Îäàõí Ýëñòä, ïðàâèòåëüñòâèí êîíôåðåíö-çàëä, áàëºñíà ýðãíäê á³³äë ÿñðóëëºíà ò´ðì¢ä õàºëëºíà ðåãèîíàëüí öóòõëœãóä òîãòàëºíà òóñò äèçàéíà óõàí-òîîëâðèí ñòðàòåãè÷åñê ñåññü äàââ. "Áàëºñíä ñ³í êåö-òààëòà á³³äë òîãòàëºí" ãèäã ýðêí ò´ñâ ê¢ö³ëºí³ éîâóäò òàœº÷ä èèì Öóòõëœ ñåêëºí³ ò´ð èê ÷èíð 碢š³í³. Èèì Öóòõëœ ìóíèöèïàëüí á¢ðä³öñò äèçàéí-ò´ñâñ óõàëš áåëäëºíä, òåõíè÷åñê ê¢öë òîãòàëºíä í´êä áîëõìí, òåð ìåò ýêñïåðòí íèèö³ã îðëöóëš, ìåòîäè÷åñê ä´œ ê¢ðãõìí. Ýêñïåðòì¢äèí íèèö³íä áèëãò³ àðõèòåêòîðìóäûã, äèçàéíåðì¢äèã, ïðîåêòèðîâùèê¢äèã, òåð ìåò øóíìºà áàº÷óäûã öóãëóëš õàìöóëõ ñàíàòà.
Ýí ñòðàòåãè÷åñê ñåññèã òàœº÷èí æèëèùí-êîììóíàëüí ýäë-àõóí áîëí ýíåðãåòèêèí ìèíèñòåðñòâ ºàðäš äàâóëâ. Êåðã-¢¢ëäâðò Õàëüìãèí àðõèòåêòîðìóä áîëí ïðîåêòèðîâùèê¢ä, 2019 šèëä áàëºñíà òààëìšòà á³³äë òîãòàëºíà ïðîãðàììä îðëöõ ìóíèöèïàëüí á¢ðä³öñ, ýí õàëõèí ýêñïåðòì¢ä áîëí ýí ç´ð¢ëëòèí ôàêóëüòåòì¢äèí îþòíð îðëöñìí.
Êåðã-¢¢ëäâðèã òàœº÷èí ÆÊÕ-í áîëí ýíåðãåòèêèí ìèíèñòð Íåëëè Òêà÷åâà ºàðäš äàâóëâ. Íåëëè Àíàòîëüåâíà í¢ð ¢ã êåëâ. 2017 šèë³ñ àâí "Áàëºñíä ñ³í êåö-òààë òîãòàëºí" ãèäã ýðêí ò´ñâ ²ð³ñ³ä, òåð ìåò Õàëüìã Òàœº÷ä, ýêë³ä ê¢ö³ãäš³í³. Ìàíà òàœº÷ä ýí ò´ñâä ºóðâí áàëºñí, õ´ðí äîëàí ìóíèöèïàëüí á¢ðä³ö, òåð äîòð ðàéîäûí öóòõëœ ñåë³ä áîëí ì蜺í ê¢í á³³õ ñåë³ä ÷èãí îðëöõ àðºòà áîëšàíà. 2017 šèëä ýí ò´ñâä Ýëñò áàëºñí, Èê Áóóðëà áîëí ßøàëòàí ÐÌÎ-ñ îðëöñí áîëäã. Ýí šèë Ýëñòä, Ëàãàíüä, Ãîðîäîâèêîâñêä, Èê Áóóðëä, Ïðèþòíä áîëí ßøàëòàä ýí ò´ñâ ê¢ö³ãäâ. Äàðóê šèëä Ýëñòä áîëí ýí ÐÌÎ-ñò ò´ñâ ê¢ö³ëºí³ éîâóäò ýðãíäê ºàçð ÿñðóëëºíà ê´äëìø öààðàíäíü äàâóëãäõ. Òåð ìåò ä³ê³ä ÷èãí òàëäàí ÐÌÎ-ñ ýí ïðîãðàììä îðõìí. Êåëõä, èðõ šèëä ¡ñòèí ðàéîíà Öàºàí Àìí ïîñåëêä ýí ò´ñâä îðëöõ.
Êåìð ôåäåðàëüí áþäæåò³ñ éèëºãäš³õ ì´œãí³ êåìš³ºèíü èêä¢ëñí áîëõëà, šèë áîëºí ìóíèöèïàëüí á¢ðä³ö áîëºíä îëí óëñ õóðš àìðëºíà 7-8 ÷èãí îðìèí á³³äëèã ÿñðóëš áîëõìí áèë³. Òåã³ä ÷èãí éèëºãäš³õ ì´œãí³ êèðö³º³ð, îëí óëñ àìðäã 2-3 îðìèã šèëä ÿñ÷ áîëíà.
ßìàðàí ºàçðò ÿñðóëëºíà ê´äëìø êåõèã ³ìòí ýâð³í ø¢¢š àâíà. Òåã³ä áàëºñäûí áîëí ñåë³äèí ³ìòí óðäàñíü ýí ò´ð³ð êåñí ñóœºëºíà êåðã-¢¢ëäâðò îðëöš, ÿìð íåã ºàçðèí ò´ë³ äóóºàí ´ãí³. Òåð ìåò ÿñðóëëºíà ê´äëìøèí äèçàéí-ò´ñâèã îëíà îíüãò òóñõàíà. ²ìòí áàñ äèçàéí-ò´ñâèí òóñò óõàí-òîîëâðàí ìåä¢ëí³. Îëí äàâõð ãåðì¢äò á³³äã ³ìòí ýâð³ õàøà-õààöèí ýðãíä ÿìàðàí ç¢ñí-碢ë ê´äëìø êåõèí òóñò áèéñíü øèèäâð àâíà. ijê³ä áîëõëà ãåðì¢äèí ýðãíäê ºàçðèã ÿñðóëëºíà ê´äëìøò ÷èãí îðëöíà. Òåã³ä ÷èãí ïðîãðàìì ê¢ö³ñí öóã áàëºñäò áîëí ñåë³äò ³ìòí ýí ò´ñâèã á³³äë-šèðºëä òîõðàëºíà êåðãò øóíìºàºàð îðëöâ ãèš ýí òåìäãëâ.
Äàðóíü Èê-Áóóðëà ÐÌÎ-í òîëºà÷èí ¢¢ëèã äàâ çóóð äààšàõ Âÿ÷åñëàâ Ìàñëîâ, Ïðèþòíà ÑÌÎ-í òîëºà÷ Àëåêñàíäð Ïîëîíñêèé "Áàëºñíä ñ³í êåö-òààëòà á³³äë òîãòàëºí" ãèäã ò´ñâ ê¢ö³ëºí³ àøèí òóñê ïðåçåíòàö ¢ç¢ëâ. Òåð ìåò Öàºàí Àìí ñåë³í³ ìóíèöèïàëüí á¢ðä³öèí òîëºà÷ Ýäóàðä Êóòóðîâ 2019 šèëä ò´ñâ ê¢ö³ëºí³ éîâóäò êåõ ê´äëìøèí çóðàí òóñêàð 糜ãëâ.
