Басан Бадьминович Городовиков таңһчин һардач бәәсн цагтан селән болһнд күрч, малын хошмудар, тәрәчнрин бригадмудар йовҗ, эгл күч-көлсчнрлә харһҗ олн зүсн төр хаһлхднь дөң-тусан күргсмн. Советск Союзин Герой гиҗ, таңһчин һардач гиҗ ик санан уга бәәсмн, цаһан седклтә, килмҗтә, әмтнлә тевчңгү бәәснь төләднь энүнлә харһҗ йовсн улс эндр өдр күртл Басан Бадьминовичиг бүләнәр тодлна. Хальмгин Герой, нертә малч Василий Манджиевич Очиров Городовиковла болсн харһлтс энүнд җирһлднь учрсн ончта йовдлмуд болҗ тодлгдв гиҗ келнә.

Мана Хальмг Таңһчин тууҗд Хар-Даһна Басңгин нерн (Басан Бадьминович Городовиков) онц орм эзлҗәнә. Одахн мана алдр нертә инрлын әмдрлин тускар нег соньн йовдлын тускар соңслав. Эн домг болсн йовдлын тускар түүнә нег элгн келҗ өгсмн. Нарт-делкән Хойрдгч дәәнә чилгчд мана цергин нертә командириг бух церглә хамдан Европас Манҗ нутгур (ода Китдын ар-зүн үзг) йовулсмн.

Урн-бүтәләрн, хурц үгәрн нерән алдршсн хальмг шүлгчнрин дунд Ончхан Җирһл, Басңга Баатр, Муушан Һәрә, Калян Санҗ, Көглтин Дава, Нуура Владимир болн нань чигн олн-олн нерд зааҗ болна. Урдк цагин хальмг бичәчнриг Хальмг Таңһчин улс сурһуль сурсн цагас авн сәәнәр меднә. Өдгә цагин Сарасватин (Сарасвати – богиня искусств) евәлд орсн, хальмг келәр бичдг баһ наста шүлгчнр цөн. Теднә негнь – Бадман Эрднь болдг.

Тґрскін харсгч Алдр дііні орлцач, кўч-кґлсні ветеран Елизавета Николаевна Чонаева шидр йирн долан наста болв. Тењгр нас ґгід, олна хормад багтљ, эрўл-менд йовхдан Елизавета Николаевна седкл таварн бііні. Сиврин тууврас ирхдін эдн авальтаєан Элстин Изотовин нерті уульнцд ирљ бііршсмн. Энд кўўкдін ґскід, тањєчин ґслт-бослтд кўч-кґлсірн тівцін орулљ йовсн ветеран ода кўртл тер гертін біієі. Алдр Диилврин 75 љилин ґґнлі ирлцўлљ, Хальмг Тањєчин Толєач Хаска Бату Елизавета Николаевнад «Хальмг Тањєчин кўндті иргн» гидг ґґдін нер зўўлєв.

Хальмг Тањєчин болн Ірісін улсин артистк Нина Петровна Баденова 100 насна ґґнд кўрв. Хальмг автономин 100 љилин ґґнлі цацу кўндті болн тоомсрта эн кўўкд кўн, билгті артистк, килмљті эк, олна ўўлдіч тањєчин сойлын љирєлд ик тівцін орулсмн. Дііні ґмн ГИТИС-ин хальмг студь тґгсісн артистнрин негнь болљах Нина Петровна Баденован љирєл хальмг театрла бат залєлдата. Театрин тііз деер билгті артистк 100 єар олн – зўсн дўр бўрдіљ театрин ўўлдврт болн улсин љирєлд мартгдшгоєар тодлгдв.

Эн өдрмүдт Эмгеевихнә өнр-өсклң өрк-бүл маш ончта байран темдглҗәнә. 60 җил хооран алтн намрин өдрмүдт Владимир Боджаевич болн Лидия Бембеевна ханьцад, хүрмән кеһәд, өрк-бүлән өндәлһсмн. “Баһдан түрү-зүдү үзсн күн, өтлх насндан җирһл үзнә”гиҗ хальмг хуучн үлгүршң эн хойрин медәтин әмдрлин тускар келхлә үнн болх.

Нимя Хараевна Коваева – Хальмгин тууљд орсн нерн. Советин йосн теегт ирід, шин љирєл эклід тосхгдсн цагт терўнд шунљ орлцсн кўўкд улсин негнь эн біісмн. Хальмг АССР-ин Совнаркомин тўрўн ахлач біісн Пўрвін Анжурин аваль Нимя Коваева цааљллєна цагла кесг кўчр-кўнд тоотыг дааљ єарсмн.

Шидр Хальмг Таңһчин Толһач Хаска Бату «Земск багш» гидг көтлвр мана таңһчд сән йовудтаһар күцәгдснә тускар келсн билә. Эн җил эклсн эн көтлврәр таңһчин селәдин сурһульмудт 17 багш ода көдлҗәнә. Теднә негнь Баһ Дөрвдә района Плодовитенск дундын сурһулин эсвин багш Дорҗин Светлана. Светлана Борисовна сурһуль-эрдмин халхар хөрн тавн җилдән көдлҗ йовх байн дамшлтта болн өөдән мергҗлттә багш болна. Бидн энүнд җиңнүләд, шин көдлмшин ормднь үүрмүднь болн сурһульчнрнь яһҗ тоссна, сурһулин җилин түрүн сар яһҗ давсна тускар келҗ өгхинь сурвидн.

Мана тањєчд болн Элстд кесг улс Хальмг Тањєчин сойлын ачта кґдліч, тууљин номин кандидат Римма Васильевна Неяченког (1934-2003 љилмўд) медљ йовсмн. Тернь учрта, яєад гихлі Римма Васильевна шунлтта кўн, партин болн олна ўўлдіч, номт, тууљин кўндті багш біісмн.

Мана эњкр Элст ґдр ирвіс ґсід-ґргљід йовхнь намаг икір байрлулна. Мана љирєл тањєчин хотл балєснла батар залєлдата мґн. Би тўрўн болљ Элстўр дґчн єар љил хооран ирлів. Тиигхд Ик сурєульд шўўврін ґгід орлав. Урднь би эцктієін дару-дарунь Іідрхн балєс ордг билів. Эн хойр балєсиг дўњцўлхлі, Элст седклдм ґґрхн. Энд дўўвр настадан біілів.