Һучн җил хооран мана орн-нутгт күүкд улсин ниицән бүрдәгдсн болдг. Мана таңһчд эн олна бүрдәцин региональн әңг арвн хойр җил хооран экләд үүлдҗ, эн җилмүдин эргцд олна бәәдл-җирһлд шунмһаһар орлцҗана. Региональн әңгин ханьд ордг күүкд улс олн зүсн керг-үүлдврин седвәр татҗ, дорас өсч йовх баһ үйд төрскнч сурһмҗ өглһнә, өвкнриннь сойл, авъяс болн кел хадһллһна халхд аһу ик көдлмш күцәҗәнә. СЖР-ин региональн әңгин ахлач Кензән Киштән келсәр, мана таңһчин күүкд улс шунмһа, седвәртә, олн төрәр соньмсдг, билгтә болн үнн хәләцтә, тер төләд эднә дөң-тусар кесг чинртә төр хаһлгдҗана.

Хаврин эклцәр дулан өдрмүд эклҗ, нарн һазриг герлтүлҗ, аһарт дууна айс соңсгдҗах болна. Эн сәәхн цагла дууна тускар күүндхнь зокаста. Эн төрин тускар дуучин эрдмиг медҗ авсн күүнәс сурх кергтәнь ил медгдҗәнә. Тегәд баахн наста дууч Айса Брюгидиковала күүндвр тогтасн биләвидн.

Н. Пальмовин нертә Келн-улсин музей эн җил 100 җилә өөнән темдглҗәнә. Музейин тууҗин тускар мана зәңгч энүнә директор Ирина Мучаевала күүндв.

Өдгә цагт хальмг кел делгрүллһнә кергт шунмһа кевәр орлцдг күмсин тонь баһ биш. Үлгүрнь, Хальмг кел делгрүллһнә төвин көдләчнр эврә төсвсән бүтәнә, Элст балһсна мэрин седвәрәр удл уга Элстин уульнцсин, бүрдәцсин чигн нерд орс-хальмг келәр бичгдх. Дәкәд олн бүрдәцс болн блогермүд хальмг кел делгрүлхәр шунна. Интернетд үүлддг «Сойлын сувсн», «Нарна Герл» болн нань чигн багмудыг үлгүрлҗ зааҗ болна. Хальмг келән дасдг улсин тонь җил ирвәс икдәд бәәнә.

Хальмг телеүзлд долан хонгин үлмҗ өдр 9 час 15 минутла «Дуука болн Куука» гидг һарц һарч ирнә. Шогта, инәдтә болн сурһмҗин чинртә эн соңсхврт Шорван Феликс Һәрән Лиҗ хойр орлцна. Билгтә хойр көвүг таңһчд әмтн сәәнәр меднә. Телеүзлин тематическ соңсхврмудын редакц эн һарциг белддг болв. Нертә седкүлч, редактор Нәдвдә Тамаран келсәр, соньн эн ахр наадыг телевизионн эв-арһар үзүлх санан урднь төрсн билә.

Хальмгин у теегт мал асрҗ, бийән теҗәҗ йовсн өвкнрин цагас авн хөөчин эрдм хамгин кергтә болн хамгин тоомсрта эрдм болҗаснь йирин юмн. «Мал асрсн амн тоста» – гиҗ хара заядан келгдсн үг биш.

Төрскн келнә нарт-делкән өдр угтҗ Көтчнрә районд хулд-гүүлгәнә бүрдәцс дунд «Хальмг келн – мана келн» гидг марһан болв. Хальмг кел делгрүллһнә района хүүвин шиидврәр зарлгдсн марһанд 6 лавк орлцв, терүнәснь һурвнь райпо-н, наадкснь онц эздүдин лавкс болна.

Әрәсән ачта зурач Владимир Васькина үүдәврмүд Элст балһсна һол кеермҗнь болсиг цугтан меднә.
Хальмгин һазрар соньмсдг, нааран Элстүр ирдг әмтнә то тасрхш. Европд бәәх хамгин ик болн сәәхн хурлд ирхәр әмтн күсл кенә. Ик зунь тер күслән күцәһәд, Бурхн Багшин Алтн сүмд ирәд шаҗна цуг зокалар кегдсн сәәхн хурлла, терүнә эргндк соньн болн гүн чинртә олн скульптурн үүдәврмүдлә таньлдна. Хальмгин Төв хурлд орҗ ирхлә, хамгин түрүнд әмтиг Бурхн Багшин ик көшә оньгиг авлна. Өндртән йисн метр күрдг сүркә көшә бурхн-шаҗна һол номиг үүдәсн, күмн әмтнд заясн Бурхн Багшин дүр тосна. Шаҗнд шүтдг, тер дотр хальмг улстан хәәртә эн дүриг цутхсн күн – скульптор, Әрәсән ачта зурач, Хальмгин искусствин ачта үүлдәч, Хальмг Таңһчин күндтә иргн Владимир Васькин.

Одахн хальмг кел көгҗүлхд туслдг «Хальмг келн» гидг олна саңгин һардач, көгҗмин зокалч (композитор), «Зултрһн» гидг олн-әмтнә ансамблин һардач Ууҗан Нохашкин Бадм (Уджаев Борис Николаевич) мана редакцд гиич болад залрҗ ирсн бәәнә.

Байр-нәр дундас Цаһана байр гиснь хамгин ик чинртә юмн. Кезәнә мана өвкнр Цаһаһан бүкл сардан темдглдг бәәҗ. Хальмг-өөрд сарин литәр һол өдрмүднь гиҗ цаһана 1 шинәс авн арвн тавн (Мәәдр өдр) күртл тоолгдна. Энүг шин цаһан гиҗ келдг, арвн тавнас сарин чилгч күртл хуучн цаһан гиҗ келдг бәәҗ. Тиигхлә Цаһан сарин байриг юңгад «Цаһан сар» гиҗ нерлдг болсмб гисн сурвр һарч ирнә. Ода деерән терүнә тускар номтнрин ухан-тоолвр әдл биш, зәрмснь цаһан сариг урднь намрин сармудт темдглдг бәәҗ, зәрмснь хаврар кедг бәәҗ, – гиҗ негн деерән ода чигн һарад уга. Цаһан сарин байр йисн зүүл утх-чинр зүүнә гиҗ Моңһлын номт Һаң-Тогтх бичнә. «Цаһан сар» – шин җилин байр, теңгр сәкүснд нерәдсн мөргүлин байр, ульрлын сәәхн хаврин байр, малчнрин байр, насна байр, хәәр-энрлин байр, төрл-садна залһлдан бат оршхин байр, нәр-наадн, байр-байсхлңгин байр, ясл чимг номин байр, гиҗ иим тәәлвр кесн болдг.