Êåðã-¢¢ëäâðèí éîâóäò "Áàëºñíä ñ³í êåö-òààë òîãòàëºí" ãèäã ò´ñâ ê¢ö³ëºí³ ò´ð³ð ´ðãí ꢢíäâð áîëâ. Õàëüìãèí àðõèòåêòîðìóä ꢢíäâðò îðëöš, ýí òóñò ýâð³ óõàí-òîîëâðàí ìåä¢ëâ.
Ìàðãàðèòà ÀÐÇÀÅÂÀ

Óðš ´äð Ýëñòä òàœº÷èí ïðàâèòåëüñòâèí ñ¢¢ðèí èê çàëä ²ð³ñ³í Êîíñòèòóö áàòëš àâñíà 25 šèëèí áîëí ê¢¢í³ ç´âèí îëíà äåêëàðàöèí 70 šèëèí ´´íä íåð³äãäñí áàéðèí õóðã áîëâ. Òåð¢í³ éîâóäò èðãíì¢äèí ç´â õàðñëºíà ò´ð³ð êîíôåðåíö äàâóëãäâ. Áàéðèí êåðã-¢¢ëäâðò Õàëüìã Òàœº÷èí ïðàâèòåëüñòâèí Àõëà÷ Èãîðü Çîòîâ, òàœº÷èí Óëñèí Õóðàëûí (Ïàðëàìåíòèí) Àõëà÷èí íåãäã÷ äàðóê Ñàãëàð Áàêèíîâà, ÞÔÎ-ä ²ð³ñ³í Ïðåçèäåíòèí ê¢öö ç´âò³ ýë÷ëòèí àïïàðàòûí ôåäåðàëüí èíñïåêòîð Áîðèñ Êîðîòêîâ, òàœº÷ä èðãíì¢äèí, àðºëà÷íðèí áîëí áè÷êä¢äèí ç´â õàðñëºíà, ç´â-éîñ õàðëºíà îðãàíìóäûí áîëí îëíà îðãàíèçàöñèí ýë÷íð îðëöâ.
Òàœº÷èí ïðåìüåð-ìèíèñòð êåðã-¢¢ëäâðèã í¢ð ¢ã³ð ñåê³ä, ìàíà îðí-íóòãèí ºîëëã÷ çàêàí áàòëãäñíà 25 šèëèí ´´íë³ öóãòàºèíü é´ð³â. Êîíñòèòóö áàòëš àâãäñíà òóóšèí òóñêàð àõðàð êåëš ´ã³ä, ýí šèëì¢äèí ýðãöä ê¢¢í³ ç´â õàðñëºíà õàëõàð ê¢ö³ãäš³õ ê´äëìøèí òóñêàð Èãîðü Àëåêñàíäðîâè÷ îíö êåëâ. Òàœº÷èí ïàðëàìåíòèí âèöå-ñïèêåð Ñ.Áàêèíîâà çàêà ¢¢ä³ã÷ îðãàíà ¢¢ëäâðèí òóñêàð õóâàëöàä, ìàíà òàœº÷ä 1994 šèëä Òååãèí Éîñíà Áè÷ã áàòëãäâ ãèâ. Òåð öàãàñ àâí ìàíà òàœº÷èí ºîë çàêàíä á³³ðí ïàðëàìåíòèí äåïóòàòíð 20 ñîëüâð îðóëâ. Òàœº÷èí Óëñèí Õóðàë (Ïàðëàìåíò) ìàíà çàêà ¢¢ä³ã÷ éîñíà îðãàí áîëíà, ýí šèë çóðºàäã÷ õóðàëòûí ñóœºâð áîëâ. 1994 šèë³ñ àâí Õàëüìã ïàðëàìåíòèí äåïóòàòíð 1699 çàêà ¢¢ä³š ºàðºâ, ôåäåðàëüí çàêàäò ñîëüâð îðóëëºíà òóñê 37 ò´ñâ áåëäâ. Òåìäãëõ³ñ, íåã çàêàíà ñåäâ³ð Îðí-íóòãèí Õ¢¢âä ä´œíëò îëš áàòëãäñìí. Á.Êîðîòêîâ áàéðèí êåðã-¢¢ëäâðò îðëöà÷íðèã áàñ Êîíñòèòóöèí ´´íë³ é´ð³º³ä, öóãòàäíü ê¢ö³ìš äóðäâ.
Òàœº÷èí ³ìòí³ ç´â õàðñëºíà ç´âò³ ýë÷ Å.Åìåëüÿíåíêî ¢¢ëäâðèííü òóñêàð êåëâ. Òèèã³ä, ýí šèëèí àðâí ñàðèí ýðãöä òàœº÷èí ³ìòí³ñ 300 øàõó ýðëº îðš èðâ, íóðºëš ýäí ñîöèàëüí õàðñëòûí áîëí æèëèùí-êîììóíàëüí òåòêâðèí õàëõèí ò´ðì¢ä áîñõâ. ²ð³ñ³í Êîíñòèòóöèí 25 šèëèí ´´íä íåð³ä³ä èðãí³ ç´â õàðñëºíà ýë÷ëòèí àïïàðàò îëíà á³³äë-šèðºëä øóíìºàºàð îðëöšàõ óëñò Ê¢íäëëºí³ ºàøã á³ð¢ëš ´ãâ. Òåð ìåò 14 íàñ ê¢ðñí áè÷êä¢ä ýí ´äð ïàñïîðò àââ, ýäíèã Èãîðü Çîòîâ îí÷òà éîâäëëà é´ð³â. Äàðóíü êîíôåðåíöèí ê´äëìø ýêëâ. Òåð¢íä ê¢¢í³ ç´â õàðñëºíà ò´ð³ð ´ðãí ꢢíäâð áîëâ.

Ìàíà 糜ã÷

Äåíü Ãåðîåâ Îòå÷åñòâà â 2018 ãîäó îòìå÷àåòñÿ 9 äåêàáðÿ, â âîñêðåñåíüå. Ýòîò äåíü - ãîñóäàðñòâåííûé ïðàçäíèê. Îí óñòàíîâëåí â ñîîòâåòñòâèè ñ Ôåäåðàëüíûì çàêîíîì Ðîññèéñêîé Ôåäåðàöèè ¹ 22-ÔÇ îò 28 ôåâðàëÿ 2007 ãîäà "Î âíåñåíèè èçìåíåíèÿ â ñòàòüþ 1-1 Ôåäåðàëüíîãî çàêîíà "Î äíÿõ âîèíñêîé ñëàâû è ïàìÿòíûõ äàòàõ Ðîññèè".
Íî ýòîò äåíü íå ÿâëÿåòñÿ îôèöèàëüíûì âûõîäíûì.
Ñêëîíÿåì ãîëîâû ïåðåä Ãåðîÿìè.  ýòîò ïðàçäíèê äàâàéòå åùå ðàç âñïîìíèì ïàòðèîòîâ Ðîäèíû, äîáëåñòíûõ çàùèòíèêîâ, êîòîðûå ïðîÿâèëè ìóæåñòâî è ãåðîèçì, îõðàíÿÿ ãðàíèöû ãîñóäàðñòâà. Çíàìåíàòåëüíàÿ äàòà ñîåäèíèëà â ñåáå ãåðîè÷åñêèå ïîäâèãè ðîññèéñêèõ Âîîðóæåííûõ ñèë ñ ìîìåíòà âîçíèêíîâåíèÿ àðìèè è ïî ñåãîäíÿøíèé äåíü. Ðîññèÿ - íåïîáåäèìîå ãîñóäàðñòâî, êîòîðîå ïîìíèò ñâîèõ ãåðîåâ è ãîðäèòñÿ èìè. Ïðàçäíîâàíèå ïîäîáíûõ äàò ïîêàçûâàåò ïîäðàñòàþùåìó ïîêîëåíèþ, ÷òî ñòðàíà âûñòîÿëà â áîÿõ áëàãîäàðÿ ñàìîîòâåðæåííîñòè è äîáëåñòè ìóæåñòâåííûõ ðîññèÿí.
