Диилврин 80 җилин ончта өөн угтҗ Әрәсән 89 регионд Төрскән харсгч Алдр дәәнлә залһлдата ормсар «Экскурсь медрлтә хамдан» гидг төсв күцәгдв. Шидр Хальмг Таңһчин залврин Ахлачин дарук – таңһчин то-дигин делгрлтин министр Этән Алексей Элст балһсна 4-ч тойгта дунд сурһулин 10-ч классин сурһульчнрин төлә экскурсь давулад, Советин Союзин Баатр, олна болн политическ үүлдәч Басан Городовиковин тускар келҗ өгв.

Хөн сарин 2-т Алдр Диилврин 80 җилин өөн угтад болн Төрскән харсачин җиллә ирлцҗ, Элстин төмр хаалһин вокзалд «Санлын ниицлт. Туурмҗин күчн» нертә поезд ирҗ зогсв. Хальмг Таңһчин залврин ахлачин дарук, то-дигин делгрлтин министр Этән Алексей, Элст балһсна һардврин ахлачин дарук Довгопола Дмитрий, таңһчин баһчудын кергүдин агентствин һардачин үүл дааҗадг Камиль Маркеев, зөв-йос харлһна болн баһчудын бүрдәцсин элчнр, Б.Б.Городовиковин нертә Хальмг ик сурһулин цергә төвин баг болн Элстин бәәрн улс терүг тосв.

1941 җилин мөчн сарин сәәхн уняртсн өрүн билә. Генткн!.. Чилгр теңгрт оһтрһу күрҗңнәд, һал цәклсн мет дән эклснь соңсгдв.
Төрскн һазр-усан аврлт уга хортнас харссн олн келн-әмтнә дунд Хальмгин хәәртә үрд, тедн дунд багшнр бас ик тәвцән орулсн болдг.

[b]Цөн өдр болад, мана орн-нутг Төрскән харсгч Алдр дәәнд Диилвр бәрснә 80 җилин ончта өөнән өргмҗтә кевәр темдглхмн. Мана аавнр, эцкнр, ахнр-дүүнр догшн эн дәәнд ааһ-цусан асхад, әмән әрвллго эврә Төрскән харсад, йоста баатрмуд болҗ, хальмг улсин нер туурулсн болдг. Эвин бәәдл делдсн дәәнә ветеранмудыг, фронтд дөң-тусан күргҗ, арһ- чидлән нөөлго тылд көдлҗ йовсн улсиг чигн йириндән олн дунд тевчҗ күндлдг йоста. Төрскән харсгч Алдр дәәнә баатрмудын нерд мөңкинд мартгдх зөв уга, эднә санлнь әрүнәр хадһлгдҗ, нег үлү дорас өсч йовдг үйнрин төлә бахмҗ үүдәҗ, үлгүр- үзмҗ болх зөвтә. [/b

Мини өвк эцкин нерн Карага Нәәмн, 1924 җилд эн һарсмн. Долан класс төгсәһәд, арвн нәәмтәдән цергт мордла. Дигтә тер цагт дән экләд , Новочеркасск кавалерийск училищд сурчасн баахн салдсмудыг дәәнд йовулв. Күнд-күчр дәәнә хаалһар йовҗ Берлин балһснд эн күрв.
Мана ээҗ эврәннь тодлвран сергәһәд, иигҗ келнә: «Эцкм дала үг келдго билә, дәәнд ик зовлӊ үзәд, дәәнәс көлтә эрмдгтә болв, чикнь таӊхрад дүләрв. Йир уйдхларн, нульмснь асхрад, тагчг болж одна.

Хальмг урн үгин зөөрин халхар зөвтә тәвцән орулсн кесг бичәчнр Төрскән харсгч дәәнд орлцсмн. Барин үзгән бу-селмлә хамцулҗ, Төрскнәннь төлә эдн талдан цергчнрлә хамдан дәәлдәнд боссмн. Дәәнә цагт үзсн тоот, цуг улсин хамцу күчлт, фронт болһнд цергчнр зөргтә кевәр дәәлдҗ йовсн аавнрин, эцкнрин, залусин, ахнрин, гертән үлдсн ээҗнрин, экнрин, эгчнрин, дү күүкдин унтл-кевтл уга көдлҗәсн шунлтыг, Диилврин төлә кен чигн күн чидлән, цаган әрвллго көдлҗ йовсиг үзсн, медсн бичәчнр цуг терүгән үүдәврмүдтән орулсмн. Тиигәд аврлт уга эн дәәнә һалд зөргәрн туурсн, күч-көлсәрн дөңнсн улсин дәәнә тууҗ үүдсмн.

Шидр баһчудын кергүдин төрәр үүлддг Агентствин медлд бәәдг «Диилврин волонтермуд» әңгин баһчуд Төрскән харсгч Алдр дәәнә ветеран Петр Леонтьевин көлг зогсадг бәәрнд эрсмүдинь цаһалҗ, ахулад, үүднь ширдв. Тер мет Чонкуша Петрин нертә билг-эрдмин колледжин оютнр ветеран бәәдг олн давхрта герин подъездиг цеврләд, эрсмүдтнь Диилврин төрәр зургуд зурад кеерүлв.

Шидр мана орн-нутгт Төрскән харсгч Алдр дәәнд Диилвр бәрснә 80 җилин өөнд нерәдәд, «Диилврин диктант» гидг керг-үүлдвр болв. Терүнд таңһчин күцәгч йосна, олна бүрдәцсин элчнр, оютнр болн сурһульчнр орлцв.

Бүкл мөрн сара хонгт мана таңһчд «Бамб цецгин наадм» нертә ик керг-үүлдвр давулгдв. Мөрн сард тег урһмлар, нег үлү олн зүсн өңгтә бамб цецгүдәр бүркгднә. Эн кемд олн зуульчнр мана таңһчур олар ирнә. Тодлхас, 2022 җиләс авн Хальмг Таңһчин Толһач Хаска Батун зәрлгәс иштә эн керг-үүлдвр бүкл сара хонгин эргцд давулгддг болв.

Советин Союзин цагт нег совхозд нертә хойр механизатор, Социалистическ Күч-көлснә хойр Баатр: Чурюма Сергей болн Демкинә Владимир бәәсмн.