Нарт-делкән шаҗна ик хург угтад, Элстин 160 җилин өөнд нерәдәд, хотл балһснд кесг тоотнь шинрүлгдҗәнә.
Пушкинә нертә уульнцд үүдәгч мастерской көдлмшән эклв. Чонкуша Петрин нертә билг-эрдмин колледжин оютнр соньн сәәхн зург экләд зурҗана. Эдн багш Куберлинә Андрейин һардврт терүгән күцәҗәнә.

Басңга Баатрин нертә Келн-улсин театр һаха сард дарани үүлдврән эклв. «Я - Будда» гидг көгҗмин поэман болн «Небесная защитница» гидг наадан райодын әмтнд үзүлхәр театр һарч йовв.

Шидр бидн келн-улсин хувцна Өдр темдглсн биләвидн. Хальмг Таңһчин Толһач Хаска Бату хальмг хувцна тускар ухан-тоолврарн хувалцв.
- Эндр келн-улсин хувцн өдгә цага дизайнермудын кегдлмүдт тохрагдҗана. Өдгә цага кев-янзта хальмг хувцна туск олн зүсн тоолвр бәәхиг меднәв. Мини тоолврар болхла, мана хувцн сольгдсн бийнь келн-улсин кев-янзта болх зөвтә гиҗ санҗанав. Өвкнриннь байн зөөриг ясрулҗ кеерүлдг дизайнермүдиг бидн дөңнҗәнәвидн. Келн-улсин хувциг өдгә цага кев-янзтаһар үүдәхин тускар эрдмчнрлә үүдәгч үүлдвр бүрдәхиг таңһчин экономикин болн хулд-гүүлгәнә министерствд даалһвр өгчәнәв, - гиҗ Бату Сергеевич келв.
Келн-улсин хувциг өмсәд бахтх кергтә гиҗ таңһчин Толһач нег һазра улст дуудвр кеҗ, терүнә чинрин тускар бичкдүдт цәәлһтн гив. «Хотын сәәнинь гиичд өг, хувцна сәәнинь эврән өмс» гиҗ мана өвкнр хара биш келдг бәәсиг Хаска Бату тодлулв.

Хальмг Таңһчин, Моңһлын болн Әрәсән сойлын ачта көдләч, бичәч болн шүлгч Санҗин Николайин үүдәврмүдин хураңһу шидр барас һарв. «На крыльях жизни» гидг нертәһәр барлгдсн дегтрт бичәчин үүдәврмүд, статьяс, олн зүсн хургудт энүнә келсн үгмүд, номин халхар бичсн шинҗллтс орсмн. Цуг терүнлә зергднь энүнә үүдәлтин тускар бичсн статьяс чигн орсн бәәнә. Эн хураңһу таңһчин сойлын министерствин болн А. Амр Санана нертә Келн-улсин дегтрин саңгин хамцу дөңгәр барлгдсмн. Эн дегтрин презентац шидр Келн-улсин дегтрин саңгд болв.

Цагин гүүдл күүнә җирһлд олн сольвр орулна. Цаг болн әмтн тууҗин йовудт ямаран бәәсинь, ямаран хаалһ кесинь, кедү шин тоот үүдәсинь, байран яһҗ кедг бәәснь тууль-түүкст, бичәчнрин зокъялмудт тодлгдсн деерән зурачнрин үүдәврмүдт орҗ, тууҗин болн цагин темдг болҗ үлднә. Ут дууна хаалһд нүүдл улсин җирһл ямаран болсинь зурач Бембин Григорийин зургудас медҗ болхмн.

Элст балһснд һаха сарин хөрн дөрвнәс авн хөрн зурһан күртл байрин ик нәр болхмн. Олн миңһн улст байр үүдәх ик нәәрт Хальмг Таңһчд Моңһлын, Бурятин, Туван, КНР-н Шинҗән-Уйһур автономн районас билгтнр ирҗәнә. Моңһл келтнрин билгтнр цуглрҗ ирх байр «Миңһн байр» гидг нертәһәр болхмн. Ах-дү келн-улсин иньгллтин нәәрин өмн «Калмыкия» таңһчин зәңгллһнә агентствд харһлт болв. Терүнд Хальмг Таңһчин билг-эрдмин ачта үүлдәч, «Бамб цецг» ансамблин һардач Катан Савр, «Җаңһр» наадһасин шаңһа театрин ах режиссер Сарңга Алексей, Хальмг Таңһчин ачта артистк Босхмҗин Диана, «Бамб цецг» ансамблин балетмейстер Бамбрга Владимир, «Миңһн байр» наадмин күцәгч һардач Манҗин Вячеслав орлцв.

Эн җил Хальмг Таңһчин автономин 105 җилин өөниг темдглсн биләвидн. Сүлд болн туг ямаран чигн нутгин һол темдгүд болҗ күндлгднә. Таңһчин сүлд залҗ тәвгдсн, туг өрггдсн ик бәәрнд байрин хургуд болна. Байрин өдрмүдлә таңһчин цуг балһсдар болн селәдәр шар туган делскҗ өргнәвидн. Сойлын болн спортын олн марһаст болн хәләврмүдт шар туган өргҗ орлцнавидн. Шар тугтан мөргәд, зальврад, эндр мана цергчнр дәәлдәнә һазрт хортнла дәәлдҗ йовна. Цуг мадна сүрә болн омг болҗах сүлд болн тугиг зурсн зурач Эрднин Бата далн җилин өөнән темдглв.

Бичкдүдин сойлын IV нарт-делкән ик байрт Хальмгин «Тюльпанчик» ансамбль орлцхмн. Таңһчдан темдгтә эн коллектив һазадын ордт чигн нер һарсмн. Олн наадмд орлцҗ, билг-эрдмәрн тодлгдсн ансамблиг ямаран чигн байрин ик нәәрт орлцтха, гиҗ үрвр кенә.

Бичкдүдин билг-эрдм делгрүлдг «Republic» гидг төвд медрл авчадг күүкд-көвүдт амрлһна цагнь тустаһар давтха гиһәд экскурьс бүрдәнә. Иигәд эдниг Н. Пальмовин нертә Келн-улсин музейд авч одв.

Әрәсәд билг-эрдмин шин байрин өдр тогтагдҗана. Артистын өдр гиҗ тернь нерәдгдхмн.