Ïðàçäíè÷íûé äåíü áûë óñòàíîâëåí äåïóòàòàìè Ãîñäóìû. Ïðàçäíîâàíèå Äíÿ ãåîðãèåâñêèõ êàâàëåðîâ íà ãîñóäàðñòâåííîì óðîâíå ñïîñîáñòâóåò îòâàæíîìó ñëóæåíèþ Îò÷èçíå è âîñïèòàíèþ ïàòðèîòèçìà ó ìîëîäåæè.
Ó ýòîé çíàìåíàòåëüíîé äëÿ ðîññèÿí äàòû ñëàâíàÿ è áîãàòàÿ èñòîðèÿ.  1769 ãîäó Åêàòåðèíîé II áûëî ó÷ðåæäåíî çíàêîâîå îòëè÷èå, îðäåí Ñâÿòîãî Ãåîðãèÿ Ïîáåäîíîñöà. Âàæíûì ñòàòóñîì íàãðàæäàëèñü çàùèòíèêè Îò÷èçíû, ïðîÿâèâøèå îñîáûé ãåðîèçì è ìóæåñòâî. Íàãðàäà èìåëà ÷åòûðå ñòåïåíè îòëè÷èÿ. Ì. Êóòóçîâ, Ì. Áàðêëàé-äå-Òîëëè áûëè îðäåíîíîñöàìè âñåõ ÷åòûðåõ ñòóïåíåé îòëè÷èé. Ïî÷åòíîé íàãðàäîé èìïåðàòðèöà íàãðàäèëà è ñàìó ñåáÿ.
Íàäî ñêàçàòü òàêæå íåñêîëüêî ñëîâ î ïàìÿòíûõ ñîáûòèÿõ, ñâÿçàííûõ ñ ïðàçäíèêîì. Ñ 1769 ïî 1917 ãîä â Ðîññèè îòìå÷àëè Äåíü ïàìÿòè Ñâÿòîãî Ãåîðãèÿ. È ëèøü â 2000 ãîäó ñîñòîÿëîñü âîçðîæäåíèå ñòàòóñà âûñøåé íàãðàäû Ãåîðãèåâñêîìó êðåñòó. Ê ýòîé âûñîêîé íàãðàäå ïðåäñòàâëÿþòñÿ ïðåäñòàâèòåëè ñòàðøåãî è ìëàäøåãî îôèöåðñêîãî ñîñòàâà.
×òî êàñàåòñÿ âíåøíåãî âèäà íàãðàäû, òî âèçóàëüíî îðäåí ïîëíîñòüþ ñîâïàäàåò ñ òåì âàðèàíòîì íàãðàäû, êîòîðûé áûë ïðè Åêàòåðèíå. Çíàê îòëè÷èÿ íå ïðåäóñìàòðèâàåò ïåðñîíàëüíóþ ïåíñèþ, è âñå ñòåïåíè âûäàþòñÿ ïîýòàïíî.
 ïðàçäíè÷íûé äåíü â Êàëìûêèè, êàê è ïî âñåé ñòðàíå, â ó÷åáíûõ çàâåäåíèÿõ ïðîéäóò óðîêè ÷åñòè è ñëàâû, ïðàçäíè÷íûå ëèíåéêè. Ïîèìåííî áóäóò íàçâàíû èìåíà Ãåðîåâ. Óðîæåíöû íàøåé ðåñïóáëèêè õðàáðî âîåâàëè íà âñåõ ôðîíòàõ Âåëèêîé Îòå÷åñòâåííîé âîéíû, àêòèâíî ó÷àñòâîâàëè â ïàðòèçàíñêîì äâèæåíèè. Çà áîåâûå çàñëóãè îêîëî 4-õ òûñÿ÷ âîèíîâ èç Êàëìûêèè áûëè íàãðàæäåíû îðäåíàìè è ìåäàëÿìè. Ïðîÿâèâøèå èñêëþ÷èòåëüíîå ìóæåñòâî è ãåðîèçì áûëè óäîñòîåíû çâàíèÿ Ãåðîÿ Ñîâåòñêîãî Ñîþçà: Ý.Áàäìàåâ, Á. Áàñàíîâ, Í. Áàòàøåâ, Í. Âîðîáüåâ, È. Ãåðìàøåâ, Î. Ãîðîäîâèêîâ, Á.Ãîðîäîâèêîâ, Ý. Äåëèêîâ, Ê. Æèãóëüñêèé, È. Çèãóíåíêî, Ñ. Êðûíèí, Ã. Ëàçàðåâ, À. Ëîïàòèí, Ë. Ìàíäæèåâ, Â. Ìåðãàñîâ, À. Ìåòÿøêèí, Ô. Ïîïîâ, Í. Ñàíæèðîâ, Ý. Ñåëüãèêîâ, Ï.Òóð÷åíêî, Á. Õå÷èåâ, Í. Õðàïîâ.
Óæå â ïîñëåâîåííîå âðåìÿ çà ìóæåñòâî è ãåðîèçì ïðè èñïîëíåíèè âîèíñêîãî äîëãà çâàíèå Ãåðîÿ Ñîâåòñêîãî Ñîþçà ïðèñâîåíî Â. Î÷èðîâó, à çâàíèå Ãåðîÿ Ðîññèè - Á. Ãèíäååâó, Ì.-Ê. Ãàéèðõàíîâó, Í. Áàèðîâó (ïîñìåðòíî), Ã. Ëÿ÷èíó (ïîñìåðòíî), Â. Çàóäîâó (ïîñìåðòíî).
Íèçêèé ïîêëîí âàì, Ãåðîè! Âàøè ïîäâèãè âî èìÿ Ðîññèè íàâñåãäà îñòàíóòñÿ â ñåðäöàõ ñîîòå÷åñòâåííèêîâ.
Ñ Äíåì Ãåðîåâ Îòå÷åñòâà, óâàæàåìûå ÷èòàòåëè!
×èíãèç ÁÀÄÌÀÅÂ

Äåêàáðèí 9-ä ²ð³ñ³í êàçíà÷åéñòâ á¢ðäñí³ ´äð òåìäãëãäí³. Ýí ñ³í ´äðë³ ñàëâðèí ê´äë³÷íðèã áîëí âåòåðàíìóäûã òàœº÷èí Òîëºà÷ Àëåêñåé Îðëîâ é´ð³â. "Ýíäð ´äð îðí-íóòãèí ôèíàíñèã çàëëºíà ñèñòåìä êàçíà÷åéñòâ ºîëëã÷ ÷èíð 碢í³, ´äã³ öàãèí áîëí ò¢ðãí éîâóäòà á¢ðä³ö áîëš äåëãðš³í³. Òàäí ²ð³ñ³í ôèíàíñèí ñèñòåì áàòðóëëºíä ò³âö³í îðóëš, áþäæåòèí îëç-îðó áîëí ýêîíîìèêèí äèãò³-äàðàòà äåëãðëòèã òåòêš³í³ò”, - ãèš É´ð³ëèí áè÷ãò êåëãäš³í³.
