Ик кезәнәс авн мана өвкнр малын ард йовдг бәәсинь цуһар меднә. Мал асрхла, амн тоста гиҗ келдг. Нүүдлин улс болсндан хальмгуд ишкә герән теегт босхч, малан у-өргн һазрт идшлүләд йовсмн. Иҗлин көвәд хальмг улс дөрвн зүсн малан өскәд, өрк-бүлмүдән асрдг бәәҗ.
Мал өсклһн кезә чигн амр биш керг болна. Целинн районд бәәдг баахн фермер Очра Санҗин келсәр, энүнә өвкнр теегт малан хәрүлҗ, үрдән бичкнәснь авн дахулҗ, эн эрдмд дасхсмн.
Энүнә өвк аавнь Санҗ У

«Церн» гидг этнохотнд хальмг домбрин дүр-бәәдлиг үзүлсн ик кегдлиг углҗ тәвсинь үзҗ болхмн. Теегин әмтнә дурта гисн көгҗмин зевсгиг ода тиигәд эн хотнд ирҗ үзҗ болхмн. Домбр Хальмг Таңһчин чинртә нег темдг болснь кезәнәс авн олн келн-улсин уханд батрсмн. Таңһчин Толһач Хаска Батун болн таңһчин сойлын болн зуульчллһна министерствин дөңгәр домбрин дүр этнохотна бәәрнд әмтнә оньг авлҗ дүңгәсн бәәнә.

Түрүн хәләцд эн күүкд күн хальмг талдан күүкд улсас йилһрхш. Болв таньлдад, күүндәд бәәхлә, тоолврта болн келсн үгдән күрдг күн болҗахнь медгднә. Юн учрар эн күүнлә таньлдх йовдл учрв гихлә, «Хальмг цәәһин гер» җил хооран секәд, Намса олн улст терүгәрн темдгтә болв.

Экин сән өдрт нерәдгдсн байрин хургт күүкдтән чик сурһмҗ өгсн, олна бәәдл-җирһлд шунмһаһар орлцдг төләдән өөдән ачлвр авсн өрк-бүлмүд дунд Баһ Дөрвдә района Ик Бухс селәнд бәәдг Максим болн Эльза Шошаевихн бас заагдсмн. Әрәсән Президентин зәрлгәс иштә эдн «Эк-эцкин туурмҗ» орденә медаляр ачлгдв. Тавн үртә эк-эцк өсәд-боссн төрскн селәндән бәәһәд, отг-әәмгтән күндтә улст тоолгдна.

Хар Һазра района Адг селәнд өсәд-боссн Манҗин Мингиян бичкнәсн авн эк-эцкдән нөкд болад, ямр нег үүл бәрҗ цаган тустаһар давулдмн. Һартан эвтә көвүн олн зүсн көдлмш кедг, кергән даавртаһар күцәдг авг-бәрцтә болҗ өсв. Эврә өрк-бүлтә болад, эн Делгер авальдан ицлтә түшг болҗ, ямаран чигн төр хаһлҗ, һартан бәрсән кедг йоста герин эзн болна.

Эн җилин эклцәр кесн то-дигәр, мана таңһчд тәвн хойр миңһн һар олн үртә өрк-бүл бәәдгнь илдкгдв. Җил төгсчәнә, олн үртә өрк-бүлмүдин то улм өсәд йовна, гиҗ темдглх кергтә. Күн болһна җирһлд өрк-бүл онц орман эзлнә. Мел өрк-бүләс цугнь эклдг. Хамгин үнтәнь эк-эцк, аав-ээҗ, өөрхн элгн-садн болдг. «Садта күн – салата модн» гиҗ келдг юмн.

Хөрн тавн җил болад, эцкән үзв.
«Төрскн теегм, чамаһан үзхнь...…»
Эңкрлдгнь олн болв чигн эклә әдл болхш.

Күүнә җирһл ора болн җора гиҗ кезәнә келчксн юмн, нег хаалһар йовдго, нег зокалар бәәдго болҗана. Тер мет Элстин 2 - ч тойгта сурһулин эсвин багш Эльдшә Түрбән җирһл бас кесг райодла, кесг йовдлла залһлдата, орн-нутгт болҗасн ик сольврмуд бас үлмәһән күрглә.

Нутг дундан номтань сәәхн.
Багшиннь өөнд нерәдәд
Бурят Жамьянла болсн харһлт
Моңһлын һәәхмҗтә һазрт

Приютна района Үлдчн селәнд Григорий Инджиевич болн Валентина Васильевна Нимгировихн ачта улс болна. Эдн олн җилдән селәнә дунд сурһульд багшлҗ, дорас өсч йовх бичкдүдт гүн медрл болн чик сурһмҗ өгсн болдг. Дәкәд эдн өрк-бүлән өндәлһәд, дөчн һар җил болв, күүкн-көвүһән өскәд, зурһан ач-зееһиннь кишгт багтҗ бәәнә. Эднә үлгүрәр Сар-Герл күүкнь бас багшин эрдм шүүҗ авад, англь келнә багшар көдлҗәнә.