Басң өдрлә Хальмг Таңһчин дунд сурһульмудыг төгсәсн баһчудын байр болв. Эн җил ут тоодан 1508 көвүн-күүкн арвн негдгч классан төгсәһәд, хату цаасан авсмн. Тедн дунд сурһулян йилһән сәәнәр төгсәсн 178 күн алтн медальмүдәр, 139 күн болхла цаһан мөңгн медальмүдәр ачлгдсн болдг. Элстин сурһулин бүрдәц болһнд хату цаас бәрүлҗ өглһнә керг-үүлдврмүдин дару цуһар балһсна Диилврин талвңд цуглрв. Энд сән авъяст тохрсар «Алые паруса» нертә байрин нәр давулгдв.

Хальмг Таңһчин Толһач Хаска Бату моңһл келтнрин һурвдгч нарт-делкән шүлгләнә байрт орлцачнрла харһв. Моңһлчудын шүлгләнә байр Элстд мөчн сарин 26-д эклв. Моңһлын, Китдин, Бурятин шүлгчнр Хальмгт цуглрҗ ирв.

Эн өдрмүдт хамгин дааврта бичгдлһнә кем төгсәд, ода җилин хойрдгч девсңд орҗанавидн. Мана газетин тууҗ таңһчин өдр болһни тууҗла батар залһлдата мөн.
Эн җил така сарин 5-д мана Хальмг Таңһч 105 җилин өөнән темдглх, дәкәд болхла һаха сарин чилгчәр түрүн болҗ шар шаҗна нарт-делкән хург давулгдх. Цуг эн йовдлмудын тускар мана газетин халхст умшхит. Җил ирвәс бичгдлһнә кем җаңһрта болад бәәнә. Тер бийнь тадн, мана эңкр умшачнр, мадниг дөңнәд, хальмг келән тевчәд газетиг оларн бичүлҗ авцханат! Хамгин түрүнд Лаганя, Хар Һазра, Яшкулин, Үстин, Целинн, Яшалтан райодын умшачнриг болн һардачнриг темдглхәр бәәнәвидн.

Хальмг Таңһчин сән Өдр өөрдҗ йовна. Хальмгин автономь бүрдәгдәд, дигтә 105 җил болҗана. Эн өдр таңһчд олн зүсн соньн керг-үүлдврмүд давулгдхмн. Энүнә тускар тодрхаһар шидр болсн брифингд таңһчин сойлын болн зуульчллһна министрин дарук Санҗрһа Герман келҗ өгв.

Әрәсән баһчудын Өдр угтҗ Хальмг Таңһчин Улсин Хуралын (Парламентин) медлд үүлддг баһчудын Олна палатын дарани сүүр болв. Терүг олна бүрдәцин ахлач Дорҗин Санл һардҗ давулв. Таңһчин Улсин Хуралын (Парламентин) Ахлач Артем Михайлов, ЮФО-д Әрәсән Президентин күцц зөвтә элчллтин аппаратын Хальмг Таңһчд федеральн инспектор Сергей Бойко, таңһчин сурһуль-эрдмин болн номин министрин үүл дааҗадг Натра Антон, таңһчин баһчудын кергүдин Агентствин һардач Камиль Маркеев, таңһчин Олна палатын ахлач Мучан Батыр болн нань чигн улс сүүрин көдлмшт орлцв.

Хальмг Таңһчин автономин 105 җилин өөн угтҗ «Медрл» ниицән баһчудын төлә гегәрлтин керг-үүлдврмүд бүрдәв. Олна ниицәнә гешүд таңһчин тууҗин болн сойлын тускар келҗ өгв. Элст балһсна һардврин толһачин дарук Довгопола Дмитрий болн Б.Б. Городовиковин нертә Хальмг ик сурһулин багш Аман Даглара баһчудла харһв.

Одахн таңһчин волонтермуд болн СВО-н ветеранмудын таңһчин негдлтин ахлач Чумда Николай Курскин мүҗд күрәд ирв, цергә шишлң керг-үүлдврт орлцҗадг теңгсин йовһн цергин 810-ч тойгта багин дәәчнрт буйнч седклин дөңгән бәрүлҗ өгв. Эн керг-үүлдврин тускар Николай Санджи-Горяевич маднд келҗ өгв.

Зуни амрлһна кем эклхлә, зәрм сурһульчнр эк-эцкдән нөкд болад, мөңг олхар шунна. Сән авъяст тохрсар, «Әмтиг көдлмшәр тетклһнд туслһн» гидг таңһчин көтлврин йовудт насни дигт күрәд уга бичкдүдиг цаг зуур көдлмшәр тетклһнә керг-үүлдвр бүрдәгднә. Хальмг Таңһчин социальн делгрлтин, күч-көлснә болн көдлмшәр тетклһнә министерствин зәңглсәр, ода деерән 1288 сурһульч зуни амрлһна кемд көдлмшәр теткгдв. Хамгин түрүнд олн үртә өрк-бүлмүдин, гемтә-шалтгта болн цергә шишлң керг-үүлдврт орлцачнрин күүкд-көвүдт көдлмш олҗ авхд дөң күргнә. Эн җил күсдундур миңһн сурһульч цаг зуур көдлмшәр теткгдхмн гиҗ зуралгдсмн.

Дегтр күүнә җирһлд чинртә орм эзлнә. Бичкнәсн авн дегтр умшдг күн дегтрин саңд дару-дарунь ирҗ, тенд көдлдг улсла бат залһлда бәрнә. Мана Шарнут селәнд дегтрин саңд ик-баһ уга ирәд, тааста үүдәврмүд умшна, шин утх-зокълмудла таньлдҗ, олн зүсн барин һарцст шин медрл авна. Эн бүрдәцин көдләчнр күн болһнд, сүв-селвгән өгч, шин дегтр олҗ авхд дөңгән күргнә.

Үстин района Харба селәнд өсәд-боссн Аңһра Нарн (зургт) бичкнәсн авн цогц-махмудан батрулҗ, спортар соньмсч кесг марһанд орлцдг билә. Эн селәнд хөрн һар җилин туршарт эн һазра көвүн Четра Окан санлд нерәдгдсн марһан болна. Эн 1996 җилд Чечняд болсн дәәнд зөрмгән үзүләд, баһ настадан әмнәсн хаһцв. Бәәрн көвүд-күүкд цуһар гилтә нег һазра баатрин санлд нерәдгдсн марһанд орлцна, тедн дунд Нарн сән белдврән иткүлҗ кесг дәкҗ дииләчнрин тоод орсмн.