Äåêàáðèí 7-ä ²ð³ñ³ä áîëí ºàçàäûí îðí-íóòãóäò èðãí³ àâèàöèí íàðò-äåëê³í ´äð òåìäãëí³. Ýí ñ³í ´äðë³ èðãí³ àâèàöèí ê´äë³÷íðèã áîëí âåòåðàíìóäûã òàœº÷èí Òîëºà÷ Àëåêñåé Îðëîâ é´ð³š õàíëòàí ´ðãâ.
Òåð ìåò òàœº÷èí Óëñèí Õóðàëûí (Ïàðëàìåíòèí) Àõëà÷ Àíàòîëèé Êîçà÷êî áîëí ïðàâèòåëüñòâèí Àõëà÷ Èãîðü Çîòîâ òàœº÷èí êàçíà÷åéñòâèí áîëí èðãí³ àâèàöèí ê´äë³÷íðèã áîëí ñàëâðèí âåòåðàíìóäûã é´ð³š, áàò ýð¢ë-ìåíä, ê¢ö³ìš äóðäâ.
Ìàíà 糜ã÷

Îëí ¢ðò³ ýê Âëàäëåíà Áàäóãèíîâà óóë õàëüìã àâúÿñàð õîòûí ñ³³íèíü îðš èðñí ãèè÷íðò³í ´ãí³. Òåð ò´ë³ä ýäí³ ãåðò îëí ¢¢ðì¢äíü, ýëãí-ñàäíü èðõä³í äóðòà. Áààõí áåð ýðê áèø ÿìð íåã ñåíð áîëí øèìò³ õîò áåëäš, ãèè÷íð³í òîîíà.
Âëàäëåíà áîëí Ðóñëàí Áàäóãèíîâèõí ºóðâí ¢ðò³, óóºí Íàäÿ ꢢêíü îäà Ò.Õàõëûíîâàí íåðò³ ìåäêîëëåäæä ñóð÷àíà, Àëäàð ê´â¢íü ñóðºóëü÷, îòõí Äàÿíà ꢢêíü õ´ ì´ñò³. Îäà ãåðèí ýçí ꢢêä ê¢í îòõí ꢢê³í àñðš öàã çóóð ê´äëš³õø, áîëâ ýí òààñòà êåðãèí ä´œã³ð ´ðê-á¢ë³í òåš³í³. Šèë õîîðàí óóºí ꢢêí³ííü ºàðñí ´äðë³ ýí òîðò áîëºñí áèë³. Èðñí ãèè÷íð òåð¢ãèíü áóóëÿä, õ´´ííü òåäíä èèì òîðò áàñ áî뺚 ´ãõèã ñóðäã áîëâ. Òåã³ä ýí ¢ð-èíüã¢äèí ñóðâðàð òîðò áîëí íàíü òàëäàí ºóéðèí 碢ò³ êåãäëì¢ä áîëºàä, ì´œã îëäã áîëâ. Ýí àõð öàãèí ýðãöä ꢢêä ê¢í îëí ç¢ñí òîðò áîëºäã áîëí òåð¢ã êååð¢ëäã ýâ-àðºñ äàñâ.
- Áè éèðèí ºóéð ýëä³ä, îëí ç¢ñí êåãäëì¢ä êåõä³í äóðòàâ. Íåã ¢ë¢ áè÷êä¢ä èèì õîòä éèð äóðòà áîëíà, òåã³ä ꢢêä³í äàðó-äàðóíü áàéðëóëíàâ. Ê¢¢êäì íàìàã ºóéðèí 碢ò³ õîò êåõ³ð á³³õèã ¢çõë³ðí ä´œ áîëõàð øóííà. Ýäí ýâð³ííü êåãäë ê庳ä, õ´´ííü áîëºàä ºàðºõëàðí, áàéðëàä ÿìàðàí áîëñèíü õ³ë³õä³í äóðòà. Ìàõòà, çåð-çåìøò³, áîäíöãòà áîëí íàíü ÷èãí òîîòëà áîëºñí ºóéðèí 碢ò³ õîò-õîë õàìäàí êåí³âèäí, - ãèš Âëàäëåíà êåëí³.
Òààñòà êåðãíü ´ðê-á¢ë³í òåš³õ à𺠴ã÷³õä áåð áàéðëíà. Þœãàä ãèõë³ ýí ãåðò³ñí ºàðëãî êåðã³í ê¢ö³í³, ꢢêäíü ýí¢í³ õ³ë³âðò á³³í³. Ýí õîò-õîë áîëºäã òåëåñîœñõâðìóä áîëí èíòåðíåòä íåðò³ êîíäèòåðì¢äèí áëîãìóä õ³ë³º³ä, ìåäðë³í ´ð㚢ëí³, êåãäëì¢äèã êååð¢ëºí³ ýâ-àðºñ òîäëš õ´´ííü òåäíèã îëçëíà. Êåëõä, ´äã³ öàãò ºóéðèí 碢ò³ êåãäëì¢ä êååð¢ëõ àðº îëí á³³í³, òåã³ä ìåðãšëò³í ´´äë¢ëõ êåðãò³ áîëíà. Áè÷êä¢äò òîðò êåõë³ðí ýí îëí ç¢ñí çåð-çåìø îëçëš êååð¢ëí³, ³ìò³õí ºóéðàð êåñã íààäºàñ êåí³. ijê³ä ýí ñ³í ÷èíðò³ ýäë-óóø îëçëíà, òåð ò´ë³ä ýí¢í³ êåãäëì¢ä ñ³³õí áîëñí äååð³í éèð ³ìò³õí, àìíä óðñàä îäíà.
ªóéð ýëäñí öàãò ñåäêë ñàíàìð áîëõ ç´âò³, òåð öàãò òåð ñ³³í³ð ê´´õ, àøòíü êåãäëì¢äòí ê´âêð áîëõ ãèš çàì÷íð êåëí³. Â.Áàäóãèíîâàí ºóéðèí 碢ò³ êåãäëì¢ä ýðê áèø ñ³í áîëíà, ýííü ꢢêä ê¢í êåðã³í òààñš ê¢ö³äãèã ìåä¢ëš³í³.

"Ýýš, ÷èíè áîëºñí áàëòà ³âð ³ìò³õí!" - ãèš çååíðíü Ëþäìèëà Áàäìàåâàä êåëõë³, ýí¢í³ ñåäêë áàéðëíà. Ýœêð çååíð³í ºóéðèí 碢ò³ êåãäëì¢ä³ð òîîõäàí ýýš éèð äóðòà. Øêîëä ñóð÷àñí öàãòàí ýí òàëäàí ꢢêäë³ ³äë ³ìò³õí êåãäëì¢ä áîëºõäàí äóðòà áèë³.
