Элст балєсна 17-ч тойгта сурєуль 1975 љилин зунар эклід кґдлсмн. Эн сурєулиг тер љил байрин біідлд Советск Союзин Герой, Хальмг Тањєчин алдр єардач Басан Бадьминович Городовиков сексмн. Ґдгі цагт эн школ нер єарсн шўлгч Кґглтин Даван нер зўўні.

Мана орн-нутгт багшин Ґдр темдглгдсн билі. Хальмг Тањєчин Толєач Хаска Бату тањєчин багшнриг, сурєуль-эрдмин халхин кґдлічнриг болн ветеранмудыг йґрів. «Хальмг багшнр – мана бахмљ. Тана кўч-кґлсні ач-тусиг онц ўнлх кергті. Терўні тускар мана сурєульчнрин кўцімљ иткўлљ медўлні. Тана кўч-кґлсн, ґґдін мергљлт бичкдўдин делгрлтин ул тогтана, дорас ґсч йовх ўйд чик сурємљ ґглєнд туслна. Тана єарт мана тањєчин иргч бііні. Бидн мана багшнриг ханлттаєар тодлљ, маднд ґгсн медрл болн килмљ ґгсиг ўнлљ, эн кўндті болн дааврта эрдмд тадн итклті болљах йовдлар бахмљ кенівидн»,- гиљ Бату Сергеевич йґрілин ўгдін темдглв.

Нег дікљ намаг лавк орљ йовхлам генткн олн патьрта ик герин тавдгч давхрас «Мендвт!» гиљ нег кўн хіікрљіні. Деегшін хіліхлі долата-ніімті кґвўн балкон дееріс нан тал хіліљіні. «Мендвт!» гиљ хірў ґгўв.

Эрмдгті бичкдўдт онц оньг кергті, яєад гихлі эднд йирин школд сурхд кўнд болна, тегід мґч тату бичкдўдт болн арвтнрт онц таал тогтана, онц школмудт эдн сурна. Одахн инвалид кўўкдин эк-эцкнр (ВОРДИ бўрдіцин тањєчин іњгин активистнр) сурєуль-эрдмин министрин дарук Герман Санджарыковла харєв. Элстин коррекционн школын сурєульчнрт шинљллт кесні дару кўўндвр болв. Зірм эк-эцкнр тиим юмн учрснд дурго болсн хіліцін медўлв.

Одахн Москвад видеоконференцин таалд сурєуль-эрдмин тґрір кўцігдљіх нґкцлтин Ірісін-Китдин комиссин іњгин дарани сўўр болв. Селвлціг Ірісін номин болн ах сурєулин министрин дарук Дмитрий Афанасьев болн Китдин сурєуль-эрдмин министрин дарук Тянь Сюецзюнь давулв.

Одахн орн-нутгин Президентин зірлгір Элст балєсна єурвдгч тойгта школын биологин багш Алла Алексеевна Кодлаевад «Ірісін ачта багш» гидг кўндті нерн зўўлєгдв. Эн эіњг элгн-саднднь, ўўрмўдтнь, сурєульчнртнь ик байр ўўдів. Алла Алексеевна кесг љилдін энд кґдлљіні, эрдмин ик дамшлт хоршасн, ўўдігч кесг тоот, педагогикин болн методикин ґдгі цагин кесг эв-арє олзлдг билгті багш болљана.

Эн љил сентябрин 19-д Элстин болн тањєчин олн імтн хотл балєсна 155 љилин ончта ґґнін темдглхмн. Кезі чигн Элстин біірн улс, байн, угатя болв чигн бичкдўдтін сін сурєуль ґгхір шунљасмн. Тегід чигн тўрўн сурєуль орс чонљин медлд 1879 љилд секгдлі, ода эн герт Крестовоздвиженск чонљ бііршлљіні.

Мана тањєчин сурєульчнр эн ик марєанд шунлттаєар орлцљана, тер тоод Элстин, райодын селідин кґвўд-кўўкд. «Ик завср» гидг марєана финалын ґрілин керг-ўўлдвр єаха сарин 8-с авн 23 кўртл «Артек» нарт делкін цутхлњд ЮФО-н арвтнрин тґлі болхмн. Энўнд Хальмг Тањєчин 29 кґвўн-кўўкн орлцх зґв авв.

Крым тоха арлд болдг Цугірісін «Таврида» форумд сойлын болн билг-эрдмин бає наста ўўлдічнрт тґсвс (грантмуд) ґггдв. Энўні тускар седкўлчнрт Ірісін Президентин администрацин єардачин негдгч дарук Сергей Кириенко келљ ґгв. Тґсвс бає биш кемљіті. Ўлгўрнь, арт-резиденцс (олн зўсн билг-эрдм делгрўлдг тґв) 7,5 сай арслњ кўртл кемљіті тґсв авчасмн. Нег кўн дииліч 3 шаху сай арслњ авв. Болв тиим ик мґњг хулхалхар седдг улс эрк биш дааврла харєх гиљ Сергей Кириенко саглулв.

Бає Дґрвді районд нег сін авъяс бііні. Райондан ґсід-босад, энд дундын сурєуль дасч авад, уралан зўткљ йовх баєчудт килмљ ґггдні. Сурєулян йилєін сіінір сурад, района болн эврі сурєулин нериг єарєљах кўўкд-кґвўдиг тевчід дарани сурєулин љилин ґмн тедниг района єардврт цуглулна. Эрдмін дасч авлєнд ик кўцімљ бірсн баєчудт района єардвр мґрі бірўлљ ґгні.