Александр Тимофеевич Сасыковин нерн Хальмгин сойлд бат орман олљ, тањєчин нериг Ірісін кинон тууљд орулсмн. Гўн болн цуг халхин медрлті, цецн ухата, ґвірц билгті эн кўўнлі харєх болєндан љирєлин кґрњ буйсшго гиљ сандг билів. Ўўдігч ўўлдврірн олн-імтндін ўнндін церглљісн, кељіх керг тустан ґґдін дааврта эн кўн, сойлын ўўлдіч болн артист Александр Сасыков давсн зун љилин далдгч љилмўдт љирєлин хаалєд орљасн баєчудын ухан-седклд ик нилчін кўргсмн.

Эндрк мана редакцин гиич – Төр-Батын Очр. Энүг мана Хальмг Таңһчин олн әмтн сән биич гиҗ меднә. «Иткл» гидг бүрдәцд орлцад, олн бииг зокаһад, тәәз деер биилҗ өгсн билә. Кесг җил хооран бииһин видео-кичәлмүд кеһәд сүлҗәнд (Интернетд) орулсмн. Бичкнәсн авн бииһәр олн әмтиг байрлулад йовдг, биид дуран өгсн күн болна. Зуг, эндрк мана күүндврин төр – «Җаңһр». Хойр җил хооран Очр «Җаңһр» хәәлх дурта болчкад, эн алдр дуулвриг сурад эклҗ, ода деерән зурһан бөлгиг меднә.

Шин төрсн нилхд эк болна гидг ик тоомсрта көдлмш бәәнә. Антонина Манджиевна Мучаева дөчн җилдән акушер-фельдшер болҗ көдләд олн күүкд-көвүд төрхднь орлцҗ йовсмн. Энүнә эвлүн болн эвтә һар тосч авч, җирһлд орулсн нилхдин то тоолхд амр биш. Тедү дүңгә олн бичкдүд энүнә һарар дамҗҗ һарсмн. Цаһан төр болҗах күүкд улст дөң болхдан эн даңгин белн бәәдмн. Күнд йовдл учрхла, юмнас әәлго месллһ чигн эн кедг билә. Удан ухалҗ суудг арһ уга, тер дарунь экд болн нилхд дөң кергтә болх кесг саам учрсмн.

Кезәнә нег хотнд эмгн өвгн хойр бәәдг болна. Эн хойрин наснь җир һарчксн болв чигн күүкд уга бәәҗ. Не, иигәд тохм тасрн гиҗәнә гиһәд эмгнь икл зовлңта бәәнә. Өвгнь: «Теңгр эс заяхла ода яахв», – гихлә, эмгнднь эн төр чееҗин киләсн болв. Насн ирх дутм эмгн зовлңшад бәәҗ, нег дәкҗ өвгндән хадмд хәәхәр шииднә. Тиигәд эн цецн ухата эмгн өвгндән баахн бер буулһад, бийнь болхла өөрнь ээҗнь болад суув. Ирсн бер тохм дуудулх һурвн көвү секв. Тиигәд Төлгчихнә тохм тасрсн уга. Өрк-бүлин тууҗ эндр өдр күртл үйәс үйд хадһлгдҗ йовна.

Тґрскін харсгч Алдр дііні орлцач, олн ўрті эк, кўч-кґлсні ветеран Теблін Мґњгн Ўстин района Цаєан Амн селінд бііні. 1942-ч љилин хґн сарин 30-д діінд эврі дурарн мордсн кўўкн Дііні -Тењгсин флотд церглх хґвті біісмн. Мґњгн болн нань чигн кўўкд Махачкалад дііні-тењгсин сурєуль тґгсієід, Каспийск флотильд церглв. Старшина цергі цолтаєар кўўкн діілдінд орлцсмн.

Хальмг университетин оютнр вузмудын хоорндк олимпиадмудт сән ашта үүлдвр күцәһәд, призермуд болн дииләчнр болна. Тернь шишлң сән белдврин, теднә багшнрин көдлмшин ашнь болҗана. Цуг факультетд тиим багшнр бәәнә. Эдн оютнрин билг-эрдминь, эсвәр, физикәр болн нань чигн предметәр авсн сән белдвринь йилһҗ авад, теднд онц оньган өгәд, оютнрин олимпиадмудын җисәнд орлцулна. Үлгүрнь, университетин эсвин хамцу команд орн-нутгин вузмуд дунд йилһән сән аш бәрнә.

Мана Шарнут селәнд Евдокия Бембеевна Мутеева медәт бәәнә. Энүнә эцк Бадмин Бембә, экнь Цаһан тавн үртә бәәҗ: хойр көвүн, һурвн күүкн. Отхн күүкнь Дуня 1939-ч җилд һарсмн. Төрскән харсгч Алдр дәәнд эцкнь мордад, әмд үлдәд, өрк-бүлән Сиврин һазрт олҗ авна. Дәәнә падрсн һалас һарсн салдс Бемб Алтайск крайин Третьяковск района Барановка колхозд һарудын манач болна. Отхн күүкнь Дуня һурвн класс төгсәчкәд, экләд көдлнә: өвс хадлһнд, тәрә-темс цуглуллһнд болн талдан хар көдлмшт гесән теҗәх кергтә бәәсмн.

Хар Һазра района Кумской селәнд бәәдг Санчра Раиса хөрн тавн җил хооран социальн көдләчәр экләд көдлв. Эн җилмүдин эргцд Раиса Коммуновна медәтә, гемтә-шалтгта болн һанцарн бәәдг нег һазра улст түрүн нөкд болн ицлтә түшг болҗ, кен негнднь һарлдсн эгчлә эс гиҗ үрнлә әдл болв. Делкә мини гисн седклтә, өр-өвч болн әмтнлә ээлтә, тевчңһү, седвәртә күүкд күн отг-әәмгтән күндтәд тоолгдна. Социальн көдләчәр көдлдг деерән эн селәнә бәәдл-җирһлд шунмһаһар орлцдг төләдән даңгин олна нүүрт йовна.

Зунын цаг төгсч йовна. Удл уга һаха сар экләд, сурһульчнр, оютнр чигн сурһульдан орхар адһх. Дундын сурһуль төгсәсн күмс болхла, ик сурһульдан орад, шин әмдрл эклхән күләнә. Оютна әмдрл ямаран болхмб гиҗ санад йовдгнь маһд уга. Эн җил Хальмг ик сурһуль төгсәсн Кармана Арвн шидр мана редакцин гиич болад, Хальмгин оютнр яһҗ әмдрх болн сурһулян яһҗ сурхин тускар келәд өгсмн.

Эндр ґнр-ґсклњ Хулхачиевихн ґрк-бўлд ик байр болљана. Дііні болн кўч-кґлсні ветеран, олн ўрті эк Инљр Босхомджиевна Хулхачиева 90 наснаннь ґґнін темдглљіні. Йирн насн гидгтн басл ик насн. Инљр ээљин ут насн-љирєлин хаалєд байрлх чигн, зовх чигн кедў йовдл учрсн болх гиєит. Аврлт уга дін, ґршіњгў уга цааљллєн, дііні болн цааљллєна хґґтк кўчр кўнд љилмўд ээљин болн энўні ўйин хґв-љирєлд кедў харшлсн болх. Болв эдн цугинь даав, урудсн уга.