Ýäí³ ´ðê-á¢ëä Àëåêñàíäðà áåð îðš èðñí öàãàñ àâí Ëþäìèëà îëí ç¢ñí õîò-õîë áîëí ºóéðèí 碢ò³ êåãäëì¢ä áîëºäã äàñâ. Áåðíü ýðäì³ðí êîíäèòåð áèë³, Óëàí Ýðã ñåë³í³ øêîëä çàì÷àð ê´äëäã á³³ñìí. Áààõí áåð ýâò³ êåâ³ð øèìò³ áîëí ñåíð õîò-õîë áîëºäã á³³ñìí, òåã³ä Ëþäìèëà òåð¢íä í´êä áîëõëàðí öóãèíü òîäëš äàñâ. Õ´´ííü ýí êåñã äåãòð óìøàä, òàíüë-¢çë ꢢêäèí ´ãñí ðåöåïò îëçëàä, áèéíü ñåíð õîò áîëºäã áîëâ. Õàìãèí ñ³³í³ð Ëþäìèëà Äîðäæèåâíà ºóéðèí 碢ò³ õîò-õîë áîëºíà, ýí¢í³ áîîðöãèã, áàëòà áîëí íàíü ÷èãí êåãäëì¢äèã öóºàð òààñíà.
- Îäà Èíòåðíåòàð äàìšàä ñîíüí ðåöåïò îëš àâíàâ. ¡ëã¢ðíü, "Õðèçàíòåìà" ãèäã êåãäë ò¢ð¢í õ³ë³ö³ñ íàíä òààñãäâ, ýí éèð ñ³³õí áîë÷êàä ³ìò³õí áîëíà. Êåëõä, áè çóíè êåìä îëí ç¢ñí çåð-çåìø ýä-áîä êåš, òåð¢ã ºóéðèí 碢ò³ êåãäëì¢ä áîëºñí öàãòàí îëçëíàâ. Ýí çóíàð êåäìí³, ÷èèºèí óðºö ýëâã áîëâ, òåã³ä òåð¢ã³ð îëí ç¢ñí âàðåíü áåëä¢â, - ãèš Ëþäìèëà Äîðäæèåâíà êåëí³.
Çååíðíü Ñàøà áîëí Ëåøà Óëàí Ýðã ñåë³í³ äóíäûí øêîëä ñóðíà, òåã³ä òåíä ÿìð íåã ÿàðì ýñ ãèš áàéðèí êåðã-¢¢ëäâð áîëõëà, íàºö ýã÷íü ºóéðèí 碢ò³ õîò áîëºíà. Êåëõä, ê´â¢ä ýýšèííü áàëòà, áîîðöã àâ÷ èðõèã öóºàð ê¢ë³í³. Òåä¢ ä¢œã³ àìòòà áîëí ³ìò³õí òåðíü áîëíà!
ijê³ä Ë.Áàäìàåâà ñóë öàãòàí õóâö-õóíð ´ëãõä³í, îëí ç¢ñí öåöã³ óðºàõäàí äóðòà. Áèéíü ýí "Óëàí Ýðã" ãèäã ñåë³í³ ýäë-àõóí àðòåëüä àõ òîî÷àð ê´äëí³, òåã³ä àìðëºíà ´äðì¢äò òààñòà êåðã ê¢ö³ëºíä öîë îëíà. Îëüãà ꢢêíü ýêèííü ´ëãìð õóâö-õóíð ´ìñ³ä êååðí³, õîéð ê´â¢íü îäà áàñ ýýšèííü ´´ìñ, šèë³òê ´ìñõä³í äóðòà.
Ëþäìèëà Äîðäæèåâíàí êåëñ³ð, ýí ºóðâí ýã÷ò³, ýêíü öóºàðàºèíü ¢¢ë á³ðäã äàñõñìí. Äîðàñ ´ñ÷ éîâõ à÷-çååíðèííü áåð³÷¢ä þì ´ëãš ÷àääãî á³³ñìí, îäà áîëõëà öóºàð ãèëò³ ¢¢ë á³ðš, ꢢêäò³í êå-ñ³³õí õóâö-õóíð ´ëãí³. Òèèã³ä, ýäí³ ´ðê-á¢ëä îðš èðñí áåð³÷¢ä ýäí³ñ ¢ëã¢ð àâ÷ áàñ ºàðèí ýðäì³í äåëãð¢ëš³í³.

ßøêóëü ñåë³íä á³³äã Îëüãà Ñàíãàäæèåâà áè÷êí³ñí àâí ¢¢ë á³ðš, êå-ñ³³õí õóâö-õóíð óéíà áîëí ´ëãí³. Øêîëä ñóð÷àñí öàãòíü ýêíü ꢢêíä³í áååë³ ´ëãäã äàñõñìí õ´´ííü Îëüãà òàëäàí ÷èãí õóâö ´ëãäã äàñâ. Òåð öàãàñ àâí ýí ꢢêä ê¢í òî-òîìš óãà õóâö, ìàõëà ´ëãâ.
- Ýêìäí ìåë ¢¢ë á³ðš, õàðà ñóóäãî áèë³. Áèéíü ºàðòàí ´´ò³ áîëàä, ýí ä´ðâí ꢢêíä³í óéäã áîëí ´ëãäã ýðäì äàñõâ. Ýêèííü ¢ëã¢ð³ð áèäí öóºàð áèëãò³, ºàðòàí ýâò³ áîëš ´ñâèäí. Áè÷êíä³í áè þì óéäã ìàøèíê³ð áèèä³í áîëí ä¢ ê¢¢êäò³í, ýäí³ íààäºàñò ìàéã, á¢øì¢ä óéš êååð¢ëäã áèë³â. Šèë èðâ³ñ äàìøëò õîðøàºàä, ê¢ëò ÷èãí óéš, õàìã þìí ¢íò³ öàãëà ´´ðõí ýëãí-ñàäàí õóâöëäã áèë³â,- ãèš Îëüãà Äîðäæèåâíà êåëí³.
ijê³ä Î.Ñàíãàäæèåâà ´ëãëºí³ äå㳺³ð êå-ñ³³õí õóâö ´ëãäã ýðäìò³. Õîéð ꢢêíä³í áîëí ê´â¢íä³í ýí îëí ç¢ñí êåãäëì¢ä ´ëãäã á³³ñìí. Îäà à÷íð-çååíðíü ýýšíü ´ëãñí õóâö ´ìñí³. Êåëõä, ꢢêäíü áîëí çååíðíü ýí¢í³ ´ëãñí õóâö ´ìñ³ä êååðõë³, ³ìòí ´âðš, ºàðàðí ´ëãñíä èòêõø.
