèã òàœº÷èí Òîëºà÷ Àëåêñåé Îðëîâ é´ð³â. "Ê¢íäò³ áàãøíð, ñóðºóëü÷íð, îþòíð, ýê-ýöêíð áîëí ñóðºóëü-ýðäìèí õàëõèí âåòåðàíìóä! Ñåíòÿáðèí íåã øèí ýíòí ºàíöõí Ìåäðëèí ´äð áèø, øêîëûí ãåðèí ýðê ò¢ð¢í áîëš àëõš îðšàõ áè÷êä¢äèí, íåãäã÷ êëàññèí ìàíà ñóðºóëü÷íðèí ò´ë³ ýäí³ šèðºëèí ÷èíðò³ äåâñœíü áîëšàíà.
Ìåäðëèí äåëê³ä îðóëšàõ ´ðãí áîëí äàëà ñîíüí òîîòàð ýäí³ ñåäêëèíü àâëñí õààëº ýäí³ ´ìí ñåêãäš³í³. Ýí ´äð òåäíä ñîíüí áîëí ñ³í òåìäãò³ ñóðºóëèí îí÷òà ýêëöíü áîëòõà! Àõ êëàññèí ñóðºóëü÷íðèí, óäë óãà øêîëàí ÷èë³õ àðâòíðèí ò´ë³ ýíòí áàñ èê ÷èíðò³ ´äð áîëšàíà, ýäí ´´ðõí èðã÷ä³í ýðäì³í ø¢¢š àâ÷ îþòíðèí šèðºëèí õààëºä îðõ.
Áàéðèí ýí ´äðë³ ìàíà òàœº÷èí áàãøíðò ç¢ðêíè õàíëòàí ´ðãš³í³â, ýäí³ äààâðòà, ¢¢ä³ã÷ ê¢÷-ê´ëñí³ àøò áè÷êä¢ä áàò ìåäðë àâíà, øàãøàâäûí, ¢¢ä³ã÷ ê´äëìøèí, ýð¢ë-ìåíä àâã-á³ðöèí ñóðºìš àâíà", - ãèš É´ð³ëèí áè÷ãò êåëãäš³í³.
Òåð ìåò Ìåäðëèí ´äðë³ áàãøíðèã, ñóðºóëü÷íðèã áîëí òåäí³ ýê-ýöêíðèã, îþòíðèã òàœº÷èí Óëñèí Õóðàëûí (Ïàðëàìåíòèí) Àõëà÷ Àíàòîëèé Êîçà÷êî áîëí ïðàâèòåëüñòâèí Àõëà÷ Èãîðü Çîòîâ, ²ð³ñ³ä Îðí-íóòãèí Õ¢¢âèí äåïóòàòíð Ìàðèíà Ìóêàáåíîâà áîëí Áàòîð Àäó÷èåâ é´ð³š, ýäíä áàò-ýð¢ë-ìåíä, ìàœíà òèíüãð šèðºë ýäëš á³³òí ãèš é´ð³â.
***
Àâãóñò ñàðèí 31-ä ìàíà òàœº÷ä áîëí îðí-íóòãò ²ð³ñ³í âåòåðèíàðí ê´äë³÷èí ¥äð òåìäãëí³. Ýí ñ³í ´äðë³ ñàëâðèí ê´äë³÷íðèã áîëí âåòåðàíìóäûã òàœº÷èí Òîëºà÷ Àëåêñåé Îðëîâ é´ð³â. "Òàäí ´ð-´â÷ öàºàí ñåäêëèí ýðäì ø¢¢š àââò, òàœº÷ä âåòåðèíàðí áîëí ìàëûí ãåì³ñ ñàãëóëëºíà êåðãò òàäí èê ò³âö³í îðóëšàíàò.
Ìàíà òàœº÷ä ìàë ´ñêëºí ñåë³í³ ýäë-àõóí õàìãèí ÷èíðò³ ñàëâðíü áîëšàíà, òàíà ´äð áîëºíà äèãò³-äàðàòà ê´äëìøë³ îëí ³ìòí³ ýð¢ë- ìåíä, ýäë-óóøèí öåâð-öåð, ³³ìøã óãà á³³äë èðëöí³, ìàë ´ñêëºí³ êåñã ê¢ö³ìšèã òàäí òåòêí³ò.
Áàéðèí ýí ´äðë³ ýðäìä³í èòêëò³ ê¢÷-ê´ëñí³ ò´ë³, òàäíä ñ³í ñóðºìš ´ã÷³õ ñàëâðèí âåòåðàíìóäò èê õàíëòàí ´ðãš³í³â. Ýâð³ àìð áèø ê¢÷-ê´ëñ³ðí òàäí òàœº÷èí ñîöèàëüí-ýêîíîìè÷åñê äåëãðëòä èê ò³âö³í îðóëšàíàò",- ãèš É´ð³ëèí áè÷ãò êåëãäš³í³.
Õàëüìã Òàœº÷èí íåôòèí, ãàçèí áîëí ò¢ë³í³ ïðîìûøëåííîñòèí ê´äë³÷íðèã áîëí ýí ñàëâðèí âåòåðàíìóäûã Òàœº÷èí Òîëºà÷ Àëåêñåé Îðëîâ é´ð³â. Ýíäð áèäí ç´ðãò³ áîëí àìð áèø ýðäìò³ óëñèã òåâ÷š é´ð³š³í³âèäí. Ýäí îëí ³ìòí³ ñ³í òààëòà á³³äë-šèðºë òåòêš, òàœº÷èííü äåëãðëòä, ²ð³ñ³í ýêîíîìè÷åñê óë-ñ¢¢ðèã áàòðóëëºíä ç´âò³ ò³âö³í îðóëíàò, -ãèš É´ð³ëèí áè÷ãò êåëãäš³í³.
Òåð ìåò ²ð³ñ³í âåòåðèíàðí ê´äë³÷íðèã áîëí íåôòèí, ãàçèí ïðîìûøëåííîñòèí ê´äë³÷íðèã, ýí õàëõñèí ñïåöèàëèñòíðèã áîëí âåòåðàíìóäûã òàœº÷èí Óëñèí Õóðàëûí (Ïàðëàìåíòèí) Àõëà÷ Àíàòîëèé Êîçà÷êî áîëí ïðàâèòåëüñòâèí Àõëà÷ Èãîðü Çîòîâ é´ð³š, ýäíä áàò-ýð¢ë-ìåíä ýäëš áîëí óëì ´´ä³í ê¢ö³ìš á³ðõèã äóðäâ.
Ìàíà 糜ã÷