Èê êåç³í³ñ àâí õàëüìã ´ðê-á¢ëä ꢢêí ꢢíä ýê ñóðºìš ´ãäã á³³ñìí. Áàäìàåâèõí³ ´ðê-á¢ëä îëí ¢ðò³ ýê Öàãàí Áàèðîâíà ꢢêäò³í ÷èê ñóðºìš ´ãñìí, ꢢêäíü öóºàð ºàðòàí ´´ò³ óëñ áîëš ´ñâ. Ýíäð ꢢêäíü áèéñíü ýýšíð áîëàä, à÷íð-çååíðò³í ìåäñ³í çààš ´ã÷³í³. Îëüãà Äîðäæèåâíàí êåëñ³ð, ꢢêäíü áîëí çå ꢢêäíü áàñ ¢¢ë á³ðõä³í äóðòà. Õîéð ꢢêíü þì óéíà, ´ëãí³, Äåëÿðà óóºí ꢢêíü çóðã çóðõäàí äóðòà. Ö´´êí šèë õîîðàí Ãèëÿíà çå ꢢêíü ýýš³í ñóâñàð õàòõìð õàòõäã ýðäì³ð ñîíüìñóëâ. Îäà ýýšíü ñóë öàãòàí ñ³³õí çóðãóä õàòõíà, ýí¢í³ êåãäëì¢ä í¢ä àâëã÷ ñ³³õí áîëíà. Êåëõä Î.Ñàíãàäæèåâàí ºàðèí ýðäìèí êåãäëì¢ä ðàéîíà áîëí òàœº÷èí êåðã-¢¢ëäâðì¢äò, ìàðºàñò áîëí º³³õ¢ëä îëíà îíüãò òóñõàãäíà. ijê³ä ꢢêä ê¢í îëí ç¢ñí öåöã³ óðºàíà. Ãåðòíü êåñã ´â³ðö öåöã³ á³³í³, ºàçàíü áîëõëà õàâðèí ýêëö³ñ àâí íàìð ò´ãñòë öåöã³ñ öåöã³ðš, ñåäêë áàéðëóëíà. Óðäíü Îëüãà Äîðäæèåâíà ßøêóëèí ðàéîíà áîëüíèöä àõ òîî÷àð ê´äëš éîâñìí, òåã³ä êàáèíåòäíü áàñ îëí ç¢ñí öåöã³ óðºäã á³³ñìí.
Ãåðèí ýçíü ßøêóë Õàðàåâè÷ áàñ ºàðòàí ýâò³, á³ðñ³í êåäã ê¢í áèë³. Ýí ßøêóëü ñåë³í³ øêîëä, Í.Ïàëüìîâèí íåðò³ Êåëí-óëñèí ìóçåéèí ôèëèàëä ê´äëš éîâëà. Ýí ìîäàð îëí ç¢ñí êåãäëì¢ä êåäã á³³ñìí.
- Áè îäà à÷òà àìðëºíä á³³í³â, òåã³ä äóðòà êåðã ê¢ö³õèí ò´ë³ öàã á³³í³. Äàññàðí ñóë öàãòàí ÿìð íåã ¢¢ë á³ðš, îëí à÷íð-çååíðò³í ìàõëà, ´´ìñ, áååë³ ´ëãí³â. ¡¢ë á³ðñí öàãòàí áè îëí óõà òóœºàºàä, äàâñí öàãàí òîäëàä, ÷ååš³ðí àìðíàâ. ßìð íåã õóâö ýêë³ä ´ëã³ä, ê´äëìø³í ò´ãñ³õë³ðí áàéðëíàâ. À÷íð-çååíðì á¢ë³í ¢ã³í êåë³ä, ìèíè ´ëãñí áååë³ áîëíó, ìàõëà áîëíó éèð äóëàí áîëíà ãèš êåëõë³, íåã ¢ë¢ ñåäêëì áàéðàð 䢢ðí³,- ãèš Îëüãà Äîðäæèåâíà êåëí³.

Òàœº÷èí áèëãò³ ¢ðí Ïåòð Íàäáèòîâèí 80 šèë³ ´´í èê ´ðãìšèí á³³äëä äàââ
Õàëüìã Òàœº÷èí, ²ð³ñ³í, ×å÷åíñê Ðåñïóáëèêèí èñêóññòâèí à÷òà ¢¢ëä³÷, Î.È. Ãîðîäîâèêîâèí íåðò³ Ãîñóäàðñòâåíí ì´ð³í ëàóðåàò, "Èíüãëëò" îðäåíà êàâàëåð, "Áàëåò" æóðíàëûí "Ðûöàðü íàðîäíîãî òàíöà" ãèäã íîìèíàöèí ì´ð³ àâñí íåðò³ áàëåòìåéñòåð Ïåòð Íàäáèòîâèí íåðí öóã äåëê³ä íåð ºàðñìí. ÞÍÅÑÊÎ-í óëñèí áèèºèí ò´ð³ð á³³õ õ¢¢âèí ãåø¢í áîëš ìàíà ºàçðà ê¢í ýðäìíü òèèãš ´´ä³í ¢íëãäñìí. Õàëüìãèí, ²ð³ñ³í áèèºèí èñêóññòâä ç´âò³ îðìàí îëñí ¢¢ëä³÷ èê òîîìñðòà á³³í³. Õàëüìã áèèºèí ýðäìèã ÿíçëóëš, ñ³³õí ´´äìä ºàðºš, öóã äåëê³ä òåìäãò³ áîëñí öóöðëòàí óãà ¢¢ëä³÷ íàéí íàñíà ´´íä³í ¢¢ä³ã÷ èê ê¢ö³ìš á³ðš èðâ.
Õàëüìã áèèºèí äåëãðëòä ýí ñåäâ³ðò³ ê¢¢í³ îðóëñí ò³âöíü éèð èê. Êåñã çîâëœ ¢çñí êåëí-³ìòí³ííü ñîéëûã, áèëã-ýðäìèã ´ðãš äåëãð¢ëõ³ð äàœãèí øóíš éîâõ ³³ëä³÷ ñàíñí ñàíàºàí ê¢ö³â. Îíö áè ò³âñí³ñí ýêë³ä, áèèºèí êîìïîçèöñ ¢¢ä³º³ä, èê ñïåêòàêëüìóä áåëäš ò³â³ä, áàëåò ç´ðãëš ¢ç¢ëñèíü ìàðòõìí áèø. Áèèºèí àëòí ç´´ð áîëñí ¢¢ä³âðì¢ä óõàëš ºàðºàä, ò³³ç äååð ä¢ðêë¢ëš ¢ç¢ëñí ê¢¢í³ à÷-òóñíü èê. "Àëòí øîðàä äàðãääãî" ã躳ä êåëñí öåöí ¢ãì¢ä á³³í³. Òàâòà íàñíäàí ´ðê-á¢ë³ðí öóã õàëüìã óëñëà õàìäàí Ñèâð¢ð òóóãäñí ê´â¢í³ šèðºë èèì ¢¢ä³ã÷ ¢¢ëäâð³ðí 䢢ðœ áîëõ ãèš êåí ñàíšàëà.
Šèðºëä³í Ïåòð Íàäáèòîâ áèëãò³ îëí óëñëà õà𺚠éîâñìí. Áèëã áèëãë³ õàðºõëà, øèí áèëã ÿíçëš ºàðíà, ¢¢ä³ã÷ ñåäâ³ð äåëãðí³ ãèñí éèð ¢íí áîëäìí.
"¥´ðäíð" ãèš êåëõë³ îäà öóãòàí íåð òóóðñí êîëëåêòèâèã òîäëàä, õàëüìãóä, ýäí³ òååãèí ñàëüêí ìåò õóðäí ñ³³õí áè ãèš õàìäíü íåãä¢ëš óõàëíà. Ïåòð Íàäáèòîâèí öóöðëòàí óãà, øóíìºà, ç´ðãò³ ¢¢ä³ã÷ õ³³âðèí éîâóäò ò´ðñí îëí áè íàðò-äåëê³í îëí ò³³ç äååð èê ê¢ö³ìšò³º³ð ¢ç¢ëãäñìí. ²ð³ñ³í åâðîïåéñê ´ìí ¢çãòíü ´â³ðö áèëãò³ óëñ á³³õèíü äåëê³í îëí óëñ "¥´ðäíð" áèèºèí êîëëåêòèâèí ¢¢ëäâð³ñ ìåäñìí.
Òàœº÷èí Òîëºà÷èí íåðí äååð³ñ Ïåòð Íàäáèòîâèã òàœº÷èí ïðàâèòåëüñòâèí Àõëà÷èí äàðóê Áîîâà Áàäìàåâ é´ð³â. "Ïåòð Íàäáèòîâ - Õàëüìãèí áèëãò³ ¢ðí! Ìàíà òàœº÷èí áàõìš! Ìàíà êåëí-óëñèí áèèã äåëê³í îëí îðí-íóòãò ê¢ðãš ¢ç¢ë³ä, õàëüìãóäûí íåð ºàðºñí ê¢í. Çóëûí ´äðë³ ´´íèí áàéðàí êåš³õ òîîìñðòà ¢¢ëä³÷ çó íàñëš, áèëã-ýðäì³ðí ìàäíèã áàéðëóëš éîâòõà!" - ãèš Áîîâà Âàñèëüåâè÷ ¢¢ä³ã÷ ¢¢ëäâðèíü ´´ä³í ¢íëâ.

¥öêëä¢ð òàœº÷èí ïðàâèòåëüñòâèí ñ¢¢ðèí çàëä "ÊÒÊ-Ð" ÀÎ-í "Ò´ðñêí ºàçðèííü éèðòìšèã õàäºëõìí" ãèäã ýêîëîãè÷åñê ò´ñâèã ò´ãñ³ëºíä íåð³äãäñí áàéðèí êåðã-¢¢ëäâð áîëâ. Ýí ´äð ò´ñâ ê¢ö³ëºí³ éîâóäò òàœº÷èí øêîëìóäûí ñóðºóëü÷íðèí äóíä á¢ðä³ãäñí ðåñïóáëèêàíñê èë ìàðºàíà äèèë³÷íðèã áîëí ïðèçåðìóäûã äèïëîìñàð áîëí ¢íò³ áåëã¢ä³ð à÷ëâ.
Äîðàñ ´ñ÷ éîâõ ¢éä ýêîëîãèéèí ò´ð³ð ìåäðë òàðõàëºèã ´´äë¢ëõ, ýðãíäê á³³äëèã õàðëºíà òóñê ñåäâ³ðèã ä´œíõ, áè÷êä¢äò áîëí óéí áàº÷óäò éèðòìšèã ³ð¢í³ð îëçëëºíà òóñê ñóðºìš ´ãõ êåðãò³ ãèñèã Õàëüìã Òàœº÷èí ïðàâèòåëüñòâ áîëí "ÊÒÊ-Ð" ÀÎ-í ºàðäâð ìåäš, òåð¢ã ÷èíðò³ ãèš òîîëšàíà. Áàéðèí êåðã-¢¢ëäâðò òàœº÷èí ïðàâèòåëüñòâèí Àõëà÷ Èãîðü Çîòîâ îðëöš, ¢ã êåëâ. “Ýíäð àéòà, ñ³í ´äð ì´í. Öóºàðí öóãëðš, ê¢ö³ìš³í ¢ç¢ëš, íåã-íåãíë³ðí áàéðëàðí õóâàëöšàíà. Ê¢¢êä ýêîëîãèéèí õàëõàð í³ðí ò´ðì¢ä³ð ñîíüìñšàõíü, ýðãíäê á³³äëèã õàðëºíà, éèðòìšèí ç´´ðèã õàäºëëºíà ò´ðì¢ä ýäíèã ¢¢ì¢ëš³õíü ýíòí ñ³í éîâäë. Ýí¢íä ꢢêäò ÷èê ñóðºìš ´ã÷³õ ýê-ýöêíðèí áîëí áàãøíðèí íèë÷ á³³õíü ì´í. ÊÒÊ-Ð êîìïàíü ìàíà òàœº÷ëà îëí ç¢ñí õàëõàð í´êöš ¢¢ëäš³í³. Õàëüìãò ýêîëîãè÷åñê ò´ñâ ê¢ö³ëºí ýíòí í´êöš ¢¢ëäëºí³ áàñ íåã ÷èíðò³ õàëõíü áîëšàíà. Ê¢¢êä-ê´â¢ä ò´ñâèí éîâóäò á¢ðä³ãäñí ìàðºàíä øóíš îðëöñíäíü õàíëòàí ´ðãš³í³â, òåð ìåò ÊÒÊ-Ð ýí ýðêí ò´ñâèã ê¢ö³ñí ò´ë³äíü õàíëòàí ´ðãš³í³â”,- ãèš ïðåìüåð-ìèíèñòð êåëâ.
Ò´ñâ ê¢ö³ëºí³ éîâóäò Èê Áóóðëà áîëí Õàð ªàçðà ðàéîäò "Çåëåíûé ìàðø" ãèäã àêö äàâóëãäš, ñîöèàëüí îáúåêòñèí ºàçðò óðºà ìîää ñóó뺚, ýðãíäê á³³äëèíü êååð¢ëñí áîëäã. Ðàéîí áîëºíä 160 ìîä ò³ðñìí, ýííü àëüìíà, êåäìí³, ÷èèºèí áîëí íàíü ÷èãí ç¢ñí-碢ë ìîää. Òåð ìåò "ÊÒÊ-Ð" ÀÎ-í íèèö³í³ ì´œã³ð "Õàð ºàçð" çàïîâåäíèêèí ò´ë³ ´äã³ öàãèí êåðãò³ øèí îáîðóäîâàíü õóëäš àâãäñìí.
Áè÷êä¢äèí ¢¢ä³ëòèí òàœº÷èí Öóòõëœä ýêîëîãè÷åñê øèøëœ ñåëã³í á¢ðä³ãäñìí. 35 ꢢêí-ê´â¢í ýí ñåëã³íä îðëöš, ñ³³í³ð àìð÷, ýð¢ë-ìåíä³í áàòðóëâ, áîëâ õàìãèí ºîëëã÷ ãèñíü ýíòí éèðòìšèã ³ð¢í³ð õàäºëõ êåðãò³ºèíü ìåäš àââ, ýêîëîãè÷åñê ò´ðì¢ä õàºëëºíà êåðãò áîëì ò³âö³í îðóëâ.
Äàðóíü "ÊÒÊ-Ð" êîìïàíÿ òàœº÷èí ïðàâèòåëüñòâëà çàëºëäà á³ðëºí³ ýë÷ Óëþìäæè ×èäæèåâ áàñ é´ð³ëèí ¢ã êåëš, ìàðºàíä îðëöà÷íðò õàíëòàí ´ðãâ. Òàœº÷èí ꢢêä ìàðºàíä øóíìºàºàð îðëöš, îëí ç¢ñí íîìèíàöàð 500 ºàð ¢¢ä³ã÷ ê´äëìø èë㳚. Ýêîëîãè÷åñê ò´ð³ð ñîöèàëüí çàðèí, òóóëèí áîëí êðîññâîðäìóäûí, çóðñí áîëí öîêñí çóðãóäûí ìàðºàñ äàâóëãäâ. Òåã³ä ýí ìàðºàñò îí÷ðñí ꢢêä-ê´â¢äò áàéðèí á³³äëä äèïëîìñ áîëí ¢íò³ áåëã¢ä á³ð¢ëš ´ããäâ.
Êåñã šèëì¢äèí ýðãöä "ÊÒÊ-Ð" êîìïàíü ã´ð³ñí³ ò´ë³ òààëìšòà á³³äë òîãòàëºíä "Õàð ºàçð" ãèäã çàïîâåäíèêä ä´œ-í´êä áîëšàíà. Òåã³ä ýí çàïîâåäíèêèí ºàðäà÷ Áàòààð Óáóøàåâ ýí¢í³ òóñêàð òîäðõàºàð êåëš ´ãâ.
Êåðã-¢¢ëäâð áàéðòà-áàõìšòàºàð äàââ. "Áàìá öåöã" äó-áèèºèí ãîñóäàðñòâåíí àêàäåìè÷åñê àíñàìáëèí àðòèñòíð áèëã-ýðäì³í ¢ç¢ëš, öóãòàäíü èê áàéð ¢¢ä³â.
Ìàðãàðèòà ÀÐÇÀÅÂÀ

Îäàõí Ýëñòèí âîêçàëä ´â³ðö øèøëœ ïîåçä èðñí áèë³. Ýíòí "²ð³ñ³í ò´ìð õààëºñ" èë àêöèîíåðí íèèö³í³ (ÎÀÎ "Ðîññèéñêèå æåëåçíûå äîðîãè") éîâºí º³³õ¢ëèí-ëåêöèîíí êîìïëåêñ (Ïåðåäâèæíîé âûñòàâî÷íî-ëåêöèîííûé êîìïëåêñ, àõðàð íåð³äõë³ ÏÂËÊ) ò´ìð õààëºèí ê´ëãí-ê¢÷í³, ïðîìûøëåííîñòèí áîëí òåõíîëîãèéèí õàëõä îëçëãäšàõ í¢¢ðëã÷ èííîâàöèîíí ýâ-àðºñèã îëíà îíüãò òóñõàâ. Ýí ïîåçä éèñí âàãîíàñ òîãòíà. Ýí âàãîíìóäò îðí-íóòãèí ò´ìð õààëºñ òîãòàëºíà áîëí äåëãð¢ëëºí³ òóóšèí òóñê ò´ð³ð ýêñïîçèöñ ¢ç¢ëãäš³í³. Òåð ìåò ²ð³ñ³í ò´ìð õààëºñò òîõðàãäšàõ ´äã³ öàãèí èííîâàöèîíí ò´ñâñèí áîëí í¢¢ðëã÷ òåõíîëîãèéñèí òóñêàð îëíä ìåä¢ëš³í³.
Éîâºí º³³õ¢ëèí-ëåêöèîíí êîìïëåêñ ýíòí "²ð³ñ³í ò´ìð õààëºñ" êîìïàíÿ ñóðºóëèí ò´ñâíü áîëšàõíü ì´í. Ïîåçää ´â³ðö, šèãò³ ñîíüí º³³õ¢ëì¢ä òîãòàãäñìí. Ò´ìð õààëºèí ê´ëãí-ê¢÷í³, ýëåêòðîíèêèí, éèðòìšèí ê´ðœãèã ³ðâëëºí³ áîëí íàíîèíäóñòðèéèí õàëõàð îëçëãäšàõ îðí-íóòãèí í¢¢ðëã÷ òåõíè÷åñê ýâ-àðºñëà áîëí òåõíîëîãèéñë³ òàíüëäš áîëõìí. Ýíä ò´ìð õààëºèí ç¢ñí-碢ë ê´ëãí-ê¢÷í³ ìàêåòì¢ä öóãëóëãäš. Òåð òîîä õóó÷í ïàðîâîçìóä, òåïëîâîçìóä, ýëåêòðîâîçìóä, òåð ìåò ´äã³ öàãèí êåâ-ÿíçòà ê´ëãí-ê¢÷í: "Ñàïñàí", "Ëàñòî÷êà", "Àëëåãðî" áîëí íàíü ÷èãí. ª³³õ¢ëä èðñí ³ìòíä ò´ìð õààëºèí ê´ëãí-ê¢÷í³ õàëõ ÿºš ê´äëäãíü ñîíüí áîëñíü ëàâòà. Ò´ìð õààëºèí ñòàíöèí, âîêçàëûí, ò´ìð õààëºèí ºàòëëºíà íèèëâð, ïîåçäì¢äèí áàºðóëãäñí ìîäåëüì¢ä ¢ç¢ëãäš³í³. Òåð ìåò Ò´ðñê³í õàðñã÷ Àëäð ä³³í³ öàãò íåð³äãäñí âàãîí öóã óëñèí ñåäêëèíü ¢¢ì¢ëñíü ìàºä óãà. ij³í³ öàãò ñàëäñìóä ôðîíòóð éîâñí âàãîíìóäûí á³³äëèã øèí³ñ ñåð㳚, îëíä ¢ç¢ëš³í³. Òèèã³ä ýí º³³õ¢ë õ³ë³š, øèí ñîíüí òîîò ¢çš ìåäæ áîëõìí. ¥âðìšò³ ïîåçä áè÷êä¢äò èê ãèäã³ð òààñãäíà, òåð ìåò á´ä¢í óëñèã ÷èãí ñîíüìñóëíà.
Äîëàí šèë õîîðàí Ìîñêâà áàëºñíä Ðèæñê âîêçàëä "²ð³ñ³í ò´ìð õààëºñ" èë àêöèîíåðí íèèö³í³ éîâºí º³³õ¢ëèí-ëåêöèîíí êîìïëåêñ áàéðèí á³³äëä ñåêãäñí áîëäã. ¥äã³ öàãò ýí º³³õ¢ëèí ïîåçä òàñðõàí óãàºàð ²ð³ñ³í ò´ìð õààëºñàð éîâàä, îðí-íóòãèí áàëºñä ýðã³ä ò´ã³ëí³. ª³³õ¢ëèí ýêñïîçèöñ äàœãèí øèíð¢ëãä³ä á³³í³. Òåã³ä ÷èãí éîâºí º³³õ¢ëèí áîëí ëåêöèîíí êîìïëåêñèí ê´ðœíü öàã èðâ³ñ óëì ´ðãš³ä, øèíð³ä, ýêñïîçèöñíü šèãò³ ñîíüí áîëíà.
Íîÿáðü ñàðèí 30-ä Ýëñòèí âîêçàëä ´ð¢í³ñ àâí àñõí ê¢ðòë º³³õ¢ëèí êîìïëåêñ ê´äëâ. Òàœº÷èí ïðàâèòåëüñòâèí Àõëà÷ Èãîðü Çîòîâ èèã³ð³í èðš, öóã âàãîä ýðã³ä, º³³õ¢ëèí ýêñïîçèöñèíü õ³ë³š, óõàí-òîîëâðàí ìåä¢ëäã äåãòðò º³³õ¢ëèí òóñêàð òîîëâðàí áè÷â.
Ýëñò¢ð èðñí º³³õ¢ëèí-ëåêöèîíí êîìïëåêñò áàñ èê-áຠóãà ³ìòí, íåã ¢ë¢ øêîëìóäûí ñóðºóëü÷íð èðš, ²ð³ñ³í ò´ìð õààëº òîãòàëºíà áîëí äåëãð¢ëëºí³ òóóšëà òàíüëäš ÷àäâ. Ýí éîâºí º³³õ¢ëèí êîìïëåêñ éèð ´âðìšò³, šèãò³ ñîíüí ãèš ³ìòí òåìäãëâ.

Ìàðãàðèòà ÀÐÇÀÅÂÀ
Ñ.Óáóøèåâèí öîêñí çóðã